Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Ravêr zerreki
Wikipedia
Cıgeyrayış

Tırkiya

Wikipediya, ensiklopediya xosere ra
Tırkiya
Desmal û Arma
Melumat
WareDewleta hegemonyal
MıntıqaBalkanan
EmbıryaniYunanıstan,Bulğarıstan,Suriya,Iraq,Ermenıstan,İran,Gurcıstan,Azerbaycan,Liga Ereban ûYewina Ewropa
İdareGovernment of TurkeyMeclısê Mıletê Tırkiyayo Pil
Erd783 562 km2
Nıfus85 372 377
HıkumetDewleta uniter
SerdarRecep Tayyip Erdoğan
Kodê telefoni+90
Leteyê saeteUTC+03.00
Kodê interneti.tr
Zıwano resmiTırki
Merşİstiklâl Marşı
Cayo tewr berzKoê Ararati
Cayo tewr nızmDeryayo Siya
PereLiraya Tırkiya
Ravêrşiyayışê heqa merdıman0,84
Xerita

Tırkiya (be Tırki:Türkiye Cumhuriyeti; tadayış beZazaki:Cumhuriyetê Tırkiya), mıntıqa ra rocvetışê verocêEwropa u rocawanêAsya dera. Zımey Tırkiya deDeryao Siya; veroc deDeryao Sıpê,Suriya uIraq; rocawan deDeryay Egey,Yunanıstan,Bulgarıstan; rocvetış deİran,Ermenıstan,Azerbaycan uGurcıstan estê. Paytextê TırkiyaAnqaraya.

Dewleta Tırkiya wılayetan ra yena pêra. 81 (heştay u yew) wılayetê xo estê. Tırkiya ezayNATO,Mıletê Yewbiyayey,OECDya.

Tarix

[bıvurne |çımeyi bıvurne]

TarixêAnatoliye de zaf medeniyeti biyê. Ninan ra medeniyetê zeyHitit,Lidya,İyonya,Sumer,Asur uParsi erdê Anatoliye sero dewran ramıto. Seserranê 1ıne u 10ıne deİmperatoriya Roma uİmperatoriya Bizansi Anatoliye de hukım kerdo. Dıma zi Anatoliye kewte ra be Tırkan dest. Seserra 10ıne be heta 21ıneİmperatoriya Usmanıcan tiya welatê xo nê ro. Çı esto ke İmperatoriya Usmanıcan Herbê Dınyao Yewıne kerd vindi. Wextê nê herbi de Anatoliye hetêİngılızan,Fransızan,İtalyanan uYunanan ra işğal biye. LabelêAtatürki erdê Anatoliye û rocvetışêTrakya reyna ra û serra 1923yıne de dewleta Cumhuriyetê Tırkiya ame ronayene.

Nıfus

[bıvurne |çımeyi bıvurne]

Nıfusê Tırkiya 75,627,384 (hewtay u panc milyon)o.[1] Şarê Tırkiya %78 sûkan de, %22 dewan de cıwiyeno. Gırbiyayışê nıfusi rêx niyo. Sıxletiya nıfusi km² sera 92.6o. Nıfus rocawanê Tırkiya de zaf sıxleto. Rocvetışê Tırkiya de nıfus zaf sıx niyo. Zımey Tırkiya de zi nıfus sıx niyo. Rocvetışê Tırkiya ra rocawanê Tırkiya rê zaf goçi biyê u rocvetışê Tırkiya de nıfus zaf biyo kemi u rocawan de zaf biyo berz.


Nê dori:  
Nê dori:  
SûkêTırkiya(y)ê tewr gırdi
Dezdeyê İstatistikê Tırkiya (TÜİK)[2]
Estanbol
Estanbol

Anqara
Anqara

NısbetNameyê sûkeMıntıqaNıfusNısbetNameyê sûkeMıntıqaNıfusİzmir
İzmir

Bursa
Bursa

1EstanbolMarmara14.377.01811KocaeliMarmara1.722.795
2AnqaraAnatoliya Miyanêne5.150.07212DiyarbekırRocvetışê Veroci1.635.048
3İzmirEge4.113.07213XetayDeryao Sıpê1.519.836
4BursaMarmara2.787.53914Manisa (wılayet)Ege1.367.905
5AntalyaDeryao Sıpê2.222.56215Qeyseriye (wılayet)Anatoliya Miyanêne1.322.376
6EdeneDeryao Sıpê2.165.59516SamsunDeryao Siya1.269.989
7QonyaAnatoliya Miyanêne2.108.80817BalıkesirMarmara1.189.057
8QaziantebRocvetışê Veroci1.889.46618QehremanmeraşDeryao Sıpê1.089.038
9Rıha (wılayet)Rocvetışê Veroci1.845.66719Wan (wılayet)Anatoliya Rocvetışi1.085.542
10MersinDeryao Sıpê1.727.25520AydınEge1.041.979



Ekonomiye

[bıvurne |çımeyi bıvurne]
Gorey ekonomiye Wılayetê Tırkiya
  over $14,000
  $12,000–14,000
  $12,000–10,000
  $8,000–10,000
  $6,000–8,000
  $4,000–6,000
  below $4,000

Ekonomiya Tırkiya zaf qewetıne niya, ema hêdi hêdi bena hewle. Rocawanê Tırkiya de ekonomiye zaf qewetına, zaf şırketi, fabrikey estê. Tırkiya de hem makroekonomiye, hem zi mikroekonomiye estê. Ekonomiya Tırkiya her serre bena gırde. SemedêYewiya Ewropa ra zaf şırketan zeyHonda uMercedes fabrikey Tırkiya de kerdê ra. SûkaEstanboli zaf raver şiya, tede banê xeylê berzi estê. Rocvetışê Tırkiya de ekonomiye zaf qewetın niya, ema ebe proceyanê neweyan hêdi hêdi bena qewetıne.Estanbol bacarê dewiziyo, paytextê borsao, merkezê ekonomiya Tırkiyao. Ewro Tırkiya ebeYewiya Ewropa,Rusya,Almanya,Fransa,Çin uİtalya ra gırewtış-dayış kena.

Coğrafya

[bıvurne |çımeyi bıvurne]
Topografiya Tırkiya

Cayê Tırkiya verocê rocawanê qıtayAsya dero. Gorey cayê xo,Tırkiya hemRocvetışê Miyani hem ziEwropay Veroci dera. Gorey terimê tarixi erdêTırkiya,Rocvetışo Nezdi zi dero. Erdê Tırkiya 814.578 km²yo u gorey erdê xo Tırkiya cihan de ê rêza çewres u hewtıneyo.[3]. Zımey Tırkiya deDeryao Siya, verocê Tırkiya deDeryao Miyanêne u rocawanê Tırkiya deDeryay Egey esto. Tırkiya rocawan deYunanıstan uBulğarıstan rê, rocvetış deGurcıstan,Ermenıstan uİran rê, veroc deIraq uSuriya rê cirana.

Erdê Tırkiya zaf koyıno. Gorey erdê xo Tırkiya dewletanê binan ra kohınêra. KoyêAraratiTırkiya de koyo de tewr berzo. %98ê erdê Tırkiya erdıno, %2ê erdê Tırkiya awıno. Rocawanê Tırkiya zaf koyın niyo u gorey erdê bini ra zaf berz niyo, tiya zaf dari estê. Zımey Tırkiya u verocê Tırkiya hem koyıno hem zi zaf dari estê. Miyanê erdê Tırkiya u rocvetışê erdê Tırkiya zaf koyıno u zaf dari çıniyê. Miyanê Tırkiya de zaf plato esto. Rocvetışê Tırkiya de zaf koy estê u dergiyê. Nê koyi zaf berzê. Gorey cayê xo Tırkiya iklımo nerm dero. Tırkiya deamnani zaf beno germ,zımıstani zaf beno serd. Amnani de Tırkiya devartış zaf nêbeno, hewa her cayê Tırkiya de zaf beno germ. Zımıstani de hewa zaf beno serd u vartışêvewre beno. Verocê Tırkiya de hewa zaf serd nêbeno u vewre nêbena. Tırkiya de çol çıniyo, ema erdêQonya (Miyanê Anatoliya) de dari çıniyê u tiya heni heni beno çolın. Tırkiya de zaf goli çıniyê. ÇhemêRoyê Fırati (beTırki:Fırat),Royê Dicley (beTırki:Dicle) uQızılırmaqi (beTırki:Kızılırmak) zerrey Tırkiya ra şonê. ZeyGolê Wani (beTırki:Van Gölü) uGolê Sole (beTırki:Tuz Gölü) tede golê gırdi estê. Erdê rocvetışê Anatoliya de zaf dari u nebat çıniyê.

Demografiya Tırkiya

[bıvurne |çımeyi bıvurne]

->BıvênênDemografiya Tırkiya

Tırkiya de nıfusê mısılmanan û ğeyrimısılmanan, 1914-2005[4]
Serre191419271945196519902005
Mısılmani
12,941
13,290
18,511
31,139
56,860
71,997
Yunani
1,549
110
104
76
8
3
Ermeniy
1,204
77
60
64
67
50
Cıhudi
128
82
77
38
29
27
Ê bini
176
71
38
74
50
45
Pêro-piya15,99713,63018,79031,39157,00572,120
% Mıslıman niyo
19.1
2.5
1.5
0.8
0.3
0.2

Din

[bıvurne |çımeyi bıvurne]

Tırkiya yew dewleta de sekulera u dinê dewlete çıniyo. Ema şarê Tırkiya pêro mısılmano. 96.1%ê şarê Tırkiya mısılmano. %1ê şarê TırkiyaXıristiyan uCıhudo. %3ê nıfusê Tırkiya dinan rê bawer nêkenê. Tırki, Zazay, Erebi, Kurdi, Lazi mısılmanê, Ermeniy, Yunani u bini xıristiyanê.

Zıwani

[bıvurne |çımeyi bıvurne]

Mıletê Tırkiya zaf mıxtelıf zıwanan qısey keno, zeyZazaki,Erebki,Kurdki,Ermeniki,Yunanki uêb.. Emazıwano resmiTırkiyo.

Bıvênên

[bıvurne |çımeyi bıvurne]
Tırkiya
Mewzuyê Tırkiya
G-20

Şablon:D8

DewletêEwropa
Dewletê xoseri
Nêmxoseri
DewletêAsya
Dewletê xoseri
Dewletê ke kemi şınasiyenê
Cayê bestbiyayey
Australya
Cumhuriyetê Şariê Çini
Qraliya Britanya

Galeriye

[bıvurne |çımeyi bıvurne]
  • Verê BMM'yi (Büyük Millet Meclisi) de dıwa
    Verê BMM'yi (Büyük Millet Meclisi) de dıwa
  • Roca Rakerdena Mektebê Hıquqiyê Zanışgehê Anqara
    Roca Rakerdena Mektebê Hıquqiyê Zanışgehê Anqara

Referansi

[bıvurne |çımeyi bıvurne]
  1. "Archive copy". Archived fromthe original on 2013-04-10. https://web.archive.org/web/20130410072618/http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13425. 
  2. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2019-33705
  3. http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_and_outlying_territories_by_total_area
  4. Icduygu, A., Toktas, S., & Soner, B. A. (2008). The politics of population in a nation-building process: Emigration of non-muslims from turkey. Ethnic and Racial Studies, 31(2), 358-389.

Çımeyi

[bıvurne |çımeyi bıvurne]
Retrieved from "https://diq.wikipedia.org/w/index.php?title=Tırkiya&oldid=533917"
Kategoriy:
Kategoriya nımıtiye:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp