Person sy'n cymryd awennau'rllywodraeth yn gyfangwbl i'w ddwylo ei hun, yn enwedig trwy ddulliau anghyfansoddiadol megiscoup d'état, ac sy'n rheoli gwlad gyda grym absoliwt ywunben. Gelwir ei lywodraeth ynunbennaeth.
Daw'r gair Cymraegunben o'r elfennau 'un' + 'pen' (pennaeth, rheolwr). Sylwer, fodd bynnag, fodunben (benywaidd:unbennes) yn airCymraeg Canol digon parchus, sy'n golygu "teyrn" neu "uchelwr"; ceir sawl enghraifft ohono fel cyfarchiad yn yPedair Cainc.[1] Y gair cyfatebol yn Saesneg a rhai ieithoedd eraill ywdictator (neu ffurf debyg), o'r gairLladindictatus. Tardda o gyfnod yRhufain Hynafol pan roddwyd grym absoliwt i reolwr, dros dro yn unig, mewn argyfwng gwladol.
