 | |
| Enghraifft o: | cerflun  |
|---|---|
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Maen marmor (Groeg όμφαλός), yn NhemlApollo ynDelphi,Gwlad Groeg, a ddynodai ganolbwynt y Byd, yn ôl y Groegwyr (ystyromphalos yw "bogail", "navel"; daw'r gair Lladinumbilicus ohono, benthyciad o'r Roeg).
Safai yng nghysegrfa fewnol y deml o flaen cerflun aur o'r duw Apollo ac o'i flaen yr oedd yr aelwyd sanctaidd â'i fflam tragwyddol. Roedd ar ffurf silindraidd wedi'i addurno â brodwaith cerfiedig tebyg i rwydwaith o ganghennau; tybir mai coeden sanctaidd oedd yromphalos yn wreiddiol. Roedd yn perthyn i'r amser cyn sefydlu'rpantheon Olympaidd, yn gysegredig i'r fam-dduwiesGaia. Yn ddiweddarach ddaeth yn rhan o gwlt y duw Apollo a chwareai ran bwysig yn nefodaethOracl Delphi.
Mae Omphalos yn enw ar un o frenhinesau cynnarLydia yn ogystal. Mewn hen chwedl Roeg mae hi'n cael ei phortreadu fel merch eithriadol hardd a swynodd yr arwrErcwlff (Hercules / Herakles). Dichon ei bod yn cynrychioli agwedd ar y Dduwies Fawr, neu offeiriades yn ei gwasanaeth, yn y chwedl honno.
Ceir Omphalos arall ar ynysCrete. Dywedir bod llinyn umbilical y duw Zeus wedi disgyn i'r ddaear yno.