Odesa (Wcreineg: Одеса) yw'r ddinas bedwaredd fwyaf ynWcráin. Mae ganddi boblogaeth o rhwng 1,029,000 (cyfrifiad 2001) a 1,080,000 (amcangyfrif 2008). Mae'r ddinas yn borthladd pwysig, y mwyaf yn y wlad, sy'n gorwedd ar lan ogleddol yMôr Du.
Theatr Odesa
O 1819 hyd 1858 roedd Odesa yn borthladd rhydd (porto franco). Yn y cyfnod Sofietaidd Odesa oedd porthladd pwysicaf yrUndeb Sofietaidd ac roedd hefyd yn wersyll llynges fawr. Yn y 19g, hon oedd y bedwaredd ddinas yn yRwsiaImperialaidd, ar ôlMoscfa,Saint Petersburg, aWarsaw. Heddiw ceir dau borthladd yn ninas Odesa: Odesa ei hun a Yuzhny (sydd hefyd yn borthladd olew), sy'n gorwedd ym maesdrefi'r ddinas. Ceir porthladd pwysig arall ynoblast Odesa, sefIllichivs'k (Ilyichyovsk), i'r de-orllewin o Odesa. Gyda sawl rheilffordd yn rhedeg o'r ddinas hefyd, mae'n un o greosffyrdd cludiant pwysicaf y wlad. Ceir gweithfeydd prosesu olew a chemegion yn Odesa hefyd, a gysylltir â rhwydweithiau Rwsia a'rUndeb Ewropeaidd trwy gyfres o bibellau strategol.
Dechreuodd y ddinas fel gwladfaGroegaidd. Mae ei hanes yn ddrych i hanes hir a chymhleth Wcráin a Rwsia.
Lleolir dinas Odesa ar res o fryniau sy'n codi ger harbwr naturiol bychan, tua 31 km (19 milltir) i'r gogledd o aberAfon Dniester a thua 443 km (275 milltir) i'r de o'r brifddinas,Kyiv. Mae'r hinsawdd yn gymhedrol a sych, gyda thymheredd ar gyfartaledd yn Ionawr o -2 °C (29 °F), a 22 °C (72 °F) yng Ngorffennaf. Ceir tua 350 mm (14 mod.) o law mewn blwyddyn.