| Luigi Galleani | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 12 Awst 1861  Vercelli |
| Bu farw | 4 Tachwedd 1931 otrawiad ar y galon Caprigliola |
| Dinasyddiaeth | Teyrnas yr Eidal |
| Alma mater | |
| Galwedigaeth | llenor,cyfreithiwr |
| Mudiad | insurrectionary anarchism, mutual aid |
Anarchydd o'rEidal oeddLuigi Galleani (12 Awst1861 –4 Tachwedd1931) oedd yn byw yn yrUnol Daleithiau o 1901 i 1919 ac yno yn siarad o blaidpropaganda'r weithred a defnyddio trais i ddymchwel y llywodraeth.
Ganwyd yn ninas Vercelli yn rhanbarthPiemonte,yr Eidal. Astudiodd y gyfraith ymMhrifysgol Torino, ond oherwydd ei syniadau anarchaidd fe wnaeth ffoi'r wlad ym 1880 cyn iddo ennill ei radd. Treuliodd pymtheg mlynedd ynFfrainc, a chyfnod byr yny Swistir cyn iddo gael ei ddanfon yn ôl i'r Eidal. Cafodd ei arestio a'i garcharu ar ynys Pantelleria ym 1895, ac yno fe briododd a chafodd pedwar plentyn. Llwyddodd i ddianc o'r ynys i'rAifft ym 1900, ac oddi yno iLoegr a'r Unol Daleithiau. Ymsefydlodd ynNew Jersey a golygodd y cylchgrawnLa Questione Sociale. Cafodd ei gyhuddo ym 1903 o annog terfysg yn ystod streic, ac fe wnaeth ffoi iGanada. Y flwyddyn wedyn, dychwelodd dros y ffin iVermont a sefydlodd y cylchlythyrCronaca Sovversiva.[1]
Cafodd ei ddal ym 1906 a'i roi ar brawf, ond ei ryddhau gan nad oedd y rheithgor yn cytuno ar y farn. Symudod i Lynn,Massachusetts ym 1912.[2] Ysgrifennodd lyfr ar wneud bomiaudeinameit, ac anogodd ei ddilynwyr i wrthryfela'n erbyn yr awdurdodau drwy ddulliau treisgar. Cychwynnodd gyfres o ymosodiadau yn ardalBoston yn y flwyddyn 1916, er na chafodd llawer o bobl eu lladd. Ar noson 2 Mehefin 1919, cafodd sawl dinas ar draws y wlad ei thargedu gan fomiau'r anarchwyr. Ymatebodd yr awdurdodau yn llym: alltudiwyd Galleani yn ôl i'r Eidal, a chafodd mewnfudwyr radicalaidd eraill eu harestio yn ystod Cyrchoedd Palmer.
Bu farw yn 70 oed odrawiad ar y galon.[2]