 | |
| Math | plant milk, soy food,Cynwydd, diod ddialcohol  |
|---|---|
| Deunydd | soy bean,dŵr |
| Gwlad | Tsieina |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Maellaeth soia neullaeth soi neu yn laeth llysiau wedi'i wneud o ffasoia wedi'i ferwi a'i stwnsio.
Daw llaeth soia oChina. Yn Tsieina, mae'r ffa soia wedi cael ei ddefnyddio fel bwyd ers amser maith, hyd yn oed cyn bod unrhyw draddodiad ysgrifenedig. Yn ddiweddarach, trosglwyddwyd y ffa soia, a chynhyrchion bwyd yn seiliedig ar y ffa soia, iJapan. Priodolir darganfod a datblygu llaeth soi i Liu An oFrenhinllin Han yn Tsieina yn tua 164 CC.
Nid yw llaeth soia traddodiadol,emwlsiwn sefydlog oolew,dŵr aphrotein, yn ddim mwy na dyfyniad dŵr o ffa soia. Gwneir yr hylif trwy socian ffa soia sych a malu â dŵr. Mae llaeth soi yn cynnwys tua'r un faint o brotein â llaethbuwch (tua 3.5%), a 2%braster, 2.9%carbohydradau a 0.5%magnesiwm. Gallwch chi wneud eich llaeth soi eich hun gydag offer cegin traddodiadol neu gyda pheiriant llaeth soia. Mae pwlp soia yn cael ei ryddhau wrth gynhyrchu llaeth soia. Mae hwn yn faethol pwysig ar gyfer ffermio da byw.[1]
YnAsia mae'n ddiod gyffredin, sy'n cael ei bwyta fel pryd bwyd hefyd. Yn y Gorllewin, mae llaeth soi yn aml yn cael ei yfed yn lle llaeth, gan gynnwys ganlysieuwyr,feganiaid a phobl sy'n anoddefiad ilactos neu'nalergedd i brotein llaeth buwch. Gellireplesu llaeth soia iiogwrt soia.
Mae gwerth maethol llaeth soi yn agos atlaeth buwch hanner-sgim.[2] Mae llaeth soi yn naturiol yn cynnwys tua'r un faint (ond nid yn union yr un fath) o brotein â llaeth buwch. Maefitamin B12 achalsiwm yn aml yn cael eu hychwanegu at laeth soi am resymau iechyd.
Yn wahanol i laeth buwch, mae llaeth soi yn isel mewn brasterau dirlawn acholesterol, sy'n helpu i atalclefyd cardiofasgwlaidd. Ac yn wahanol i laeth buwch, nid yw llaeth soi yn cynnwyslactos, sefsiwgr y mae llawer o oedolion (y tu allan i Ewrop) wedi colli'r gallu i'w dreulio.
Mae llaeth soi yn cael ei ystyried yn ddewis arall iach i laeth buwch, ymhlith pethau eraill oherwydd yr effaith gadarnhaol ar lefelau siwgr yn y gwaed mewndiabetes, cynnwys naturiolfitamin E abraster annirlawn.
Oherwydd presenoldeb cymharol uchelisoflavones mewn soi, gwnaed llawer o ymchwil i effeithiau aflonydduendocrin posibl. Oherwydd y gall isoflavones groesi'rbrych, mae Cyngor Iechyd yr Iseldiroedd wedi gosod terfyn uchaf o 1 mg isoflavones fesul kg pwysau corff fel rhagofal i ferched beichiog.[3]
Mae cwpan (243 ml) sy'n gweini brand soi caerog maethol masnachol heb ei felysu o laeth soi yn darparu 80 ogalorïau o 4 g o [{Carbohydrad|garbohydradau]] (gan gynnwys 1[[Gram|g] osiwgr), 4g ofraster a 7g obrotein.[4] Mae'r llaeth soia wedi'i brosesu hwn yn cynnwys lefelau sylweddol ofitamin A,fitaminau B, afitamin D mewn ystod o 10 i 45% o'r Gwerth Dyddiol, gydachalsiwm amagnesiwm hefyd mewn cynnwys sylweddol.[4]
Mae ganddo fynegaiglycemig o 34 ± 4.[5] Ar gyfer ansawdd protein, rhoddodd un astudiaeth Sgôr Amino Asid Anhepgor Digidol (Digestible Indispensable Amino Acid Score - DIAAS) o 78% i fabanod, 99% i blant ifanc, a 117% i blant hŷn, pobl ifanc ac oedolion, gyda'rasid amino cyfyngol ar gyfer y grwpiau hynny, sefleucine,lysine, avaline yn y drefn honno. [29] Ystyrir bod DIAAS o 100 neu fwy yn ffynhonnell ansawdd protein uchel / uchel.[6]
Mae cynhyrchu litr o laeth soi yn costio 0.6kilo oCarbon deuocsid, mae litr o laeth buwch yn costio 1.2 cilo oCO2.[7]
| Mathau Llaeth | Nwyon Tŷ Gwydr (kg CO2-Ceq per 200 g) |
|---|---|
| Llaeth buwch | 0.62 |
| Llaeth reis | 0.23 |
| Llaeth soia | 0.21 |
| Llaeth ceirch | 0.19 |
| Llaeth almon | 0.16 |
| Mathau Llaeth | Defnydd tir (m2 per 200 g) |
|---|---|
| Llaeth buwch | 1.81 |
| Llaeth ceirch | 0.25 |
| Llaeth soia | 0.23 |
| Llaeth almon | 0.19 |
| Llaeth reis | 0.14 |
| Mathau Llaeth | Defnydd dŵr (L/200 g) |
|---|---|
| Llaeth buwch | 131 |
| Llaeth almon | 74 |
| Llaeth reis | 56 |
| Llaeth ceirch | 9 |
| Llaeth soia | 2 |
Mae llaeth soi yn ddiod gyffredin mewn bwydyddDwyrain Asia. Mewnbwyd Tsieineaidd, mae llaeth soi "melys" yn cael ei wneud trwy ychwanegu siwgr cansen neusurop syml. Mae llaeth soi "hallt" neu "sawrus" yn aml yn cael ei gyfuno âMwstard Tsieina wedi'u piclo wedi'u torri,berdys sych, croutons youtiao,shibwns wedi'u torri,llysiau'r bara, fflos porc, a/neusialóts, ynghyd âfinegr, olewsesame,saws soia, a/neuolew tsili. Mae'r ddau yn fwydyddbrecwast traddodiadol, wedi'u gweini'n boeth neu'n oer yn dibynnu ar y tymor neu'r dewis personol. Amser brecwast, yn aml mae bwydyddstartshog sy'n llawncarbohydradau felmantou (math trwchus, gwlannog orôl fel bara),youtiao (ffyn toes wedi'u ffrio'n ddwfn), ashaobing (bara fflat sesame).
Mae bwydJapaneaidd yn defnyddio llaeth soi i wneudyuba ac fel sylfaen achlysurol ar gyfernabemono.
Mewn bwydCorea, defnyddir llaeth soi fel y cawl ar gyfer gwneudkongguksu, cawlnwdls oer sy'n cael ei fwyta yn yr haf yn bennaf. Mewn llawer o wledydd, defnyddir llaeth soi mewn cynhyrchion bwyd fegan a llysieuol ac yn lle llaeth buwch mewn llawer o ryseitiau.[9]
Defnyddir llaeth soi hefyd i wneud cynhyrchion llaeth dynwared feliogwrt soi, hufen soi, kefir soi a analogaucaws wedi'u seilio ar soi.[10] Fe'i defnyddir hefyd fel cynhwysyn ar gyfer gwneudysgytlaeth,crempogau,smŵddis,bara,mayonnaise a nwyddau wedi'u pobi.[11]
Cyfryngau perthnasolLlaeth soia ar Gomin Wicimedia