 | |
| Enghraifft o: | bwyd  |
|---|---|
| Math | pwdin,crwst |
| Rhan o | coginiaeth yr Aifft, Levantine cuisine, Arab cuisine, Turkish cuisine |
| Yn cynnwys | caws,siwgr, Kadayif |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Pwdin o'r Dwyrain Caol ywKanafeh. Fe'i gwneir gyda thoes ffilo, neusemolina, wedi'i socian mewn sirup melys ac fel arfer wedi'i haenu â chaws, neu gyda chynhwysion eraill fel hufen neu gnau.[1] Mae'n boblogaidd yn y bydArabaidd, yn enwedigy Lefant a'rAifft, ac ymhlithPalesteiniaid. Yn ogystal, ceir amrywiolion ynNhwrci,Gwlad Groeg, a'rBalcanau.
Yn Arabeg, mae'r gairkunāfa yn gyfeirio at y toes-llinyn (string pastry) ei hun, neu at y ddysgl gyfan. YnNhyrceg, gelwir y toes-llinyn yntel kadayıf, a'r pwdin ei hun ynkünefe. Yn y Balcanau, gelwir y toes (neu'r crwst) wedi'i falu ynkadaif,[2] ac yng Ngwlad Groeg felkataifi, ac mae'n sail i wahanol brydau wedi'u rholio neu ar ffurf haenu, gan gynnwys teisennau pwdin gyda chnau a surop melys.
Un o'r paratoadau mwyaf adnabyddus okanafeh ywknafeh nabulsiyeh, a darddodd yn ninasNablus,Palesteina,[3] a dyma'r pwdin Palesteinaidd mwyaf cynrychioliadol ac eiconig.[4][5] Ceir hefydKnafeh nabilsiyeh sy'n defnyddio caws gwyn o'r enwNabulsi.[6][7] Mae'n cael ei baratoi mewn dysgl fas fawr gron, ac mae'r crwst wedi'i liwio â lliw bwyd oren, ac weithiau gyda chnaupistachio wedi'i falu.
Mae'r Gymraeg yn benthyg y gair o'r Lefant ac Arabeg yr Aifft, ac yn ei drawslythrennu'n eang felkanafeh, kenafeh, knafeh, kunafah, kunafeh, konafa neukunafa, ac amrywiadau tebyg.[8][9] Ei ffurf mewn Arabeg ywكنافة , neukunāfa o'i drawslythrennu.
Mae rhai ffynonellau'n nodi ei fod yn dod o'r gairCoptig Aifftkenephiten, sy'n golygu bara neu gacen.[10][11][12] Fe'i ceir yn straeon yr Aifft ynAlf laylaẗ wa-laylaẗ.[11] Barn arall yw ei fod yn dod o wreiddyn Semitaidd gydag ystyr "ochr" neu "adain", o'rkanafa Arabeg, "i ystlys neu amgáu".[13][14]
Stori gyffredin yw bod y ddysgl wedi'i chreu, a'i rhagnodi gan feddygon, i fodloni newyn y caliphs yn ystodRamadan. Dywedir bod y stori wedi digwydd yn Fatimid yr Aifft, neu yn yr Umayyad Caliphate yn Syria.[15] Adroddir hefyd iddo gael ei grybwyll yn ysgrifenedig mor gynnar â'r10g, a'i fod o darddiad Fatimid.[16][17][18] Fodd bynnag, nid yw'r seigiau a grybwyllir mewn testunau hanesyddol o reidrwydd yr un fath â'r fersiynau modern okanafeh.
Nid ywKitab al-Tabikh (Llyfr y Prydau) o'r10g gan Ibn Sayyar al-Warraq, yn crybwyll y gairkunāfa, na disgrifiad o'r ddysgl fel y'i gelwir heddiw. Fodd bynnag, mae'n cynnwys pennod ar bwdinau a wnaed gyda'rqatāyif cysylltiedig, sy'n golygucrêpes, y mae'r gair Twrcegkadayıf a'r gair Groegkataïfi deillio ohonynt. Mewn un rysáit, maeqatāyif wedi'u stwffio â chnau, wedi'u ffrio'n ddwfn, a'u gorchuddio â surop siwgr mêl, sydd yn ei hanfod yn ddigyfnewid yr un a fersiwn heddiw o'r pwdin. Disgrifir hefydcrêpes tenau mawr sy'n debyg i ffabrig, o'r enwruqāq, wedi'i goginio ar ddalen gron o fetel o'r enwtābaq, wedi'i haenu â ffrwythau, a gwlyb siwgr.[19]
MaeKitab al tabikh fi-l-Maghrib wa-l-Andalus (LlyfrPrydau o Mahgreb acAl-Andalus) anhysbys o'r13g yn defnyddio'r gair'kunāfa' i ddisgrifio crêpe wedi'i wneud â batter tenau ar badell Indiaidd neu "ddrych" (sef ytābaq), ac yn dweud ei fod yn cyfateb iruqāq. Mae hefyd yn rhoi rysáit ar gyferAbbasid Qatāyif (a'r crêpes yn cael eu galw'nmusahhada yn Al-Andalus), sy'n defnyddio'r unkunāfa, ond mae'n deneuach, "fel meinwe mân, mân". Mae'n rhoi nifer o ryseitiau pwdin ar gyferkunāfa, lle mae'r crêpes yn cael eu gweini wedi'u haenu â chaws ffres, wedi'u pobi, a'u gorchuddio â mêl a surop rhosyn; neu eu torri'n greision fel dail rhosyn a'u coginio gyda mêl, cnau, siwgr adŵr rhosod.[20]
Mae Ibn al-Jazari yn rhoi cyfrif am arolygydd marchnad o'r 13g a farchogodd trwyDamascus gyda'r nos, gan sicrhau ansawddkunāfa, qatā'if, a bwydydd eraill sy'n gysylltiedig â Ramadan, yn ystod y cyfnod Mamluk.[21]
TarddoddKanafeh Nabulsieh yn ninasNablus,Palesteina,[22][23] dyna'r enwNabulsieh. Mae Nablus yn dal i fod yn enwog am eikanafeh, sy'n cynnwys caws gwyn ysgafn ac arwyneb gwenith wedi'i falu, sydd wedi'i orchuddio âsurop siwgr . Yn yLefant a'rAifft, yr amrywiad hwn okanafeh yw'r mwyaf cyffredin.
Yn rhanbarthHatay yn Nhwrci, a arferai fod yn rhan o Syria ac sydd â phoblogaeth Arabaidd fawr, gelwir y crwst ynkünefe a gelwir y stribedi yntel kadayıf. Defnyddir caws lled-feddal felUrfa peyniri (caws Urfa) neuHatay peyniri (cawsHatay), wedi'i wneud o laeth amrwd, yn y llenwad.[24] Wrth wneud ykünefe, nid yw'rkadayıf yn cael ei rolio o amgylch y caws; yn lle hynny, rhoddir caws rhwng dwy haen o'r stribedikadayıf. Mae wedi'i goginio mewn platiau copr bach, ac yna'n cael ei weini'n boeth iawn mewn surop gyda hufen tolch (caiac) a'i orchuddio â phistachios neugnau Ffrengig. Yn y bwyd Twrcaidd, mae yna hefydyassı kadayıf acekmek kadayıfı, nad ydynt wedi eu gwneud o'r stribedi.
Yn yr amrywiad hwn, a elwir hefyd ynκαταΐφι (kataïfi) neuκανταΐφι (kadaïfi) mewn Groeg, defnyddir yr edafedd i wneud gwahanol fathau o grwst, fel tiwbiau neu nythod adar, yn aml gyda llenwad o gnau wedi'u torri fel mewnbaklava.
.jpg)
