Un ogrefyddau mwyaf poblogaidd a gwasgaredig y byd ywIslam (Arabeg: اَلْإِسْلَامُ); Lladineiddiad:al-’Islām). Ystyr y gair yw ymostyngiad i ewyllysDuw (Al-lâh) a'r cyflwr tangnefeddus o fod yn un â Duw a phopeth a grëwyd ganddo. Mae'r gair yn perthyn i'r gairsalām sy'n golygu "tangnefedd" a ddaw o'rgwreiddyns-l-m. Mae dilynwr Islam ynFwslim, sef "un sy'n ymostwng i ewyllys Duw." Ceir dau brif enwad, sef ySunni a'rShia. FelCristnogaeth acIddewiaeth, mae'n un o'rcrefyddau Abrahamig.[1]
Mae Mwslemiaid yn derbyn Ibrahim (Abraham), Musa (Moses), Isa (Iesu Grist) ynghyd â ffigyrau eraill o'r traddodiad Iddewig-Gristnogol felproffwydi Duw. Fodd bynnag, credant mai Mohamed yw'r proffwyd mwyaf; yr olaf yn y gadwyn o broffwydi sy'n cychwyn gydagAdda. Credant fod yCoran (Qu'ran) yn air Duw, fel y datguddiwyd ef i Mohamed fesul pennod (sŵra) yn y cyfnod rhwng c.610 a632.
Mae'ngrefydd undduwiolAbrahamaidd sy'n dysgu bodMuhammad yn negesyddDuw.[2] Hi yw ail grefydd fwyaf y byd y tu ôl iGristnogaeth, gyda 1.9 biliwn o ddilynwyr neu 24.9% o boblogaeth y byd,[3][4] a elwir yn Fwslimiaid.[5] Mwslimiaid yw mwyafrif y boblogaeth mewn49 o wledydd.[6][7] Mae Islam yn dysgu bod Duw yn drugarog, yn holl-bwerus, ac ynunigryw,[8] ac wedi arwain dynoliaeth trwy ei ddefnydd o'rproffwydi, yr ysgrythurau datguddiedig, ac arwyddion naturiol.[9] Ysgrythurau sylfaenol Islam yw'rCorân, y credir ei fod yn air Duw, gair am air, yn ogystal â bod yn ddysgeidiaeth ac enghreifftiau normadol (a elwir yn sunnah, sy'n cynnwys adroddiadau o'r enwhadith) oMuhammad ( tua 570 - 632 CE).[10]
O safbwynt hanesyddol, tarddodd Islam yn gynnar yn y7g OC ym Mhenrhyn Arabia, ym Mecca,[11] ac erbyn yr8g, ymestynnai'r Califfiaeth Umayyado Iberia yn y gorllewin iAfon Indus yn y dwyrain. Mae Oes Aur Islamaidd yn cyfeirio at y cyfnod a ddyddiwyd yn draddodiadol o'r8g i'r13g, yn ystod yCaliffiaeth Abbasid, pan oedd llawer o'rbyd hanesyddol Mwslimaidd llewyrchus yn enwedig mewn gwyddoniaeth, economeg a diwylliant.[12][13] Roedd ehangu'r byd Mwslemaidd yn cynnwys gwahanol taleithiau a chalifffiau megis yrYmerodraeth Otomanaidd, masnach, a throsi i Islam trwy weithgareddau cenhadol (dawah).[14]
Mae'r rhan fwyaf o Fwslimiaid yn perthyn i un o ddau enwad:Sunni (85–90%)[15] neuShia (10–15%).[16][17][18] Cododd y gwahaniaethau rhwng Sunni a Shia o anghytundeb ynghylch yr olyniaeth i Muhammad a chafodd arwyddocâd gwleidyddol ehangach, yn ogystal â dimensiynau diwinyddol a chyfreithiol. Mae tua 12% o Fwslimiaid yn byw yn Indonesia, y wlad â mwyafrif y Mwslemiaid mwyaf poblog;[19] 31% yn byw yn Ne Asia,[20] y ganran fwyaf o Fwslimiaid yn y byd;[21] 20% yn y Dwyrain Canol–Gogledd Affrica, lle dyma'r grefydd yn dominyddu; a 15% yn Affrica Is-Sahara.[22] Gellir dod o hyd i gymunedau Mwslimaidd sylweddol hefyd yn America, Tsieina ac Ewrop.[23][24] Islam yw'r grefydd fawr sy'n tyfu gyflymaf yn y byd.[25][26]
Mae dilynwyr Islam i fod i ymarddel ac ymarfer Pum Colofn yFfydd (arkân al-Dîn), a adwaenir hefyd fel yfarâ'idh, y pum egwyddor sanctaidd.
Yshahâda,Cyffesiad y Ffydd, a ymgorfforir yn y datganiadlâ ilâha illâ'llâh wa Muhammad rasulu Allah ("Nid oes Duw ond Duw a Mohamed yw Negesydd Duw"). Mae rhywun o grefydd arall sy'n datgan hyn yn ddiffuant gerbron dau dyst Mwslim yn cael ei dderbyn fel Mwslim yntau.
Ysalat (ll.salawât), sef y pumgweddi ddefodol a adroddir bum gwaith y dydd: ar doriad y wawr (subh), ar ganol dydd (dhuhr), ar ganol y prynhawn (asr), ar fachlud yr haul (maghrib) a dechrau'r nos (ishâ). Dechreuir pob gweddi gyda'ral-Fâtiha, a geir ar ddechrau'r Coran.
Yzakât, sef rhoi elusen yn ôl gallu'r rhoddwr. Tua 5% o incwm y credadun a argymhellir yn y Coran. Yn aml mae'rmosg lleol yn trefnu hyn ac mae'r arian yn mynd at helpu'r tlodion, pobl gydag anabledd, gweddwon a'r amddifad.
Ysiyâm, sefymprydio yn ystodRamadan, y mis sanctaidd. Yr adeg honno mae bwyta, yfed, smygu, gwisgoperaroglau a chael perthynas rywiol yn waharddedig o doriad y wawr hyd at fachlud yr haul. Nid oes disgwyl i blant ifanc, yr henoed neu rywun sy'n dioddef afiechyd meddyliol ddilyn y rheolau hyn yn gaeth. Mae gwragedd beichiog, mamau sy'n rhoi llefrith i'w babanod, rhywun sy'n dioddef afiechyd a theithwyr yn gallu gohirio'rsiyâm a'i chyflawni yn ddiweddarach. Nid ystyrir bod cymryd ffisig yn torri'r ympryd.
Mynd arhajj neubererindod i Fecca. Digwylir i Mwslim wneud hynny o leiaf unwaith yn ystod ei fywyd, os ydyw hynny yn ei allu heb achosi caledi i'w deulu.
Gellir olrhain hanes Islam yng Nghymru yn ôl i'rOesoedd Canol. Erbyn heddiw credir fod tua 50,000 o Fwslemiaid yn byw yng Nghymru, gyda'r rhan fwyaf yn y de-ddwyrain. Er nad yw hynny'n nifer fawr allan o'r cyfanswm o tua 1.57 biliwn o Fwslemiaid yn y byd, mae'n ffigwr sy'n uwch nag aelodaeth sawl enwadCristnogol yn y wlad heddiw. Mae hyn yn 23% o boblogaeth y ddaear,[27][28][29][16] Islam ydy'r ail grwp mwyaf a chredir ei bod yn tyfu'n gynt ac yn gryfach nac unrhyw grefydd arall.[30][31][32]
Y cysyniad canolog o Islam ywtawḥīd (Arabeg: توحيد ), undod Duw. Caiff ei ystyried yn bennaf felundduwiaeth, ond hefyd panentheistig mewn dysgeidiaeth gyfriniol Islamaidd.[33] Disgrifir Duw ym Mhennod 112 o'r Corân: “Mae'n Dduw - yn Un ac yn Anwahanadwy; Duw – y Cynhaliwr ˹sydd ei angen ar bawb˺. Ni chafodd epil erioed, ac ni chafodd Efe ei eni. Ac nid oes neb tebyg iddo Ef.” Ni all unrhyw lygaid dynol weld Duw hyd Ddydd y Farn.[34] Yn ôl Islam, mae Duw yn drosgynnol, felly nid yw Mwslemiaid yn priodoli ffurfiau dynol i Dduw. Disgrifir a chyfeirir at Dduw gan nifer o enwau neu briodoleddau, y mwyaf cyffredin ywAr-Rahmān (الرحمان) sy'n golygu "Yr Holl Drugaredd," acAr-Rahīm (الرحيم) sy'n golygu "Trugaredd yn bennaf" a grybwyllir cyn adrodd pob pennod o'r Corân ac eithrio pennod naw.[35][36]
Mae Islam yn dysgu bod creu popeth yn ybydysawd wedi'i ddwyn i fodolaeth trwy orchymyn Duw fel y'i mynegir gan y geiriad, "Bodolwch, ac y mae," ac mai pwrpas bodolaeth yw addoli Duw heb gysylltu partneriaid ag Ef.[37][38] Nid yw Duw yn rhan o'rDrindod Gristnogol.[39] Mae'n cael ei ystyried yn dduw personol sy'n ymateb pryd bynnag y bydd person mewn angen neu drallod yn ei alw.[40] Nid oes unrhyw gyfryngwyr, fel clerigwyr, i gysylltu â Duw, sy'n datgan: "Mae eich Arglwydd wedi cyhoeddi, Galw arnaf, byddaf yn ymateb i chi." Cyfeirir at ymwybyddiaeth ac ymwybyddiaeth o Dduw fel Taqwa.Ystyrir Allāh yn draddodiadol fel enw personol Duw, term heb unrhyw luosog narhyw yn cael ei briodoli iddo. Fe'i defnyddir gan Fwslimiaid, Christnogion, ac Iddewon sy'n siarad Arabeg wrth gyfeirio at Dduw, tra bodʾilāh (Arabeg:إله) yn derm a ddefnyddir am dduwdod neu dduw yn gyffredinol.[41]
Muhammad yn derbyn ei ddatguddiad cyntaf gan yr angelGabriel. O'r llawysgrif Jami' al-Tawarikh ganRashid-al-Din Hamadani, 1307.
Mae cred mewnangylion yn sylfaenol i Islam. Mae'r gair Coranaidd am angel (Arabeg : ملكmalak) yn tarddu naill ai oMalaka, sy'n golygu "fe reolodd", oherwydd eu pŵer i lywodraethu gwahanol faterion a neilltuwyd iddynt,[42] neu o'r gwreiddyn trilythrennol’-lk,l-’- k neumlk ag ystyr eang "negesydd", yn union fel ei gymar ynHebraeg (malʾákh). Yn wahanol i'rgair Hebraeg, fodd bynnag, defnyddir y term am ysbrydion nefol y byd dwyfol yn unig, yn hytrach na negeswyr dynol. Mae'r Corân yn cyfeirio at negeswyrangylaidd a dynol fel rasul.[43]
Y Corân yw'r brif ffynhonnell ar gyfer y cysyniad Islamaidd o angylion.[44] Crybwyllir rhai ohonynt, megisGabriel aMichael, wrth eu henwau yn y Qur'an; dim ond at eu swyddogaeth y cyfeirir at eraill. Mewnllenyddiaeth hadith, mae angylion yn aml yn cael eu neilltuo i un ffenomen benodol yn unig.[44] Mae angylion yn chwarae rhan arwyddocaol yn y llenyddiaeth am y Mi'raj, lle mae Muhammad yn dod ar draws sawl angel yn ystod ei daith trwy'r nefoedd.[44] Ymddangosodd angylion eraill yn aml mewn eschatoleg, diwinyddiaeth ac athroniaeth Islamaidd.[44] Gall y dyletswyddau a roddir i angylion gynnwys, er enghraifft, cyfathrebu gyda Duw, gogoneddu Duw, cofnodi gweithredoedd pob person, a chymrydenaid person ar adeg marwolaeth.
Maepennod gyntaf y Coran,Al-Fatiha (Yr Agoriad), yn saith pennill
Y llyfrau sanctaidd Islamaidd yw'r cofnodion y mae'r rhan fwyaf o Fwslimiaid yn credu eu bod wedi'u pennu gan Dduw i wahanol broffwydi. Cred Mwslimiaid bod rhannau o'r ysgrythurau a ddatgelwyd yn flaenorol, yTawrat (Torah ) a'rInjil (Efengyl), wedi eu hystumio - naill ai mewn dehongliadau gwallus, neu destun gwallus, neu'r ddau.[45] Ystyrir y Coran (llythrenol: "llefaru") gan Fwslemiaid fel gair terfynol a llythrennol Duw ac fe'i hystyrir yn helaeth fel y gwaith llenyddol gorau yn yr iaith Arabeg glasurol.[46][47] Er mai'r Corân yw gair olaf Duw i'r ddynolryw, nid yw cyfathrebu â Duw wedi dod i ben, ond yn broses barhaus.[48] Cred llawer o Fwslimiaid y gallai "ffrindiau Duw" (ʾawliyāʾ) gyfathrebu â Duw, er enghraifft, i ragfynegi digwyddiadau yn y dyfodol, gwybod ewyllys Duw a dehongli'rCoran.[49]
Celf Persaidd yn darlunio Muhammad yn arwain Abraham, Moses, Iesu a phroffwydi eraill mewn gweddi
Gall y proffwydi (Arabeg:أنبياء; anbiyāʾ) gyfathrebu â Duw a derbyn neges ddwyfol. Gelwir proffwyd sy'n cyflwyno neges i genedl ynRasul (Arabeg:رسول; rasūl).[50] Mae Mwslemiaid yn credu bod proffwydi yn fodau dynol ac nid yn ddwyfol, er y gall rhai berfformio gwyrthiau. Yn ôl Islam, roedd holl negeswyr Duw yn pregethu neges Islam - ymostyngiad i ewyllys Duw. Mae'r Corân yn sôn am enwau nifer o ffigurau a ystyrir ynbroffwydi yn Islam, gan gynnwys Adda, Noa, Abraham, Moses, Iesu Grist ac eraill.
Ar wahân i broffwydi, maeseintiau'n meddu ar fendithion (Arabeg: بركة, "baraka") a gallant gyflawni gwyrthiau (Arabeg: امات,Karāmāt). Yn eu llygaid hwy, mae seintiau'n is na phroffwydi, ac nid ydynt yn eiriol dros bobl ar Ddydd y Farn. Fodd bynnag, ymwelir yn aml â beddrodau proffwydi a seintiau(Ziyarat). Yn wahanol i broffwydi, roedd merched fel Rabia o Basra yn cael eu derbyn yn saint.[51]
Mae cred yn "Niwrnod yr Atgyfodiad" neuYawm al-Qiyāmah (Arabeg : يوم القيامة), hefyd yn hollbwysig i Fwslimiaid. Credir bod amserQiyāmah wedi'i ragordeinio gan Dduw ond yn anhysbys i ddyn. Mae'rCoran a'r hadith yn disgrifio'r treialon a'r gorthrymderau cyn ac yn ystod yQiyāmah. Pwysleisia'r atgyfodiad corfforol, toriad o ddealltwriaeth Arabaidd cyn-Islamaidd o farwolaeth.[52]
Mae'r cysyniad o archddyfarniad dwyfola thynged yn Islam (Arabeg: القضاء والقدر,al-qadāʾ wa l-qadar) yn golygu y credir bod pob mater, da neu ddrwg, wedi'i ddyfarnu gan Dduw a'i fod yn unol â thynged. Maeal-qadar sy'n golygu "pŵer" yn deillio o wreiddyn sy'n golygu "mesur" neu "gyfrif".[53][54] Pwysleisia nad oes dim yn digwydd y tu allan i'w archddyfarniad dwyfol: "Dywedwch, 'Ni fydd unrhyw beth byth yn digwydd i ni ac eithrio'r hyn y mae Duw wedi'i arfaethu i ni'."[55] Yn aml, mae Mwslemiaid yn mynegi'r gred hon mewn tynged ddwyfol gyda'r ymadrodd"Insha-Allah" sy'n golygu "os yw Duw yn dymuno", wrth siarad am ddigwyddiadau yn y dyfodol, fel yr arferid dweud yng Nghymru "os mynn Duw".[56][57]
Mae Islam Ibadi neu Ibadisiaeth yn cael ei ymarfer gan tua 1.45 miliwn o Fwslimiaid ledled y byd (~ 0.08% o'r holl Fwslimiaid), y rhan fwyaf ohonynt ynOman.[58] Cododd y mudiad i amlygrwydd yn rhanbarthHejaz yn y740au, pan lansiodd yr Ibadis wrthryfel arfog yn erbyn Califfiaeth Umayyad. Mae Ibadimiaeth yn aml yn gysylltiedig â mudiad Khawarij ac yn ei weld fel amrywiad cymedrol, er bod Ibadis eu hunain yn gwrthwynebu'r dosbarthiad hwn. Yn wahanol i'r rhan fwyaf o grwpiau Kharijite, nid yw Ibadiaeth yn ystyried Mwslimiaid pechadurus fel anghredinwyr.
Mae Mwslemiaid anenwadol yn derm ymbarél a ddefnyddir gan Fwslimiaid nad ydynt yn perthyn i enwad Islamaidd penodol neu nad ydynt yn hunan-adnabod i'r un enwad.[59][60][61] Ymhlith y ffigurau amlwg a wrthododd uniaethu ag enwad Islamaidd penodol maeJamal ad-Din al-Afghani,[62] aMuhammad Ali Jinnah.[63] Mae arolygon diweddar yn adrodd bod cyfrannau mawr o Fwslimiaid mewn rhai rhannau o'r byd yn hunan-uniaethu fel "dim ond Mwslim", er mai ychydig o ddadansoddiadau cyhoeddedig sydd ar gael ynglŷn â'r cymhellion sy'n sail i'r ymateb hwn.[64][65][66] Mae Canolfan Ymchwil Pew yn adrodd bod ymatebwyr sy'n hunan-adnabod fel "dim ond Mwslim" yn ffurfio mwyafrif o Fwslimiaid mewn saith gwlad (a chryn nifer mewn tair gwlad arall), gyda'r gyfran uchaf ynKazakhstan ar 74%. Mae o leiaf un o bob pump o Fwslimiaid mewn o leiaf 22 o wledydd yn hunan-adnabod fel hyn.[67]
Mae Sufisiaeth ( Arabeg :Arabeg:تصوف ), yn ymagweddgyfriniol-asgetig at Islam, sy'n ceisio dod o hyd i brofiad personol uniongyrchol o Dduw. Diffiniodd ysgolheigion Sufi ClasurolTasawwuf fel "gwyddor a'i hamcan yw gwneud iawn am y galon a'i throi i ffwrdd oddi wrth bopeth arall ond Duw", trwy "gyfadrannau sythweledol ac emosiynol" y mae'n rhaid hyfforddi rhywun i'w defnyddio.[68][69]
Nid yw'n sect o Islam ac mae ei ymlynwyr yn perthyn i'r gwahanol enwadau Mwslimaidd. Mae'r Shias Ismaili wedi datblygu dehongliadau cyfriniol o Islam.[70]
Mae Sufis yn gweldtasawwuf fel rhan anwahanadwy o Islam, yn union fel ysharia.[71] Dadleuodd Sufis traddodiadol, megis Bayazid Bastami, Jalaluddin Rumi, Haji Bektash Veli, Junaid Baghdadi, ac Al-Ghazali, dros Sufisiaeth fel un a oedd yn seiliedig ar ddaliadau Islam a dysgeidiaeth y proffwyd.[71][72][71] Dadleuodd yr hanesydd Nile Green fod Islam yn y cyfnod Canoloesol, fwy neu lai ynSufisiaeth.[49]
Sharia yw'r gyfraith grefyddol sy'n rhan o'r traddodiad Islamaidd. Mae'n deillio o orchmynion crefyddol Islam, yn enwedig yCoran a'r Hadith. MewnArabeg, mae'r term sharīʿah yn cyfeirio at gyfraith ddwyfol Duw ac yn cael ei gyferbynnu âfiqh, sy'n cyfeirio at ei ddehongliadau ysgolheigaidd.[73][74] Mae'r dull o'i gymhwyso yn y cyfnod modern wedi bod yn destun anghydfod rhwng traddodiadolwyr Mwslimaidd a diwygwyr.[75]
Datblygodd gwahanol ysgolion cyfreithiol fethodolegau ar gyfer deillio dyfarniadau sharia o ffynonellau ysgrythurol gan ddefnyddio proses a elwirijtihad.[73] Mae cyfreitheg draddodiadol yn gwahaniaethu rhwng dwy brif gangen o'r gyfraith,ibādat (defodau) amuʿāmalāt (cysylltiadau cymdeithasol), sydd gyda'i gilydd yn cynnwys ystod eang o bynciau.[73] Mae ei ddyfarniadau yn aseinio gweithredoedd i un o bum categori o'r enw ahkam: materion gorfodol (fard), materion a argymhellir (mustahabb), materion a ganiateir (mubah), materion ffiaidd (makruh), a materion wedi'u gwahardd (haram).[73][74] Mae rhai meysydd o sharia yn gorgyffwrdd â'r syniad Gorllewinol o gyfraith tra bod eraill yn cyfateb yn ehangach i fyw bywyd yn unol ag ewyllys Duw.[74]
Nid yw cyfraith Islamaidd prif ffrwd yn gwahaniaethu rhwng "materion eglwysig" a "materion y wladwriaeth"; mae'r ysgolheigion yn gweithredu fel cyfreithwyr a diwinyddion. Ar hyn o bryd, nid oes unrhyw lywodraeth yn cydymffurfio â chyfreitheg economaidd Islamaidd, ond mae camau wedi'u cymryd i roi rhai o'i ddaliadau ar waith.[76][77][78] Mae'r termau a ddefnyddir i gyfeirio at arweinwyr traddodiadol Mwslimaidd yn cynnwys Califf aSwltan ac mae termau sy'n gysylltiedig â gwladwriaethau traddodiadol Fwslimaidd yn cynnwysCaliffiaeth, Emiradau, Imamate a Khanate.
O fewn cyfreitheg Islamaidd, maejihad fel arfer yn cael ei gymryd i olygu ymdrech filwrol yn erbyn ymladdwyr nad ydynt yn Fwslimiaid. Jihad yw'r unig fath o ryfela a ganiateir yn ôl y gyfraith Islamaidd a gellir ei ddatgan yn erbyn gwaith anghyfreithlon, terfysgwyr, grwpiau troseddol, gwrthryfelwyr, ac arweinwyr neu wladwriaethau sy'n gormesu Moslemiaid.[79][80] Mae'r rhan fwyaf o Fwslimiaid heddiw yn dehongli Jihad fel dim ond ffurf amddiffynnol ar ryfela, fel Cristnogion hwythau.[81] Dim ond ar gyfer y rhai sydd ag awdurdod y daw Jihad yn ddyletswydd unigol. I weddill y boblogaeth, dim ond yn achosymarfogi mae hyn yn digwydd.[80][82][83]
Mewn teulu Mwslimaidd, yn union ar ôl yr enedigaeth, mae geiriau Adhan yn cael eu ynganu yng nghlust dde'r plentyn.[8] Ar y seithfed dydd, cynhelir y seremoniaqiqah, lle mae anifail yn cael ei aberthu a'i gig yn cael ei ddosbarthu ymhlith y tlawd.[84] Mae pen y plentyn yn cael ei eillio, a swm o arian cyfartal â phwysau ei wallt yn cael ei roi i'r tlodion.[84] Ar wahân i ddiwallu anghenion sylfaenol bwyd, lloches, ac addysg, mae'r rhieni neu'r henoed yn ymgymryd â dysgu rhinweddau moesol, gwybodaeth grefyddol ac arferion crefyddol i'r plant.[8] Priodas yw un o brif sylfaeni'r teulu Mwslimaidd, yn gontract sifil sy'n cynnwys cynnig a derbyn rhwng dau barti cymwys ym mhresenoldeb dau dyst. Mae'n ofynnol i'r priodfab dalu anrheg priodas, gwaddol (mahr) i'r briodferch, fel y nodir yn y cytundeb.[85] Mae'r rhan fwyaf o deuluoedd yn y byd Islamaidd yn unweddog .[86][87] Mae aml-wriaeth (polyandry), arferiad lle mae merch yn cymryd dau ŵr neu fwy, wedi'i wahardd yn Islam.[88] Fodd bynnag, caniateir i ddynion Mwslimaidd ymarferamlwreiciaeth a gallant gael hyd at bedair gwraig ar yr un pryd, fel y dywedir ynSurah 4 Adnod 3. Nid oes angen cymeradwyaeth ei wraig gyntaf ar ddyn ar gyfer ail briodas gan nad oes tystiolaeth yn yCoran na'r hadith i awgrymu hyn. Gyda Mwslimiaid yn dod o gefndiroedd amrywiol, gan gynnwys 49 o wledydd â mwyafrif Mwslimaidd, ynghyd â phresenoldeb cryf fel lleiafrifoedd mawr ledled y byd, mae llawer o amrywiadau ar gael. Yn gyffredinol, mewn teulu Mwslimaidd, edrych ar ol y cartref mae'r fenyw, gan amlaf, a sffêr cyfatebol dyn yw'r byd y tu allan: fel ag yr oedd yn y rhan fwyaf o gefn gwlad Cymru tan y21g. Fodd bynnag, yn ymarferol, nid yw'r gwahaniad hwn mor anhyblyg ag y mae'n ymddangos.[89] O ran etifeddiaeth, mae cyfran mab yn ddwbl cyfran merch. Y mae parchu ac ufuddhau i'w rhieni, a gofalu amdanynt yn enwedig yn eu henaint, yn gonglfaen i'r teulu.[8][90] Mae'r Coran yn gwahardd triniaeth llym a gormesol o blant amddifad tra'n annog caredigrwydd a chyfiawnder tuag atynt, ac yn ceryddu'r rhai nad ydynt yn eu hanrhydeddu a'u bwydo.
Perfformir rhai defodau crefyddol yn ystod ac ar ôl marwolaeth Mwslim. Mae'r rhai sy'n agos at ddyn sy'n marw yn ei annog i ynganu'rShahada gan fod Mwslemiaid eisiau i'w gair olaf fod yn gyffes o ffydd. Ar ôl marwolaeth, yn ôl defodau claddu Islamaidd, mae aelodau o'r un rhyw yn paratoi'r corff yn briodol ac yn eiorchuddio â dilledyn gwyn triphlyg o'r enw kafan (math o amdo).[91] Dywedir ySalat al-Janazah ("gweddi angladdol") dros y corff gan ei osod arelor, yna, eir â'r corff yn gyntaf i fosg lle mae'r weddi angladdol yn cael ei hoffrymu dros yr ymadawedig ac yna i'r fynwent i'w gladdu.
Blankinship, K. (2008). "The early creed". In T. Winter (gol.).The Cambridge Companion to Classical Islamic Theology. Cambridge Companions to Religion. Cambridge: Cambridge University Press. tt. 33–54.doi:10.1017/CCOL9780521780582.003.ISBN9780521780582.
Ismāʻīl ibn ʻUmar Ibn Kathīr (2012).The Caliphate of Banu Umayyah the first Phase, Ibn Katheer, Taken from Al-Bidayah wan-Nihayah. Cyfieithwyd gan Yoosuf Al-Hajj Ahmad. Riyadh: Maktaba Dar-us-Salam.ISBN978-603-500-080-2.
Siljander, Mark D., and John David Mann (2008).A Deadly Misunderstanding: a Congressman's Quest to Bridge the Muslim-Christian Divide (1st ed.). New York:HarperOne.ISBN978-0-06-143828-8
Abdul-Haqq, Abdiyah Akbar (1980).Sharing Your Faith with a Muslim. Minneapolis:Bethany House Publishers.N.B. Presents the genuine doctrines and concepts of Islam and of the Holy Qur'an, and this religion's affinities with Christianity and its Sacred Scriptures, in order to "dialogue" on the basis of what both faiths really teach.ISBN0-87123-553-6
Hourani, Albert (1991).Islam in European Thought. First pbk. ed. Cambridge, Eng.:Cambridge University Press, 1992, cop. 1991. xi, 199 p.ISBN0-521-42120-9; alternative ISBN on back cover, 0-521-42120-0.
Khanbaghi, A, (2006).The Fire, the Star and the Cross: Minority Religions in Medieval and Early Modern Iran.I. B. Tauris.
Khavari, Farid A. (1990).Oil and Islam: the Ticking Bomb. First ed. Malibu, Calif.: Roundtable Publications. viii, 277 p., ill. with maps and charts.ISBN0-915677-55-5.
Tausch, Arno (2009).What 1.3 Billion Muslims Really Think: An Answer to a Recent Gallup Study, Based on the "World Values Survey". Foreword Mansoor Moaddel, Eastern Michigan University (arg. 1st).Nova Science Publishers, New York.ISBN978-1-60692-731-1.
↑Lippman, Thomas W. 7 April 2008. "No God But God."U.S. News & World Report. Retrieved 24 May 2020. "Islam is the youngest, the fastest growing, and in many ways the least complicated of the world's great monotheistic faiths. It is based on its own holy book, but it is also a direct descendant of Judaism and Christianity, incorporating some of the teachings of those religions—modifying some and rejecting others."
↑Ali, Syed Anwer. [1984] 2010.Qurʼan, the Fundamental Law of Human Life: Surat ul-Faateha to Surat-ul-Baqarah (sections 1–21). Syed Publications. p. 121.
↑Speicher, K. (1997) in Edzard, L., and Szyska, C. (eds.) Encounters of Words and Texts: Intercultural Studies in Honor of Stefan Wild. Georg Olms, Hildesheim, pp. 43–66.
↑TY - BOOKT1 - The Cambridge Companion to MuhammadA1 - Brockopp, J.E.SN - 9780521886079T3 - Cambridge Companions to ReligionUR -https://books.google.de/books?id=aLm_R5yjcMMCY1 - 2010PB - Cambridge University PressER -
↑Benakis, Theodoros (13 January 2014)."Islamophoobia in Europe!".New Europe. Brussels. Archifwyd o'rgwreiddiol ar 31 January 2016. Cyrchwyd20 October 2015.Anyone who has travelled to Central Asia knows of the non-denominational Muslims—those who are neither Shiites nor Sounites, but who accept Islam as a religion generally.
↑Kirkham, Bri (2015)."Indiana Blood Center cancels 'Muslims for Life' blood drive". Archifwyd o'rgwreiddiol ar 25 November 2015. Cyrchwyd21 October 2015.Ball State Student Sadie Sial identifies as a non-denominational Muslim, and her parents belong to the Ahmadiyya Muslim Community. She has participated in multiple blood drives through the Indiana Blood Center.
↑Pollack, Kenneth (2014).Unthinkable: Iran, the Bomb, and American Strategy. t. 29.ISBN978-1-4767-3393-7.Although many Iranian hardliners are Shi'a chauvinists, Khomeini's ideology saw the revolution as pan-Islamist, and therefore embracing Sunni, Shi'a, Sufi, and other, more nondenominational Muslims
↑Cughtai, Muhammad Ikram (2005).Jamāl Al-Dīn Al-Afghāni: An Apostle of Islamic Resurgence. t. 454.Condemning the historically prevailing trend of blindly imitating religious leaders, al- Afghani revised to identity himself with a specific sect or imam by insisting that he was just a Muslim and a scholar with his own interpretation of Islam.
↑Lopez, Ralph (2008).Truth in the Age of Bushism. t. 65.ISBN978-1-4348-9615-5.Many Iraqis take offense at reporters' efforts to identify them as Sunni or Shiite. A 2004 Iraq Centre for Research and Strategic Studies poll found the largest category of Iraqis classified themselves as "just Muslim."
.jpg)
