Dyma'r brif system drafnidiaeth o fewn y corff, sy'n darparuocsigen i holl organau a chorffgelloedd. Swydd y gwaetgelloedd coch yw cludoocsigen o amgylch y corff i roi egni i'r cyhyrau. Gwaetgelloedd coch yw'r unig gorffgelloedd sydd ddim yn cynnwys cnewyllyn. Swydd y gwaetgelloedd gwyn yw ymladd heintiau a saldra sy'n ceisio ymosod ar y corff. Mae plasma yn gyfrifol am gludocarbon deuocsid.
Mae nifer o dermau meddygol yn dechrau gydahemo- neuhemato- yn dod o'rHen Roeghaîma (αἷμα) ‘gwaed’.
Caiff gwaed ei bwmpio trwy'r corff gan ygalon. Mae rhwng pedwar a hanner i bum litr o waed yng nghorff dyn cyffredin.
Mae lliw gwaed dynol yn dibynnu ar faint o ocsigen sydd ynddo, oherwydd bod hyn yn effeithio ar gyflwr ocsideiddio'r atomau haearn yn yr hemoglobin – ac mae hyn yn dibynnu ar le'r gwaed yn y system gylchredol. Yn yrhydwelïau a'rcapilarïau (mân-wythiennau), mae lefelau'r ocsigen yn uchel ac mae'r gwaed yn goch llachar. Yn ygwythiennau, mae'r gwaed yn cynnwys llai o ocsigen, ac mae ei liw yn goch tywyll.
.jpg)
