| Diwylliant Cymru |
|---|
.svg) |
Traddodiad |
Llenyddiaeth |
Cerddoriaeth |
Bwyd |
Dathliadau a gwyliau |
Chwaraeon |
Crefydd |
Hanes |
 WiciBrosiect Cymru |
Dylanwadwyd arddiwylliant Cymru gan lu o bethau: cenedl, iaith, crefydd, a daearyddiaeth. Diwylliant arbennig y Cymry Cymraeg ywdiwylliant Cymraeg. Mae'n rhan hanfodol o ddiwylliant Cymru ond hefyd yn rhan o hanesY Wladfa ym Mhatagonia, a chymunedau eraill yn y byd sy'n Gymraeg eu hiaith.
Nodir diwylliant traddodiadol Cymru gan etifeddiaeth y Celtiaid wedi ei chyfuno âChristnogaeth, hen chwedlau a straeon sydd wedi ymgynefino â'r llên gwerin a'r traddodiad llenyddol, a bywyd y werin yn ycefn gwlad.
Y deunyddmytholegol y gwelir ei olion yn llenyddiaeth gynnar a chanoloesol Cymru a hefyd, i ryw raddau, yn ei chwedlau gwerin yw mytholeg Gymreig. Mae'n rhan o draddodiad hynafol Cymru ond mae'n perthyn hefyd i fyd ehangachmytholeg Geltaidd a mytholeg ryngwladol. Ceir y deunydd hwn mewn sawl ffynhonnell, yn gerddi cynnar (ynLlyfr Taliesin, er enghraifft), yn chwedlau Cymraeg cynhenid yr Oesoedd Canol (yn enwedig ynCulhwch ac Olwen aPedair Cainc y Mabinogi), mewn cyfeiriadau yng ngwaithBeirdd y Tywysogion aBeirdd yr Uchelwyr, yn y casgliad o ddeunydd mnemonig a elwirTrioedd Ynys Prydain, ac mewn chwedlau gwerin, diweddar yn eu ffurf bresennol ond sydd o darddiad hynafol.
Maellên gwerin Cymru yn enw cyfleus am y corff amrywiol o chwedlau, traddodiadau, coelion ac arferion poblogaidd sy'n rhan bwysig o etifeddiaeth ddiwylliannol y wlad. Mae Cymru yn un o'r gwledydd Celtaidd a cheir elfennau yn ei llên gwerin sy'n gyffredin i'r gwledydd hynny. Ceir yn ogystal nifer o elfennau a elwir yn "fotiffau llên gwerin rhyngwladol" ac sydd i'w gweld mewn sawl diwylliant arall. Yn ogystal wrth gwrs mae digon o nodweddion cynhenid Gymreig yn y gwaddol diwylliannol a elwir heddiw yn llên gwerin Cymru.
Nawddsant Cymru ydyDewi Sant. DethlirDydd Gŵyl Dewi ar 1 Mawrth, a chred rhai pobl y dylai fod yn wyliau cyhoeddus yng Nghymru.[1] Mae'r 16 Medi (y diwrnod pan ddechreuodd gwrthryfelOwain Glyndŵr) a'r 11 Rhagfyr (marwolaethLlywelyn ein Llyw Olaf) wedi cael eu hawgrymu fel diwrnodau posib eraill ar gyfer gwyliau cyhoeddus.
Y gwyliau tymhorol traddodiadol yng Nghymru yw:
Gallwch helpu Wicipedia drwyychwanegu at yr adran hon.
Mae gan gerddoriaeth Cymru hanes hir, ond ychydig iawn o wybodaeth fanwl sydd gennym cyn y 18g pan ddechreuodd hynafiaethwyr ymddiddori yn y pwnc. Cyfeirir at Gymru'n aml fel "Gwlad y Gân", yn ystrydebol braidd.
Ac eithrio llenyddiaeth glasurol, llenyddiaeth Gymraeg yw'r hynaf yn Ewrop. Mae gan y Gymraeg draddodiad cyfoethog o lenyddiaeth sy'n dyddio o'r 6g hyd heddiw. Oherwydd eu bod yn ysgrifennu mewn iaith â mwy o bobl yn ei deall, mae ysgrifenwyr llenyddiaeth Saesneg Cymru yn aml wedi llwyddo i ddenu cynulleidfaoedd llawer mwy na'u cyd-wladwyr sy'n ysgrifennu yn yr iaith Gymraeg yn unig. Dwy enghraifft adnabyddus o hyn yw'r beirdd byd-enwogDylan Thomas acR. S. Thomas.
Er i lenyddiaeth a cherddoriaeth y wlad ddangos sawl traddodiad unigryw, maecelf Cymru i raddau helaeth wedi dibynnu ar yr un ffurfiau ac arddulliau a geir yng ngweldydd eraill Prydain. Sonir yn aml am gelf Cymru, neu gelf yng Nghymru, i gynnwys y gweithiau niferus a wnaed gan arlunwyr estron yn y wlad, yn enwedig tirluniau.
Gallwch helpu Wicipedia drwyychwanegu at yr adran hon.
Gallwch helpu Wicipedia drwyychwanegu at yr adran hon.
Mae Cymru'n enwog am eu cerddorion cyfoes felManic Street Preachers,Catatonia,Tom Jones, aCharlotte Church.
Mae ffilm yng Nghymru, ai mewn Cymraeg neu Saesneg, wedi bod yn symbol o ddiwylliant y wlad ers blynyddoedd, ac wedi hyrwyddo enw Cymru ar draws y byd. Mae nifer o actorion a chyfarwyddwyr enwog wedi dod o Gymru, yn cynnwysRichard Burton aPeter Greenaway.
Y prif ddarlledwyr teledu yng Nghymru ywBBC Cymru,S4C, acITV Wales. Yn ddiweddar mae S4C wedi cynhyrchu sawl cyfres ddrama Gymraeg o fri, gan gynnwysY Gwyll,Byw Celwydd, a35 Diwrnod.
Dywedir yn aml tawrygbi'r undeb yw mabolgamp genedlaethol Cymru, er maepêl-droed yn denu mwy o wylwyr i'r maes. Bu'r Cymry hefyd yn dangos eu medr ynsnwcer,dartiau,golff,paffio, acathletau. Ymhlith yr hen chwaraeon bucnapan,bando,pêl-droed traddodiadol, a chwarae pêl.
Mae bwydydd Cymreig yn cynnwyscawl,teisen gri,bara lawr,bara brith,selsig Morgannwg, aWelsh rarebit.
Mae'n debyg taw'rDdraig Goch, sy'n ymddangos ar yfaner genedlaethol, yw symbol amlycaf Cymru. Ceir hefyd ygenhinen Bedr a'rgenhinen.Hen Wlad fy Nhadau yw'ranthem genedlaethol.