Emosiwn ywcywilydd sy'n codi o'r ymwybyddiaeth o dorri ymddiried neu werth gymdeithasol. Mae ganddo le canolog mewn sawlathroniaeth, Gorllewinol ac an-Orllewinol. Ni ddylid ei gymysgu gydaeuogrwydd (y teimlad), sydd â lle canolog yn nysgeidiaeth ycrefyddau Abrahamig; mae euogrwydd yn rhywbeth a deimlir gan unigolyn ynddo ei hun tra bod cywilydd yn 'emosiwn gymdeithasol' sy'n dod o 'adael y lleill i lawr' fel petai.
Dywedir gan athronwyr fod y gallu i deimlo cywilydd yn sylfaenol i'rrhinweddau oll, a cheir dihareb Ethiopaidd sy'n crynhoi hynny: "does dim anrhydedd heb gywilydd".[1]
Ystyrir fod gwneud rhywbeth drwg heb deimlo cywilydd yn un o nodweddion pennaf dihiryn, sef cymeriad drwyadl ddrygionus.
- ↑Ted Honderich (gol.).The Oxford Companion to Philosophy (Rhydychen, 1995), tud. 825.
