Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Neidio i'r cynnwys
Wicipedia
Chwilio

Cyhydedd

Oddi ar Wicipedia
Cyhydedd
Enghraifft o:great circle, circle of latitude Edit this on Wikidata
Tudalen CominFfeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mewndaearyddiaeth, maecyhydedd yn llinell ddychmygol, sydd yn mynd o gwmpas yddaear mewn plaen sy'n berpendiciwlar i echel ei chylchdro. Mae i bob planed sy'n cylchdroi ei gyhydedd ei hun, ond fel arfer, mae "Cyhydedd" yn cyfeirio at linell ar y Ddaear. Gosodir y Cyhydedd yn union rhwng dau begwn y blaned; golyga hyn ei bod yr un pellter oBegwn y Gogledd ag ydyw oBegwn y De. Mae'r Cyhydedd yn rhannu'r ddaear yn ddau;Hemisffer y Gogledd acHemisffer y De.

Y gweledydd hynny sydd ar y Cyhydedd (coch) neu gyfeirnod meridian IERS (glas)

Geodedd Cyhydedd y Ddaear

[golygu |golygu cod]

Diffinnir Cyhydedd y Ddaear o ran eiledred gan 0° (sero gradd). Mae'n un o bump prif cylch lledred a nodir mewn daearyddiaeth; ceir hefyd y cylchoedd pegynol hyn: (y CylchArctig a'r CylchAntartig) a'r ddau gylch trofannol (Trofan Cancr aThrofan Capricorn).

Delwedd:Equator monument.jpg
Chwith: Cofeb yn nodi'r Cyhydedd ger trefPontianak, Indonesia
Y dde: Arwydd ffordd yn nodi'r Cyhydedd ger trefNanyuki, Cenia

Yn ei symudiad ymddangosiadol yn yr awyr, mae'r haul yn pasio uwchben y Cyhydedd ddwywaith y flwyddyn, yn ystod ycyhydnosau. Am eilad, yn ystod y cyhydnos, mae pelydrau'r haul yn union berpendiciwlar i wyneb y ddaear ar y rhan arbennig honno o'r Cyhydedd.

Mae'r mannau hynny sydd ar y Cyhydedd yn cael y gwawrio a'r machlud haul cyflymaf, gan fod yr haul yn codi ac yn machlud bron yn fertig drwy gydol y flwyddyn. Mae hyd diwrnod (o godiad haul hyd at ei fachlud) ar y Cyhydedd bron yn hafal drwy gydol y flwyddyn ac mae ei hyd oddeutu 14 munud yn hirach na'r nos oherwydd plygiant golau gan yr atmosffer a gan y diffinnir yr union eiliad o wawrio a machlud gan yr eiliad honno pan fo 'ymyl' yr haul (yn hytrach na'i ganol) i'w weld uwchben y gorwel. Mae'r Ddaear yn bolio rhyw ychydig ar y Cyhydedd. Eiddiametr yw 12,750 cilometr (7,922 mi), on ar y Cyhydedd mae'r diametr oddeutu 43 cilometr (27 mi) greater than at the poles.[1]

Lleolir nifer o ganolfanau gofod ger y Cyhydedd e.e. Canolfan Ofod Guiana ynKourou,Guiana Ffrengig, gan fod y lleoliadau hyn yn symud yn gynt nag unrhyw ledred arall oherwydd cylchdro'r Ddaear. Golyga hyn fod y rocedi'n defnyddio llai o danwydd, pan gânt eu lansio. Er mwyn gwneud yn fawr o hyn, mae'n rhaid i'r rocedi gael eu lansio i gyfeiriad y dwyrain, y de-ddwyrain neu'r gogledd-ddwyrain.

Gwledydd y mae'r Cyhydedd yn mynd drwyddynt

[golygu |golygu cod]
CyfesurynnauGwlad, rhanbarth neu fôrArall
0°N0°E / 0°N 0°E /0; 0 (Prif Feridian)Cefnfor yr IweryddCefnfor Guinea
0°0′N6°31′E / 0.000°N 6.517°E /0.000; 6.517 (São Tomé a Príncipe)São Tomé a PríncipeIlhéu das Rolas
0°0′N6°31′E / 0.000°N 6.517°E /0.000; 6.517 (Cefnfor yr Iwerydd)Cefnfor yr IweryddCefnfor Guinea
0°0′N9°21′E / 0.000°N 9.350°E /0.000; 9.350 (Gabon)Gabon
0°0′N13°56′E / 0.000°N 13.933°E /0.000; 13.933 (Gweriniaeth y Congo)Gweriniaeth y CongoMae'n mynd drwyMakoua.
0°0′N17°46′E / 0.000°N 17.767°E /0.000; 17.767 (Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo)Gweriniaeth Ddemocrataidd y CongoPassing 9 km south of centralButembo
0°0′N29°43′E / 0.000°N 29.717°E /0.000; 29.717 (Wganda)WgandaMae'n mynd 32 km i'r de o ganolKampala
0°0′N32°22′E / 0.000°N 32.367°E /0.000; 32.367 (Llyn Victoria)Llyn VictoriaMae'n mynd drwy rai o ynysoedd Wganda
0°0′N34°0′E / 0.000°N 34.000°E /0.000; 34.000 (Cenia)CeniaMae'n mynd assing 6 km i'r gogledd o ganolKisumu
0°0′N41°0′E / 0.000°N 41.000°E /0.000; 41.000 (Somalia)Somalia
0°0′N42°53′E / 0.000°N 42.883°E /0.000; 42.883 (Cefnfor India)Cefnfor IndiaMae'n mynd drwyHuvadhu Atoll aFuvahmulah
0°0′N98°12′E / 0.000°N 98.200°E /0.000; 98.200 (Indonesia)IndonesiaYnysoedd Batu,Sumatra acYnysoedd Lingga
0°0′N104°34′E / 0.000°N 104.567°E /0.000; 104.567 (Culfor Karimata)Culfor Karimata
0°0′N109°9′E / 0.000°N 109.150°E /0.000; 109.150 (Indonesia)IndonesiaBorneo
0°0′N117°30′E / 0.000°N 117.500°E /0.000; 117.500 (Culfor Makassar)Culfor Makassar
0°0′N119°40′E / 0.000°N 119.667°E /0.000; 119.667 (Indonesia)IndonesiaSulawesi
0°0′N120°5′E / 0.000°N 120.083°E /0.000; 120.083 (Culfor Tomini)Culfor Tomini
0°0′N124°0′E / 0.000°N 124.000°E /0.000; 124.000 (Môr Molucca)Môr Molucca
0°0′N127°24′E / 0.000°N 127.400°E /0.000; 127.400 (Indonesia)IndonesiaynysoeddKayoa aHalmahera
0°0′N127°53′E / 0.000°N 127.883°E /0.000; 127.883 (Môr Halmahera)Môr Halmahera
0°0′N129°20′E / 0.000°N 129.333°E /0.000; 129.333 (Indonesia)IndonesiaGebe Island
0°0′N129°21′E / 0.000°N 129.350°E /0.000; 129.350 (Y Cefnfor Tawel)Y Cefnfor TawelMae'n mynd 570 m i'r gogledd o Ynys Waigeo
0°0′N91°35′W / 0.000°N 91.583°W /0.000; -91.583 (Ecwador)EcwadorIsabela Island in theYnysoedd y Galapagos
0°0′N91°13′W / 0.000°N 91.217°W /0.000; -91.217 (Y Cefnfor Tawel)Y Cefnfor Tawel
0°0′N80°6′W / 0.000°N 80.100°W /0.000; -80.100 (Ecwador)EcwadorMae'n mynd 24 km i'r gogledd o ganolQuito, gerMitad del Mundo
0°0′N75°32′W / 0.000°N 75.533°W /0.000; -75.533 (Colombia)ColombiaMae'n mynd 4.3 km i'r gogledd o'r ffin âPeriw
0°0′N70°3′W / 0.000°N 70.050°W /0.000; -70.050 (Brasil)BrasilAmazonas
Roraima
Pará
Amapá
Ynysoedd Pará – ar aberAfon Amazonas
0°0′N49°20′W / 0.000°N 49.333°W /0.000; -49.333 (Atlantic Ocean)Atlantic Ocean
Rhestr

Gweler hefyd

[golygu |golygu cod]
  1. "Equator". National Geographic - Education. Cyrchwyd29 May 2013.Italic or bold markup not allowed in:|publisher= (help)
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Cyhydedd&oldid=13305628"
Categorïau:
Categori cudd:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp