 | |
| Enghraifft o: | symudiad celf, genre o fewn celf  |
|---|---|
| Math | art, gwaith celf, gwaith creadigol,tirffurf |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Math ogelf weledol ywCelf Tir lle gwneir defnydd o goed, carreg, traethau a'r tiriogaeth yn gyffredinol i roi mynegiant gelfydyddol. Caiff ei adnabod hefyd dan enwauCelf Daear,celf amgylcheddol agwaith daear (eathworks). Bydd y gwaith yn aml mewn ardaloedd gwledig a gwneir defnydd offotograffiaeth affilm i gofnodi a hysbysu'r celf a grëwyd.[1]
Daeth celf tir i'r amlwg yn ystod yr 1960-70au ynUDA aPhrydain.[2] Tyfodd y gelfyddyd gyda'r mudiad gwyrdd acecolegol ac mae'n rhan o bryder dros ddyfodol trefol a masnachol celfyddyd a bywyd cyfoes.[3]
Yn y1960au a'r1970au, datblygodd celf tir fel protest yn erbyn "masnacheiddio difrïol" o gelf yn America.[4] Yn ystod y cyfnod hwn, gwrthododd lladmeryddion celf tir yr amgueddfa neu'r oriel fel lleoliad ar gyfer gweithgaredd artistig. Datblygwyd prosietctau tirlun cofiadwy a ddatblygodd y tu hwnt i gyrraedd cerflunio traddodiadol a'r farchnad gelf fasnachol. Serch hynny, defnyddiwyd ffotograffau i ddogfennu'r celf tir a byddai rheini'n cael eu harddangos mewn orielau confensiynol neu manau cyhoeddus eraill.
Ysbrydolwyd celf tir gan y celf minimal a chelf gysyniadol a hefyd gan symudiadau celfAvant-garde megisDe Stijl,Ciwbiaeth,Minimaliaeth, a gwaithConstantin Brâncuşi aJoseph Beuys. Roedd llawer o'r artistiaid bu'n gysylltiedig â chelf tir hefyd yn gysylltiedig â chelf minimal a chysyniadol. Mae dyluniad Isamu Noguchi yn 1941 ar gyferContoured Playgroud ynEfrog Newydd weithiau'n cael ei ddehongli fel darn cynnar o gelfyddyd tir er nad yw'r artist ei hun wedi galw'n "gelf tir" ond yn hytrach fel "cerflunwaith".
Mae ei ddylanwad ar gelfyddyd tir cyfoes, pensaernïaeth tirwedd a cherfluniau amgylcheddol yn amlwg mewn llawer o weithiau heddiw.
Ceir enghraifft o gelt tir yng Nghymru ym Mharc Penallta, ar dir hen waith gloPenallta, gerHengoed yngNghwm Rhymni. Ei enw yw 'Sultan the Pit Pony' ac mae'n deyrnged i'rmerlod bu'n gweithio dan ddaear yn y meysydd glo.
Efallai un o'r gweithiau celf tir Cymreig gwleidyddol mwyaf enwog oedd gwaith yr artists Paul Davies yn greu 'map' o Gymru allan o fwd mewn Eisteddfod genedlaethol.
Ceir enghraifft o ddyluniau o gerbydLand Rover arTraeth Coch,Ynys Môn[5] er, efallai nad yw hwn yn ysbryd amgylcheddol a gwrth-fasnachol yr artistiaid cynharaf.
