 | |
| Math | pentref,cymuned  |
|---|---|
| Poblogaeth | 249, 245 |
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Gwynedd |
| Gwlad |  Cymru |
| Arwynebedd | 3,900.26 ha |
| Cyfesurynnau | 53.08°N 4.163°W |
| Cod SYG | W04000050 |
| Cod OS | SH535575 |
| Gwleidyddiaeth | |
| AS/au Cymru | Siân Gwenllian (Plaid Cymru) |
| AS/au y DU | Hywel Williams (Plaid Cymru) |
 | |
Pentref gwledig achymuned yn ardalArfon,Gwynedd, ywBetws Garmon (
ynganiad ). Saif ar yrA4085 ar ymylEryri, traean o'r ffordd rhwngCaernarfon aBeddgelert; Cyfeirnod OS: SH 54546 56819. Ar hyd y ffordd i gyfeiriad y gogledd,Waunfawr yw'r pentref agosaf ac i'r de mae'r ffordd yn ei gysylltu âSalem aRhyd-ddu, pentref genedigolT. H. Parry-Williams.
Mae lleoliad y pentref yng ngogledd Eryri gyda bryniauMoel Eilio (2382') i'r dwyrain a thalpMynydd Mawr (2290') i'r de-orllewin. LlifaAfon Gwyrfai sy'n tarddu ynLlyn Cwellyn tair milltir i'r de, heibio i'r pentref, sy'n sefyll ar ei glan ddwyreiniol.Filltir y tu allan i'r pentref i'r de, ar ymyl yr A4085, mae Melin y Nant a'i rhaeadr fach.
Mae'reglwys, sy'n dyddio o1842, yn un o nifer yngNghymru sy'n gysegredig i SantGarmon. Ond yr eglwys newydd yw honno, a cheir olion yr hen eglwys yn ei hymyl. Dim ond ybedyddfaen sy'n aros o'r hen eglwys, a hwnnw'n ddyddiedig1634. I fyny ar un o'r bryniau gerllaw,Moel Smytho, ceir Ffynnon Armon, dros y cwm o'r eglwys bresennol, a rhwng y ffynnon a'r eglwys newydd mae olion hen addoldy syml o'r enwCapel Garmon. Un drws yn unig sydd iddo a'i hyd yw 23' a'i led 12.5'.[1]
Dyma'r argraffiadau cyntaf: mae cledrau rheilffordd[1] ar y gwaelod-chwith. Nid yw tyllau mwynglawdd haearn Moel Eilio wedi eu creu. Mae cof-golofnOwain Gwyrfai yn ymddangos fel ei fod yno yn y fynwent ond angen gwirio hynny. Bu farw yn 1874 naw mlynedd cyn tynnu'r llun. Dydd Gwener oedd y 10 Awst 1883 ond mae'r bobl i'w gweld fel petaent yn eu dillad gorau - achlysur arbennig ynteu dangos eu hunain i'r camera? Ffrwydrodd llosgfynyddKrakatoa tair wythnos wedyn. Gofynnodd Ifor Williams: ”a ddaeth y bobl allan gan wybod fod yna rhywun yn tynnu llun, neu bod y ffotograffydd wedi gofyn iddynt?[2]
Yngnghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[3][4][5]
| Cyfrifiad 2011 | ||||
|---|---|---|---|---|
| Poblogaeth cymuned Betws Garmon (pob oed) (249) | 100% | |||
| Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Betws Garmon) (131) | 54.8% | |||
| :Y ganran drwy Gymru | 19% | |||
| Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Betws Garmon) (123) | 49.4% | |||
| :Y ganran drwy Gymru | 73% | |||
| Y nifer dros 16 sydd mewn gwaith (Betws Garmon) (34) | 30.6% | |||
| :Y ganran drwy Gymru | 67.1% | |||
Dinas
Bangor
Trefi
Abermaw ·Y Bala ·Bethesda ·Blaenau Ffestiniog ·Caernarfon ·Cricieth ·Dolgellau ·Harlech ·Nefyn ·Penrhyndeudraeth ·Porthmadog ·Pwllheli ·Tywyn
Pentrefi
Aberangell ·Aberdaron ·Aberdesach ·Aberdyfi ·Aber-erch ·Abergwyngregyn ·Abergynolwyn ·Aberllefenni ·Abersoch ·Afon Wen ·Arthog ·Beddgelert ·Bethania ·Bethel ·Betws Garmon ·Boduan ·Y Bont-ddu ·Bontnewydd (Arfon) ·Bontnewydd (Meirionnydd) ·Botwnnog ·Brithdir ·Bronaber ·Bryncir ·Bryncroes ·Bryn-crug ·Brynrefail ·Bwlchtocyn ·Caeathro ·Carmel ·Carneddi ·Cefnddwysarn ·Clynnog Fawr ·Corris ·Croesor ·Crogen ·Cwm-y-glo ·Chwilog ·Deiniolen ·Dinas, Llanwnda ·Dinas, Llŷn ·Dinas Dinlle ·Dinas Mawddwy ·Dolbenmaen ·Dolydd ·Dyffryn Ardudwy ·Edern ·Efailnewydd ·Fairbourne ·Y Felinheli ·Y Ffôr ·Y Fron ·Fron-goch ·Ffestiniog ·Ganllwyd ·Garndolbenmaen ·Garreg ·Gellilydan ·Glan-y-wern ·Glasinfryn ·Golan ·Groeslon ·Llanaber ·Llanaelhaearn ·Llanarmon ·Llanbedr ·Llanbedrog ·Llanberis ·Llandanwg ·Llandecwyn ·Llandegwning ·Llandwrog ·Llandygái ·Llanddeiniolen ·Llandderfel ·Llanddwywe ·Llanegryn ·Llanenddwyn ·Llanengan ·Llanelltyd ·Llanfachreth ·Llanfaelrhys ·Llanfaglan ·Llanfair ·Llanfihangel-y-Pennant (Abergynolwyn) ·Llanfihangel-y-Pennant (Cwm Pennant) ·Llanfihangel-y-traethau ·Llanfor ·Llanfrothen ·Llangelynnin ·Llangïan ·Llangwnadl ·Llwyngwril ·Llangybi ·Llangywer ·Llaniestyn ·Llanllechid ·Llanllyfni ·Llannor ·Llanrug ·Llanuwchllyn ·Llanwnda ·Llanymawddwy ·Llanystumdwy ·Llanycil ·Llithfaen ·Maentwrog ·Mallwyd ·Minffordd ·Minllyn ·Morfa Bychan ·Morfa Nefyn ·Mynydd Llandygái ·Mynytho ·Nantlle ·Nantmor ·Nant Peris ·Nasareth ·Nebo ·Pant Glas ·Penmorfa ·Pennal ·Penrhos ·Penrhosgarnedd ·Pen-sarn ·Pentir ·Pentrefelin ·Pentre Gwynfryn ·Pentreuchaf ·Pen-y-groes ·Pistyll ·Pontllyfni ·Portmeirion ·Prenteg ·Rachub ·Y Rhiw ·Rhiwlas ·Rhos-fawr ·Rhosgadfan ·Rhoshirwaun ·Rhoslan ·Rhoslefain ·Rhostryfan ·Rhos-y-gwaliau ·Rhyd ·Rhyd-ddu ·Rhyduchaf ·Rhydyclafdy ·Rhydymain ·Sarnau ·Sarn Mellteyrn ·Saron ·Sling ·Soar ·Talsarnau ·Tal-y-bont, Abermaw ·Tal-y-bont, Bangor ·Tal-y-llyn ·Tal-y-sarn ·Tanygrisiau ·Trawsfynydd ·Treborth ·Trefor ·Tre-garth ·Tremadog ·Tudweiliog ·Waunfawr
