Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Neidio i'r cynnwys
Wicipedia
Chwilio

Balcanau

Oddi ar Wicipedia
Gorynys y Balcanau

Rhanbarth yn ne-ddwyrainEwrop sy'n cynnwys tiriogaeth gwledydd presennolGwlad Groeg,Albania,Gogledd Macedonia,Serbia,Montenegro,Bosnia a Hertsegofina,Croatia,Bwlgaria,Rwmania a rhan EwropeiaddTwrci yw'rBalcanau. Mae ganddo arwynebedd tir o 550,000 km² ac mae tua 55 miliwn o bobl yn byw yno. Yr enw am orynys y Balcanau ynHen Roeg oedd Gorynys Haemus (Χερσόνησος του Αίμου). Enwir y rhanbarth ar ôlMynyddoedd y Balcanau, sy'n rhedeg trwy ganol Bwlgaria i mewn i ddwyrain Serbia.

Cefndir hanesyddol

[golygu |golygu cod]

Daeth y rhan fwyaf o'r Balcanau yn rhan o'rYmerodraeth Rufeinig ac yna'n rhan o'rYmerodraeth Fysantaidd o'r5g ymlaen. Daeth y Balcanau dan reolaethYmerodraeth yr Otomaniaid o'r15g hyd y19g a dechrau'r20g. Enillodd Gwlad Groeg ei hannibyniaeth yn1829 ac fe'i dilynwyd gan Serbia (1878), Rwmania (1878), Bwlgaria (1908) acAlbania (1912). Roedd y cystadlu rhwng y pwerau mawr Ewropeaidd am reolaeth ar yr ardal yn un o'r ffactorau pennaf a arweiniodd at yRhyfel Byd Cyntaf (1914-1918). DaethIwgoslafia'n wlad ffederal sosialaidd ar ôl yrAil Ryfel Byd ac roedd gweddill y gwledydd Balcanaidd (ac eithrio Gwlad Groeg a Thwrci) yn wladwriaethaucomiwnyddol hyd cwymp yLlen Haearn aRhyfeloedd y Balcanau.

Cefndir diwylliannol

[golygu |golygu cod]

Mae hunaniaeth y Balcanau yn cael ei ffurfio gan ei lleoliad daearyddol; saif ar groesffordd hanesyddol sydd wedi bod yn dyst i sawl pobl a diwylliannau. Mae wedi bod yn fan cyfarfod i rhannauLladin aGroeg yr Ymerodraeth Rufeinig ac yn ffin rhyngddynt, yn gyrchfan i fewnlifiad anferth o bobloeddSlafpaganaidd, yn fan cyfarfodCristnogaethOrllewinol acUniongred, yn ogystal â bod yn fan cyfarfod iIslam a Christnogaeth. Gwelai yn ogystal nifer fawr o ffoaduriaidIddewig yn ffoi'rChwil-lys. Mae nifer uchel oRomani yn byw yno hefyd.

Cefndir ieithyddol

[golygu |golygu cod]
Prif:Ieithoedd y Balcanau

Mewn canlyniad i hyn oll mae'r Balcanau heddiw yn rhanbarth o amrywiaeth ethno-ieithyddol sylweddol, ac yn gartref i sawl iaithSlafig,Romáwns, aTwrcaidd, yn ogystal â'riaith Roeg,Albaneg, ac ieithoedd eraill. Yn y cyfnodau cynhanesyddol ac egin-hanesyddol mae nifer o grwpiau ethnig eraill â'i hieithoedd unigryw eu hunain, wedi byw yn y rhanbarth yn ogystal, yn cynnwys yCeltiaid (e.e. yGalatiaid), yrIlyriaid, yrAvariaid, yVlachiaid, yGermaniaid a sawl llwyth Germanaidd arall.

Poblogaeth yn ôl cenedligrwydd a chrefydd

[golygu |golygu cod]
Balcanau, 2011

Cenedligrwydd a thras

[golygu |golygu cod]

Ceir pobl o genedligrwydd amrywiol yn y Balcanu, yn cynnwys (m = miliwn):

Crefydd

[golygu |golygu cod]

Prif grefyddau'r rhanbarth ywCristnogaeth (Uniongred Dwyreiniol a Chatholig) acIslam. Ymarferir sawl traddodiad o'r ddwy ffydd, ac mae gan pob un o'r gwledydd Uniongred ei heglwys genedlaethol eu hunain.

Cristnogaeth Uniongred Ddwyreiniol yw pryf grefydd y gwledydd canlynol:

Catholigiaeth Rufeinig yw pryf grefydd y gwledydd canlynol:

Islam yw prif grefydd y gwledydd canlynol:

Yn y gwledydd canlynol ceir nifer sylweddol o bobl (dros 10% o'r boblogaeth) sy'n perthyn i grefyddau lleiafrifol:

  • Albania: Uniongred Ddwyreiniol, Catholigiaeth.
  • Bosnia a Hertsegofina: Mae'r rhan fwyaf o'r Bosniacs yn Fwslimiaid, mae'r Serbiaid yn perthyn i Eglwys Uniongred Serbia a'r Croatiaid yn Gatholigion.
  • Bwlgaria: Islam.
  • Croatia: Serbiaid Uniongred.
  • Gogledd Macedonia: Albaniaid Mwslimaidd.
  • Montenegro: Albaniaid a Bosniacs Mwslimaidd.
  • Serbia: Albaniaid a Bosniacs Mwslimaidd;Hwngariaid,Slofaciaid a Croatiaid Catholig.

Cyfeiriadau a darllen pellach

[golygu |golygu cod]
  • Banac, Ivo. 'Historiography of the Countries of Eastern Europe: Yugoslavia',American Historical Review, v 97 #4 (Hydref 1992), 1084-1104.
  • Banac, Ivo.The National Question in Yugoslavia: Origins, History, Politics. Cornell University Press, 1984.
  • Carter, Francis W., gol.An Historical Geography of the Balkans. Academic Press, 1977.
  • Dvornik, Francis.The Slavs in European History and Civilization. Rutgers University Press, 1962.
  • Fine, John V. A., Jr.The Early Medieval Balkans: A Critical Survey from the Sixth to the Late Twelfth Century [1983];The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ann Arbor: University of Michigan Press, [1987].
  • Jelavich, Barbara.History of the Balkans, 2 gyf. Cambridge University Press, [1983].
  • Jelavich, Charles, a Jelavich, Barbara, gol.The Balkans in Transition: Essays on the Development of Balkan Life and Politics since the Eighteenth Century. University of California Press, 1963.
  • Király, Béla K., gol.East Central European Society in the Era of Revolutions, 1775-1856. 1984
  • Mazower, Mark,The Balkans: A Short History, 2000
  • Traian Stoianovich,Balkan Worlds: The First and Last Europe 1994.
Chwiliwch amBalcanau
ynWiciadur.
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Balcanau&oldid=13458099"
Categorïau:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp