| Arthur Ruppin | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 1 Mawrth 1876  Rawicz |
| Bu farw | 1 Ionawr 1943 Jerwsalem |
| Dinasyddiaeth | Palesteina dan Fandad, Ymerodraeth yr Almaen |
| Alma mater | |
| Galwedigaeth | athronydd,gwleidydd, addysgwr, demograffegwr, cymdeithasegydd,economegydd, seionydd |
| Cyflogwr | |
| Priod | Shulamit Ruppin |
| Plant | Aya Dinstein |
RoeddArthur Ruppin (1 Mawrth1876 –1 Ionawr1943) yn gefnogwrSeionaidd Almaenig i theori hilffugwyddonol ac yn un o sylfaenwyr dinasTel Aviv.[1] Penodwyd ef yn gyfarwyddwr Biwro Ystadegau Iddewig Berlin (Büro für Statistik der Juden) ym 1904 symudodd i Balesteina ym 1907, ac o 1908 ymlaen bu'n gyfarwyddwr Swyddfa Palesteina ySefydliad Seionyddol ynJaffa, gan drefnu mewnfudo Seionaidd i Balesteina. Ym 1926, ymunodd Ruppin â chyfadranPrifysgol Hebreig Jerwsalem a sefydlodd Adran Cymdeithaseg yr Iddewon. Fe'i disgrifiwyd ar ôl ei farwolaeth fel "sylfaenydd demograffeg Almaeneg-Iddewig" a "tad cymdeithaseg Israel". Ei waith cymdeithasegol mwyaf adnabyddus oeddThe Jews in the Modern World (1934).
Ganed Arthur Ruppin ynRawicz yn yrYmerodraeth Almaenig (sydd bellach yngNgwlad Pwyl). Symudodd y teulu iMagdeburg pan oedd yn 11 oed, ac yna bu cyfnod o ddirywiad araf yn ffyniant y teulu. Yn bymtheg oed, oherwydd tlodi ei deulu, bu'n rhaid iddo adael yr ysgol, lle'r oedd yn cael ei ystyried yn ddisgybl hynod ddawnus, er mwyn mynd i weithio i'w cynnal. Er nad oedd yn hoff o fasnach, profodd yn fasnachwr hynod alluog yn y fasnach rawn. Serch hynny, llwyddodd i gwblhau ei astudiaethau yn y gyfraith ac economeg, a daeth yn ail mewn cystadleuaeth wobrau a sefydlwyd ganWaith Dur Krupp ynghylch y defnydd oDdarwiniaeth Gymdeithasol mewn diwydiant. Tra oedd yn y brifysgol, derbyniodd Ruppin safbwyntiau hiliol amrwd ei oes, gan gynnwys y syniad bod Iddewon yn hil israddol, na ellid goresgyn eu gwendidau fel grŵp ond trwy gymhathu, sef allfridio gydag Almaenwyr a Slafiaid. Erbyn dechrau'r 1900au, fodd bynnag, dechreuodd feddwl amdano'i hun fel Iddew a choleddu safbwyntiau mwy cadarnhaol: gallai'r Iddewon gael eu hadfywio nid trwy allfridio gyda Slafiaid ac Almaenwyr, ond yn hytrach trwy eu hail-greu eu hunain fel cenedl ar wahân, yn ôl syniadau Seioniaeth. Fel yr ymddiriedodd i'w ddyddiadur y pryd hynny,Seioniaeth neu gymathiad cyflawn:tertium non datur.
Ymunodd Ruppin â'rSefydliad Seionyddol (ZO, Sefydliad Seionyddol y Byd yn y dyfodol - WZO) ym 1905. Yn 1907 anfonwyd ef ganDavid Wolffsohn, Llywydd y ZO, i astudio cyflwr yrYishuv (y gymuned Iddewig ymMhalesteina ), a oedd ar y pryd yn yrYmerodraeth Otomanaidd, i ymchwilio i'r posibiliadau ar gyfer datblygu amaethyddiaeth a diwydiant. Adroddodd ar yr hyn a welodd, a oedd yn peri gofid, a rhoddodd argymhellion ar gyfer gwella'r sefyllfa. Yn 1908 daeth Ruppin i fyw i Balesteina trwy benderfyniad yr wythfedGyngres Seionaidd. Agorodd ef Swyddfa Palestina y Sefydliad Seionaidd ynJaffa, gyda'r nod o gyfarwyddo gweithgareddau gwladychol y mudiad Seionaidd. Drwy ei waith, gwnaedSeioniaeth Ymarferol yn bosibl a llywiodd gyfeiriad yrAil Aliya, y don olaf ofewnfudo Iddewig i Balesteina cyny Rhyfel Byd Cyntaf.
Daeth Ruppin yn brif asiant tir Seionaidd. Cynorthwyodd yn y gwaith o gael benthyciad ariannol iAhuzat Bayit, sefTel Aviv yn ddiweddarach, a chafodd dir ar FynyddCarmel, ynAfula, ynnyffryn Jesreel, ac ynJerwsalem. Bu Ruppin yn allweddol wrth lunio natur y wladychfa Iddewig ym Mhalesteina ac wrth newid y patrwm gwladychu o ychydig o berchnogion planhigfeydd a llafurwyr tlawd i'rkibbutzim a'rmoshavim cyfunol a chydweithredol a ddaeth yn asgwrn cefn i'r wladwriaeth oedd wrthi'n cael ei chodi. Bu'n sbardun i'r comiwn ynSejera, a helpodd i adeiladu'r kibbutz cyntaf - Degania, yn ogystal â helpu i gynnal a threfnuKinneret,Merhavia a gwladychfeydd eraill. Yn ddiweddarach, cefnogoddYehoshua Hankin wrth iddo brynu darnau mawr o dir yngNgalilea.
Roedd Ruppin ymhlith sylfaenwyrmudiad heddwchBrit Shalom, a oedd yn cefnogi gwladwriaeth ddwygenhedlol, ond gadawodd Brit Shalom ar ôlcyflafan Hebron yn 1929 . Wedi hynny, cafodd ei argyhoeddi mai gwladwriaeth Iddewig annibynnol yn unig a fyddai'n bosibl, a chredai mai'r ffordd i wireddu'r wladwriaeth honno oedd trwy wladychu parhaus. Bu'n bennaeth ar yrAsiantaeth Iddewig rhwng 1933 a 1935, a helpodd i roi cartrefi i'r niferoedd mawr o fewnfudwyr Iddewig o'rAlmaen a ddaeth yn y cyfnod hwnnw. Cafodd Ruppin ddylanwad sylweddol yn ffurfiad diwylliannol Iddewon o Ddwyrain Ewrop a ymfudodd ac a oedd i godi i swyddi o bwys yn y degawdau diweddarach, megisDavid Ben-Gurion,Itzhak Ben-Zvi,Joseph Shprinzak,Berl Katznelson,Yitzhak Tabenkin, Zalman Shazar, aLefi Eshkol. Bu farw Ruppin ym 1943. Claddwyd ef yn Degania Alef.
O ran tarddiad hanesyddol, roedd Ruppin yn credu bod yr Iddewon cynnar yn bobl amaethyddol heb fod yn Semitaidd, a oedd yn byw ym Mhalesteina hyd at ddinistrio'rDeml Gyntaf. Wedi hynny, dechreuon nhw ymbriodi â'r bobloedd Semitig o'u cwmpas, a thrwy hynny beryglu a gwanhau eu purdeb hiliol. Tybiai mai'r trwythiad o waed Semitig a hudodd yr Iddewon o weithio ar y tir ac, yn lle hynny, eu harwain i ganolbwyntio ar fasnach, trawsnewidiad a oedd, yn ei dyb ef, yn cyfrif am y rhagfarn 'trachwant' diweddarach a briodolwyd i'r Iddewon.
Ystyriai Ruppin gymathu fel y bygythiad gwaethaf i fodolaeth yr Iddewon fel pobl, a dadleuodd dros grynhoad o Iddewon mewn ardal gyffredin, oedd i gael ei wireddu drwy wladychu Palesteina, lle byddent yn cael eu hamddiffyn rhag y tueddiadau cymathu yn Ewrop, fel yr esboniodd yn ei lyfr "Iddewon yr Oes Hon" (Die Juden der Gegenwart yn Almaeneg), yn enwedig yn ei ail argraffiad, wedi'i ddiwygio'n helaeth. Derbyniodd Ruppin y syniad o rannu'r ddynolryw yn dair hil bwysig o fodau dynol, y "gwyn", "melyn" a "du" gan ystyried yr Iddewon yn rhan o'r hil "wyn" (tudalen 213-214), ac o fewn yr "hil" hon y mae Ruppin yn ei rhannu yn "Xantrochroe" (lliw golau) a "Melanochroe" (lliw tywyll), a bod yr Iddewon yn rhan o'r grŵp lliw tywyll, mewn gwirionedd cymysgedd o bobloedd Arabaidd a Gogledd Affrica a phobloedd eraill o Orllewin a De Asia. Credai Ruppin fod gwireddu Seioniaeth yn ddibynnol ar "burddeb hiliol" yr Iddewon a chafodd ei ysbrydoli gan weithiau meddylwyrgwrthsemitaidd, gan gynnwys rhaiNatsïaid.[2] Cyfarfu Ruppin yn bersonol â mentorHeinrich Himmler, Hans FK Günther, un o lawer o feddylwyr hiliol a ddylanwadodd yn fawr ar Natsïaeth.
O ran yr Iddewon yn benodol, roedd Ruppin yn gwahaniaethu rhwng "Iddewon yn ôl Hil" a "mathau o Iddewon", a lluniodd gysyniad a oedd yn rhannu Iddewon yn gategorïau metahiliol "gwyn, du a melyn". Cafodd ei newidynnau, a ddaeth i fod yn ddylanwadol yn Israel yn ddiweddarach, eu datblygu drwy lunio categorïau gwahanol iAshkenazim, Sephardim, Babiloniaid, a "mathau arbennig" nad oeddent yn ffitio i'r categorïau blaenorol, sef felYemeniaid aBukhariaid. Bu'n mesur penglogau a chredai fod Iddewon Ashkenazi, yr oedd yn eu hystyried yn well nag, er enghraifft, Iddewon Yemenaidd, yn cynnwys is-ddosbarthiadau hiliol amrywiol, yn ôl strwythur eu trwynau. Er gwaethaf yr amrywiadau hyn yn eu cymunedau hanesyddol priodol, roedd Ruppin yn argyhoeddedig bod yr Iddewon yn cael eu gwahaniaethu oddi wrth hiliau eraill gan unigrywiaeth biolegol arbennig.
Ysgrifennodd Ruppin y dylai'r hil Iddewig gael ei "phuro", a dywedodd mai "dim ond y rhai pur o hil sy'n dod i'r wlad." Ar ôl dod yn bennaeth Swyddfa Palestina y Weithrediaeth Seionaidd (Asiantaeth Iddewig Israel yn ddiweddarach), dadleuodd yn erbyn mewnfudo ganIddewon Ethiopia oherwydd eu diffyg “cysylltiad gwaed” ac y dylai Iddewon Yemenaidd gael eu cyfyngu i waith fel gweision. Ar ôl yr Holocost, roedd hanesyddiaeth yn Israel fel arfer yn lleihau neu'n anwybyddu'r agwedd hon ar fywyd Ruppin yn gyfan gwbl.
Yn ôl Raphael Falk, roedd Ruppin yn argyhoeddedig bod Iddewon ac Arabiaid yn ffurfio cynghrair a luniwyd gan gysylltiadau diwylliannol a gwaed cyffredin.
Mae Canolfan Academaidd Ruppin wedi'i henwi ar ôl Arthur Ruppin.
