| Afuad crymbigog Lunularia cruciata
| |
|---|---|
| Statws cadwraeth | |
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Plantae |
| Rhaniad: | Marchantiophyta |
| Dosbarth: | Marchantiopsida |
| Urdd: | Lunulariales |
| Teulu: | Lunulariaceae |
| Genws: | Lunularia |
| Rhywogaeth: | L. cruciata |
| Enw deuenwol | |
| Lunularia cruciata (Linnaeus 1753) Dumortier 1822 ex Lindberg 1868 | |
| Cyfystyron | |
| |
Math oblanhigyn, di-flodau, ac un olysiau'r afu ywllysiau'r afu palmwyddog (enw gwyddonol:Lunularia cruciata). O rantacson, mae'n perthyn i urdd y Lunulariales, o fewn ydosbarthMarchantiopsida. Dim ond y rhywogaeth hon a geir yn y genws Lunularia.[1][2]
Mae'rrhywogaeth hon i'w chanfod yng Nghymru.
Mae Lunularia cruciata yn gyffredin yng ngorllewinEwrop, lle mae'n frodorol i'r ardal o gwmpasMôr y Canoldir. Mae hefyd yn gyffredin yngNghaliffornia (UDA), lle mae bellach yn tyfu'n wyllt, ac fe'i gelwir yn chwyn mewn gerddi a thai gwydr ynAwstralia.[3] Cred y gwyddonydd Ella Orr Campbell fod yr Afuad crymbigog wedi'i chyflwyno iSeland Newydd rywbryd ar ôl 1867.[4]
Planhigion anflodeuol bach o'rrhaniadMarchantiophyta yw llysiau'r afu. Defnyddir y term "lysiau'r afu" am un planhigyn, neu lawer. Erbyn 2019 roedd tua 6,000 orywogaethau wedi cael eu hadnabod gan naturiaethwyr.[5] Fe'u ceir ledled y byd, mewn lleoedd llaith gan amlaf. Mae gan lawer ohonyntgoesyn adail ac maent yn debyg ifwsoglau o ran golwg.
Mae rhai rhywogaethau i'w cael yng Nghymru; gwelery categori yma.
Safonwyd yr enwAfuad crymbigog gan un o brosiectau
. Mae cronfeydd dataLlên Natur (un o brosiectauCymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agoredCC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adranBywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.
