AGeia (o Bietula) (Beta vulgaris) hè unapianta cultivata chì faci parti di a famiglia di l'Amaranthaceae.
A geia hè una pianta arbacea appartinendu à a famiglia di l'Amaranthaceae. Hè carattarizata da una radica carnata è manghjareccia, è ancu da casci verdi è larghi. A geia pò aghjunghja un'altezza da 30 à 60 centimi è prisenta un picciolu rittu è ramificatu.
A geia hè urighjinaria di u righjonu mediterraniu, ma hè oghji cultivata in numarosi righjoni di u mondu. Hè particularamenti sparta in Auropa, in America subrana è in Asia. 'Ssa pianta s'adatta à diffarenti tipi di terri, ma prifirisci i terri ricchi di materia urganica.
A geia hè una pianta bienna, ciò chì significheghja ch'edda cumpletta u so ciculu di vita n dui anni. Mentri u primu annu, a geia /sviluppa una radica carnata chì accumuleghja i riservi nutritivi. Mentri u sicondu annu, a pianta pruduci un picciolu fiurali chì porta i fiora di culori biancu o rusulinu. I fiora sò inamacati da l'insetti è dani dopu nascita à i graneddi.
Beta vulgaris hè prisenti inCorsica.[1]
U nomu scentificu di a geia hèBeta vulgaris. Apparteni à u genaruBeta, chì cumprendi altri spezii di geii. Frà i sinonimi diBeta vulgaris, si trova Beta cicla,Beta vulgaris subsp. cicla èBeta vulgaris subsp. maritima.
A geia hè una pianta largamenti cultivata à fini alimintari. Hè apprizzata pà a so radica inzuccarata è nutritiva, è ancu par i so casci manghjarecci. Eppuri, certi varietà di geii sò minacciati par causa di a perdita d'ambienti naturali è di a cuncurrenza incun altri culturi. Sforzi di cunsirvazioni sò nicissarii pà prisirvà a diversità genetica di 'ssa pianta è assicurà a so sopravvivenza à longu andà.
Cù i foglii di i geii si facini i fritteddi ma dinò i basteddi o i cannelloni. Si manghjani ancu i costi. Cù i geii cotti spessu si manghjani ancu l'ovi budditi: tandu u piattu si chjama l'ovi in trippa.
- Jeanmonod D. & Gamisans J. (2013)Flora Corsica (2 ed), Edisud.
- ↑Jeanmonod & Gamisans (2013).