Asclepiu oEsculapiu (grecu Ἀσκληπιός, traslitteratu Asklēpiós;latinu Aesculapius) hè un parsunaghju di amitulugiagreca. Figliu diApollu è di Arsinoi siconduEsiodu, oppuri diApollu è Coronidi par Pindaru, mezudiu è dunquaomu murtali parOmeru, si dicia ch'eddu era statu struitu in amedicina da Chironu, o ch'eddu avissi ereditatu tali prubità da u babbuApollu. InGrecia Asclepiu era veneratu com'è udiu di amedicina, di i risanamenti è di isarpi. Molti riferimenti à Asclepiu sò stati ritruvati ancu in u duminiu "occultu": a so capacità di ripurtà in vita i morti u rindia difatti ancu u diu invucatu da inecrumanti. U so cultu avia u so centru à Epidauru, ma era onuratu ancu àPergamu. Sicondu u mitu,Apollu s'innamurò di Coronidi mentri edda facia u bagnu in unlavu. I dui cunsumoni a so passioni, dopu udiu andò via, lascendu uncorbu à vardia di a ghjuvanetta. Coronidi dicisi di spusà si incù Ischys, è ucorbu, quandu i vedi insemu, bulò daApollu par riferiscia. Quandu scuprì chì Coronidi era impregna, dicisi di puniscia ucorbu, tramutendu li i piumi dabianchi inneri, postu ch'è ùn avia alluntanatu Ischys da Coronidi.Artemidi uccisi Coronidi infilzendu la incù un dardu, par vindicà u frateddu disunuratu.Apollu, parò, dicisi di salvà u picculu chì Coronidi avia in senu, è chersi à Ermes di piglià lu da u corpu di a madri.Apollu dicisi di dà à u chjugu u nomu d'Asclepiu. Sicondu u mitu Asclepiu riciviti da a deaAtena u donu di cambià u sosangui incù quiddu diMedusa aGurgona. Da tandu u sangui chì sgurgava da i veni di u so fiancu sinistru era vilanosu è purtadori di svinturi, ma quiddu di u fiancu drittu avia u puteri di variscia qualsiasimalatia è ancu di fà risurghja i morti. Propriu par quisti puteri simili à quiddi di unnecrumanti, vali à dì ripurtà in vita i morti è garantiscia una vita straurdinariamenti longa,Zeus dicisi di fulminà lu parchì timia chì u troppu puteri chì Esculapiu cundividia incù l'omini avaristi pussutu minaccià afedi ind'è idei, annullendu di fattu a sustanziali diffarenza fràdivinità èomini, vali à dì l'immurtalità.Apollu parò, offesu, feci in modu chì u figliolu ùn murissi è u trasformò in undiu à tutti l'effetti. Ghjà in l'Iliadi li si attribuiscini dui figli:Macaonu, chì combattì àTroia è fù uccisu da Euripilu; Podaliriu, medicu. In stadi pusteriori di a lighjenda li si attribuisci unamoglia (Epioni, o Lampezia) da u quali Asclepiu ebbi cinqui figlioli: Igea, a saluta; Panacea, chì avia u donu di curà tutti i malatii; Iasu, chì pruvucava malatii; Egli, matri di i Grazii; Achesu, chì soprintindia à u prucessu di risanamentu; Telesforu, diu di a cunvaliscenza; Meditrina, a varitrici. Asclepiu divintò cusì forti in l'arti medicu chì riiscì ancu à risuscitàIppolitu, incù l'aiutu d'Artemidi. In l'anticaGrecia si pinsava chì bastessi à dorma in un santuariu cunsacratu à Asclepiu par variscia da ogni malatia. In ogni tempiu ci era alminu unsarpi, chì pruvinia da u santuariu di Asclepiu à Epidauru, in quantu si cridia chì fussini animali sacri par a divinità, postu ch'è simbulu di u rinnuvamentu.
Asclepiu fù spessu raffiguratu incù in manu un bastonu chì porta u so nomu è hè u simbulu internaziunali di u succorsu medicu
InGrecia, par ringrazià d'un risanamentu u Diu, si sacrificava di solitu unghjaddu. Simuli animali infatti, era cunsidaratu u migliori è più graditu à a Divinità. Un asempiu di sta pratica u truvemu in u Fedonu di Platoni, u celebru dialogu chì narra a morti diSocrati. Quist'ultimu, prima di mora chersi ch'è fussi sacrificatu unghjaddu à Asclepiu. U mutivu di tali richiesta ferma sempri fonti di dibattitu.
Esculapiu hè l'adattamentulatinu (Aesculapius) di u nomugrecu Asklepios, ma si tratta di u stessudiu. U so cultu fù introduttu àRoma annantu à l'Isula Tiberina in u 291 à.C. A tradizioni voli chì in quidd'annu a pupulazioni di a cità fussi culpita da a pesta. Dopu à avè cunsultatu i Libri sibiddini, u Senaturumanu dicisi di custruiscia un tempiu didicatu à u diu, è à quistu scopu fù inviata una delegazioni à Epidauru par ottena a statua di u diu. À u ritornu, mentri a barca chì traspurtava a statua ricuddava uTibaru, una sarpi, simbulu di u diu, scesi da l'imbarcazioni, è nutò versu l'isula Tiberina. L'avvinimentu fù intarpritatu com'è vulintà di u diu di sceglia u locu induva saristi erettu u so tempiu, chì annantu à l'isula fù custruitu. À ighjorna d'oghji annantu à l'isula sorghji unu di ispidali più impurtanti d'Auropa, u Fatebenefrateddi.