Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Jump to content
WikipediaAng Gawasnong Ensayklopedya
Pangita

Baybayin

Gikan sa Wikipedia, ang gawasnong ensiklopedya
Pananglitan, gisulat sa krus-kudlit.

Angbaybayin (nahisaypan kanadto ingonalibata) usa kasistema sa pagsulat sa wala pa ang mga Katsila saPilipinas nga gikan saJava ug gitawag ngaKaraang Kawi.

Nailhan kini saBisayas ingon ngabadlit. Kani ngasistema sa pagsulat nga nahisakop saBrahminhong pamilya gituohang gigamit sa panahon sa ika-14 nga gatosayng kolonyalisasyon sa Espanya saPilipinas hangtod saika-19 nga gatosay.

Ang katawagan ngabaybayin gikan sa ugat-pulong ngabaybay, Tinagalog sapanitik. Nagpasabot kini isipsilabiko. Ang mga duol nga susamang sinulatan mao ang mgaHanunoo,Buhid, angTagbanwa.

Ang alibata usa sa mga dosenang alpabetong gikan sa mga pulo saHabagatang-sidlakang Asya sama saSumatra, Java, ugSulawesi nga naggikan saKaraang Indya ug aduna say kinaiyangSanskrit diin ang bisa'g unsang konsonante gilitok apil ang bawela nga misunod niini — mga markang diyakritikal ang gigamit aron malitok ang ubang bawel.

Sa nahisgotang mga sinulat, ang alibata sa Pilipinas ang labing may ebidensya ug labing nadokumentaryo.[1]

Paggamit

[usba |usba ang wikitext]
Ba Bi Bu (sa Baybayin)

Ang sinulatan usa ka sistemangabugida nga migamit sa katingog-patingog nga kombinasyon. Matag titik, gisulat sa batakan niini nga porma, katingog nga magtapos sa katingog nga "A".

Aron sa paghimo og katingog nga nagtapos sa uban pang mga tingog nga patingog, usa ka timailhan ang ibutang sa ibabaw sa katingog (aron paghimo og "E" kun "I" nga tingog) kun ubos sa katingog (aron paghimo sa "O" kun "U" nga tingog).

Ang mga timailhan gitawag ngakudlit. Ang titik saD kunR sanglit alopon man sa kasagaran ngamga pinulongan sa Pilipinas, diin angD naa sa unahan, iwitan, una sa katingog kun sunod sa katingog nga dapit ug angR sa mga dapit nga interbokaliko.

Sa kinaraan nga paagi hinuon, ang nag-inusarangkatingog (ang mga katingog nga dili magtapos uban sa mgapatingog) dili mamahimo, diin nga dili lang kini isulat ug ang mobasa ra ang modugang sa mga nawagtang nga katingog sa tibuok sulat.

Sa niining paagiha, hinuon, lisud gayod sa mga paringKatsila nga mihubad sa mga libro ngadto sa lumad nga pinulongan.Ang dagway sa kudlit "+" nga dagway sanglitKristiyano man sila. Kini nga krus nga kudlit susama og buhat savirama saDevanagari nga sinulatan saIndya. Sa Unicode ang kudlit gitawag ngaTagalog Sign Virama.

ᜊ
ba
ᜊᜒ
ᜊᜒ
be
ᜊᜓ
ᜊᜓ
bo
ᜊ᜔
ᜊ᜔
b

Maila nga mga karakteristiko

[usba |usba ang wikitext]
  • Matang sa sinulatan:alpabetong silabiko nga diin ang matag katingog naay patingog nga /a/. Uban nga mga patingog butangan og tuldok sa ibabaw aron mahimong /e/ kun /i/ ug sa ubos kun /o/ kun /u/.
  • Ang mga katingog aron mawala ang tingog butangan og kudlit nga + ubos sa katingog. Kani nga pamaagi gibuhat sa mga paring Katsila.
  • Ang padulngan sa pagsulat wala ngadto sa tuo sa mga linyang pahigda.

Ang katitikan

[usba |usba ang wikitext]
Baybayin Alphabet

Mga pananglitan

[usba |usba ang wikitext]
Ba Be Bo B (in Baybayin)
Wi-Ki-Pe-Di-A (in Baybayin)

Unicode

[usba |usba ang wikitext]
Unicode Chart (Tagalog)
0123456789ABCDEF
U+170X
U+171X
Komentaryo:
  • Isip kini sa ika-15.0 nga version sa Unicode
  • Ang madulom nga tabla-selda naginpaila ug mga code-point nga wala pa gin-assignan.

Tan-awa usab

[usba |usba ang wikitext]

Mga sumpay sa gawas

[usba |usba ang wikitext]

Reperensya

[usba |usba ang wikitext]
  1. Scott 1984, pp. 57–58 harvnb error: no target: CITEREFScott1984 (help)
Gikuha gikan sa "https://ceb.wikipedia.org/w/index.php?title=Baybayin&oldid=35074396"
Mga kategoriya:
Nakatagong kategoriya:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp