Бүгэдэ Найрамдаха Энэдхэг Улас (БНЭУ) (хиндяар भारत गणराज्य ,Bhārat Gaṇarājya ,Бхарат Ганараажйа ),Энэдхэг болболҮмнэдэ Азиин Энэдхэгэй бага түбидэ оршохобүрин эрхэтэ улас юм. Мүн дэлхэйн долодугаар томо газар нютагтайорон , хоёрдугаар олон хүн зонтой, дүрбэдүгээр ехэ эдэй засагтайгүрэн гэгдэнэ.Пакистан ,Хитад ,Балба ,Бутан ,Бангладеш ,Мьянмар зургаан улас оронтой газраар хилэ залгажа,Энэдхэгэй далайгаар хүреэлэгдэн оршодог. Баһа Энэдхэгэй далайдаМальдива ,Шри Ланка ,Индонези гурбан уластай уһаар хилэлдэг бол Пакистанай хинажа бай нютагыеЖамму-Кашмир можойнхо гэжэ зүтгэдэгээр болболАфганистантай баһа хилэлнэ[ 2]
Энэдхэгэй бага түби , Энэдхэг орон болЭнэдхэг соёл эргэншэл болон бусад эртынсоёл эргэншэл бии боложо сэсэглэһэн үлгы нютаг болоод түүхын ехэнхэ үедэхудалдааны замай зангилаа боложо, һуурин эргэншэл,соёл , шажан сэсэглэн хүгжэжэ байгаа[ 3] Хиндү , агуу ехэ манайБудда ,Сикхи ,Джайн дүрбэн шажан үүсхэжэ хүгжэжэ байба.
XIX зуунай эхинһээXX зуунай дунда үе хүрэтэр алхам алхамаарБританиин колони орон болоһоор лэ байһан.1947 ондо тусгаар тогтониһоной дараа эдэй засаг, сэрэгэй хүсэн маша ахистайгаар хүгжэһэн, одоо нэрлэһэн юумээр дэлхэйн 12-р, худалдан абаха шадбаряар тэгшэдхэһэнээр дэлхэйн 4-р ехэ жэлэй дотоодо ниитэ бүтээгдэхүүнтэй улас болоо һэн. Гэхыдээ тэрбум үлүү хүнтэйн хубидаядуурал ,бэшэг мэдэсын хуби доогуур зэргэ һула талануудтай байһаар байгаа[ 4]
Эртынперс хэлэнэй хинду («Индын орон», үеэр задалбал «инд мүрэн +орон ») гэдэгһээсогд yntk’k ,уйгур enatkak замаар дамжан монгол хэлэндэЭнэдхэг гэжэ нэрлэгдэбэ. Баруунда дэлгэрһэнИндиа ,Индия гэдэг мүн адли хинду гэдэгһээ бии болоһон. Монголшууд баһаЖагарай орон (түбэдөөр རྒྱ་གར། ) гэжэ нэрлэдэг.
Энэдхэг улас нь үни эртын соёл эргэншэлнүүдэй түрэлхи эхэ орон болодог болон шугам энэ уластахиндү шажан ,буддын шажан ,сикх ,джайн зэргэ шажанууд бии болоо. Мадьхья-Прадеш нютагта байха шулуун зэбсэгэй үеын ханан дээрэхи зураг эртын Энэдхэгтэ хүн амидаржа байһан мүр болодог. 9000 жэлэй хойно түрүүшын ажаһуугшад бии боложо Инд голой хүбөөнөө хожомой соёл эргэншэлтэ гүрэнэй һууриие табяа һэн.
Манай эрын үмэнэхи 500 ондо Энэдхэгэй нютаг дэбисхэр дээрэ олон һаланги хаанта уласууд байһан ба буддын хаан Ашокын ударидажа байһан Маурья улас Энэдхэгэй соёлой хүгжэлдэ ехэ хуби нэмэри оруулһан гэдэг.МЭҮ 180 онһоо Энэдхэг улас түб Азиин зүгһөө үүдэлтэй халдалгада үрэтэжэ Инд-Грек, Инд-Скиф, Инд-Парфян, Кушанай хаанта улас гэһэн уласуудые өөрын нютаг дэбисхэр дээрэ байгуулхаһаа өөр аргагүйдэ хүрөө. III зуунай үеһээ Гуптын улас ноёрхожо эхилһэн ба энэ үеэ түүхэдэ эртын Энэдхэгэй Алтан үе гэжэ нэрлэдэг.
Нютагай урда хэһэгые мүн Чалукья, Чера, Чола, Кадамба, Паллава, Пандья гэһэн уласууд эзэгнэжэ байһан ба эдэ уласуудай ашаар Энэдхэг орондошэнжэлхэ ухаан ,соёл уралиг ,удха зохёол ,математика ,одон орон шудалал ,шажан ,гүн ухаан хүгжэжэ эхилһэн гэдэг.
1500-гаад оны үеһээПортугал ,Нидерланд ,Франци ,Британи зэргэ Европын хэд хэдэн орон Энэдхэгтэй худалдаа наймаан хэхэ һонирхолтой боложо тархай бутархай жаахан уласуудыень булаан эзэлжэ өөрынколониие тогтоохын түлөө тэмсэжэ эхилһэнһээБританиин эзэнтэ гүрэн эгээн хүсэтэй байжа Энэдхэг уласые өөрын колони улас болгожо шадаһан байна.
1857 ондо Британиин Ост-Индиин сэрэг дайшадта эсэргүү тусгаар тогтонолойнгоо түлөө анха удаа энэдхэгшүүд бодоо. Энэ бодолгые түүхэдээ тусгаар тогтонолой түлөөхи түрүүшын дайн гэжэ нэрлэдэг. Гэһэншье Британиин эзэнтэ гүрэн бодолгые таһалан зогсооһон болоод Энэдхэгэй бүхы нютаг дэбисхэр дээрэхи колониин хиналтаа шангадхаһан байна.
Энэһээ хойшо XX зуунай эхеэр энэдхэгшүүд тусгаар тогтонолойнгоо түлөө митаршагүй тэмсэжэ эхилһэн баМахатма Гандигай (тэрэниие албан ёһоор оршон үеын Энэдхэгэй эсэгэ гэдэг) ударидаһан хүдэлөөн 1947 оной 8 һарын 15-нда илалта байгуулжа Энэдхэг улас бүрин эрхэтэ тусгаар тогтонолоо оложо абаһан болоод колониие табиха хуулиин ёһoop Энэдхэг шажанай үзэл һурталаараа Энэдхэг баПакистан гэһэн хоёр хэһэгтэ хубаагдаһан юм. Энэ шажанай үзэл бодолоороо 2 хэһэг болоһон уласуудай хоорондо олон арбан жэлэй туршада шуһата тулаан ябагдажа байгаа.
Бүгэдэ Найрамдаха Энэдхэг Уласай үндэһэнэй тэмдэгүүд (албан ёһоной) Үндэһэнэй амитан Үндэһэнэй шубуун Үндэһэнэй амитан Үндэһэнэй сэсэг Үндэһэнэй эбэй сэсэг Үндэһэнэй далайн хүхэтэн Үндэһэнэй мүлхигшэ Үндэһэнэй хүхэтэн Үндэһэнэй жэмэс Үндэһэнэй сүмэ хиид Үндэһэнэй гол мүрэн Үндэһэнэй уула
Шэнэ Делидэ засагай газарай шухала һалбаринууд байрладаг. Улас түрэ тухайЭнэдхэгэй Үндэһэнэй Конгрессай нам голлохо үүргые гүйсэдхэхэ болон энэ намай лидернүүд Энэдхэг улас тусгаар тогтонолоо оложо абаһан үеһээ эхилээд мүнөө хүрэтэр улас орониие ударидан залажа ябаа юм. Энэдхэг уласта үйлэ ажаллалгаа ябуулжа бай намуудые жагсаабал:
Энэдхэгэй Үндэһэнэй Конгресс — Энэ нам хэдыгээр 100 үлүү жэлэй түүхэтэйшье хэд хэдэн удаа уналтанда орожо байһан түүхэтэй.Индира Гандиин Энэдхэгэй Үндэһэнэй Конгрессшье гэжэ нэрлэгдэжэ ябаһан үе бии. Зүүниие түрүүлэгшэ энэ нам 1947—1977, 1980—1989, 1991—1996 болон 2004 онһоо мүнөө хүрэтэр бусад намуудай түрүүндэ ябажа байна.Бхарати Джанатын Нам (Энэдхэгэй Арадай Нам) — Энэ баруун хэһэгые түрүүлэгшэ намые 1980 ондо Атал Бихари Ваджпаи, Лал Кришной Адвани хоёр байгуулһан болон индуизмые баримталагша нам юм. Улас орониие 1996 болон 1998—2004 онуудта тус тус ударидажа байһан.Үлэһэн намууд юрэдөө 2-3 жаахан уласуудай хүрээндэ хүсэтэй байра һуури эзэлдэг байһан ба иимэ намуудай тоондо 1991 онһоо эхилһэн хубилалта шэнэшэлэлтын ашаар Энэдхэг улас хүгжэжэ бай оронуудай нэгэ болоо. Хубилалта шэнэшэлэлтые 1996 ондо Атала Бихари Ваджпаигай ударидаһан засагай газар, 2004 ондо Соня Гандиин ударидаһан Энэдхэгэй Үндэһэнэй Конгресс һунгуулида илажа засагай газарай тэргүүнээр нэрэтэ эдэй засагша Манмохан Сингх томилогдон үргэлжэлүүлжэ байна.
№ Можо улас Можо улас Засаг захиргаанай түб Нютаг дэбисхэр, Хүн зон, Нягтарал, Газарай зураг Можо улас 1 Андра-Прадеш англи : Andhra Pradesh хиндяар आन्ध्र प्रदेश телугу урду Хайдарабад 160 205 49 665 533 310 2 Аруначал-Прадеш англи : Arunachal Pradesh хиндяар अरुणाचल प्रदेश Итанагар 83 743 1 382 611 16,51 3 Ассам англи : Assam хиндяар असम ассам Диспур 78 438 31 169 272 397,37 4 Баруун Бенгали англи : West Bengal хиндяар पश्चिम बंगाल бенгали Колката 88 752 91 347 736 1029,25 5 Биhар англи : Bihar хиндяар बिहार Патна 94 163 103 804 637 1102,43 6 Гоа англи : Goa хиндяар गोवा конкани маратхи Панаджи 3702 1 457 723 393,77 7 Гуджарат англи : Gujarat хиндяар गुजरात гуджарати Гандинагар 196 024 60 383 628 308,04 8 Джамму ба Кашмир англи : Jammu and Kashmir хиндяар जम्मू और कश्मीर урду кашмири Сринагар 222 236 12 548 926 56,47 9 Джарханд англи : Jharkhand хиндяар झारखंड Ранчи 79 714 32 966 238 413,56 10 Карнатака англи : Karnataka хиндяар कर्नाटक каннада Бангалор 191 791 61 130 704 318,74 11 Керала англи : Kerala хиндяар केरल малаялам Тируванантапурам 38 863 33 387 677 859,11 12 Мадья-Прадеш англи : Madhya Pradesh хиндяар मध्य प्रदेश Бхопал 308 000 72 597 565 235,71 13 Манипур англи : Manipur хиндяар मणिपुर манипури মনিপুরИмпхал 22 327 2 721 756 121,90 14 Маhараштра англи : Maharashtra хиндяар महाराष्ट्र маратхи Мумбаи 307 713 112 372 972 365,19 15 Мегалая англи : Meghalaya хиндяар मेघालय Шиллонг 22 429 2 964 007 132,15 16 Мизорам англи : Mizoram хиндяар मिज़ोरम Аиджал 21 081 1 091 014 51,75 17 Нагаланд англи : Nagaland хиндяар नागालैंड Кохима 16 579 1 980 602 119,46 18 Одиша англи : Odisha хиндяар उड़ीसा ория Бхубанешвар 155 707 41 947 358 269,40 19 Пенджаб англи : Punjab хиндяар पंजाब пенджаби Чандигарх 50 362 27 704 236 550,10 20 Раджастан англи : Rajasthan хиндяар राजस्थान Джайпур 342 239 68 621 012 200,51 21 Сикким англи : Sikkim хиндяар सिक्किम непали Гангток 7096 607 688 85,64 22 Тамилнад англи : Tamil Nadu хиндяар तमिलनाडु тамил. Ченнаи 130 058 72 138 958 554,67 23 Телангана англи : Telangana хиндяар तेलंगाना телугу Хайдарабад 114 840 30 696 520 310,00 24 Трипура англи : Tripura хиндяар त्रिपुराु бенгали Агартала 10 492 3 671 032 349,89 25 Уттараханд англи : Uttarakhand хиндяар उत्तराखंड Дехрадун 53 484 10 116 752 189,15 26 Уттар-Прадеш англи : Uttar Pradesh хиндяар उत्तर प्रदेश урду Лакхнау 240 928 199 581 477 828,14 27 Харьяна англи : Haryana хиндяар हरियाणा пенджаби Чандигарх 44 212 25 353 081 573,44 28 Химачал-Прадеш англи : Himachal Pradesh хиндяар हिमाचल प्रदेश Шимла 55 673 6 856 509 123,16 29 Чаттисгар англи : Chhattisgarh хиндяар छत्तीसगढ Райпур 136 034 25 540 196 187,75 Холбооной нютаг дэбисхэрнүүд 1 Андаман ба Никобар аралнууд англи : Andaman and Nicobar Islands хиндяар अंडमान और निकोबार द्वीप समूह Порт-Блэр 8249 379 944 46,06 2 Дадра ба Нагар-hавели англи : Dadra and Nagar Haveli хиндяар दादरा और नगर हवेली гуджарати Силвасса 491 342 853 698,27 3 Даман ба Диу англи : Daman and Diu хиндяар दमन और दीव гуджарати Даман 112 242 911 2168,85 4 Лакшадуып англи : Lakshadweep хиндяар लक्षद्वीप малаялам Каваратти 32 64 429 2013,41 5 Пондичерри англи : Pondicherry хиндяар पांडिचेरी француз : Pondichéry малаялам тамил. телугу Пудучерри 492 1 244 464 2529,40 6 Чандигар англи : Chandigarh хиндяар चंडीगढ़ пенджаби Чандигарх 114 1 054 686 9251,63 Үндэһэнэй ниислэл тойрог 1 Дели англи : Delhi хиндяар दिल्ली урду пенджаби Дели 1483 16 753 235 11296,85 Бүгэдэ 3 287 882 1 210 193 422 368,07
↑ Human Development Report 2011 .5 November 2011 үдэртэ хандаһан.↑ Примечание: Индийское правительство считает, что Энэдхэг также граничит сАфганистаном , так как рассматривает весь штатДжамму и Кашмира индийской территорией, включая ту его часть, которая граничит с Афганистаном. Граница между Индией иПакистаном была заморожена в1948 году , после прекращения огня, произошедшему по инициативеООН . Вследствие этого регион, граничащий с Афганистаном, оказался на территории, подконтрольной Пакистану ↑ Oldenburg, Phillip. 2007. "India: History, "Microsoft® Encarta® Online Encyclopedia 2007 Архивировалһан 11 дүрбэ һара 2009 оной. ↑ Poverty estimates for 2004-05 , Planning commission, Government of India, March 2007. Accessed: July 29, 2008
Азиин уласууд
Тусгаар уласууд Бүрин эрхэгүй Хамааралтайба тусхай захиргаанай
Австрали Хитад Нэгэдэһэн Хаанта Улас
.svg)
_-_1017-899-(118).jpg)
.JPG)
.svg)
