Германи (герман:Deutschland), албан ёһоорХолбоото Бүгэдэ Найрамдаха Германи Улас (герман:Bundesrepublik Deutschland) түбЕвропынулас юм. Хойто талаарааДани, зүүн талаарааПольшо,Чехи, урда талаарааАвстри,Швейцари, баруун талаарааФранци,Люксембург,Бельги,Нидерланд уласуудтай хиллэдэг. Мүн баруун хойто таладаХойто тэнгис, зүүн хойто таладаБалтиин тэнгис оршодог. Германи 357,021 км² нютаг дэбисхэртэй болоод шэрүүн уларилтай. Хүн зонойнгоо тооноорЕвропын Холбооной гэшүүд дотор түрүүлдэг, мүн гадаада оршон һуугшадаараа дэлхэйдэ гурбан ороно.
Германиин гүйсэдхэхэ дээдэ байгуулга болбол Холбооной Засагай газар (Bundesregierung) юм. Тэрэнэй үндэһэн үүргэнь уласайнгаа улас түрын ударидалгые хэрэгжүүлхэдэ оршоно. Засагай газарай Канцлер (Bundeskanzler) ударидана. Германиин шүүхын тогтолсонь бусад уласуудай шүүхын тогтолсоһоо илгарха тусхай онсолигтой. Ехэнхи уласуудта шүүхын тогтолсо дангаараа түрүүлдэг аад, Германида дээдэ шүүхын үүргые холбооной шүүхын танхим, захиргаанай хэрэгэй шүүхэ газар, хүдэлмэриин шүүхэ газар, ниигэмэй шүүхэ газар гэжэ 5 дээдэ шүүхэ газарнууд тус тусайнгаа хүреэндэ хэрэгжүүлдэг, эдэ дээдэ шүүхэ газарнуудай ниилбэрииень шүүхын сенат гэжэ нэрлэдэг.
Германи хадааЕвропын Холбооной үндэһэлэгшэ гэшүүн болоод,НАТО сэрэгэй альянсын, «Ехэ долооной» гэшүүн мүн.
Германиин газарай хэлбэриГермани Европын зүрхэн хэһэгтэ байрлана. Юһэн хүршэ улас хилэ нэгэтэй: хойто зүгтээ Данитай, баруун зүгтээНидерланд,Бельги,Люксембург,Францитай, урда зүгтээШвейцари баАвстритай болон зүүн зүгтээПольшо баЧехитэй хилэлдэг. 1990 оной 10 һарын 3-да дахин нэгэдэһэн үдэрэй һүүлдэ Германиин түб байрлалга үлүү элирүүлэгдэнэ. Германиин талмайнь 357 000 км² тухай. Хойто зүгһөө урда зүг тээшэ эгээн утань 876 км, баруун зүгһөө зүүн зүг тээшэ 640 км юм. Эгээн гадаада хилын сэгынь хойто зүгтэЗильт арал, зүүн зүгтэСаксониинНайсеауэ, урда зүгтэ БавариинОберстдорф болон баруун зүгтэЗельфкант (Хойто Райн-Вестфали) юм.
Германиин хилэнь ниитэдэ 3758 км утатай. Германида 81,8 сая шахуу ажаһуугшадтай. Германи хадаа Оросой һүүлдэ Европын олон хүн зонтой улас.
Германиин дэбисхэр нютагаар олон гол мүрэнүүд урдана, эдэ дунда эгээн томоньРайн,Дунай,Эльба,Везер баОдер. Гол мүрэнүүд һубагаар холбоогдоно, хамагай алдартайнь —Балтын баХойто тэнгисые нэгэдүүлдэгКилиин һубаг. Килиин һубаг Килиин буланда эхилээд Эльба мүрэнэй адагта шудхана. Германиин эгээн томо нуур озеро — 540 км² талмайтай 250 метр гүнзэгыБоден нуур.
Арюун Римэй эзэнтэ гүрэнМЭҮ IV зуун жэлһээ хойшогерман угсаатан Германиин нютаг дэбисхэртэ ажаһууна. VI–VIII зуун жэлдэ алеманнуудай, баварнуудай, тюрингүүдэй, саксуудай гэхэ мэтэ герман угсаануудФранкын уласай бүридэлдэ оробо. IX зуун жэлдэКаролингын гүрэнэй унаһаар герман орон нютагууд уласай талаар амяарлажа, олон тооной гүнлигүүд бии болобо. Франкын гүрэнэй хубаалгын үрэ дүндэ (843 он) Зүүн-Франкын улас бии болоод, энэнэй тулгуури дээрэ X зуунда Германи хаанта улас бии болобо. 962 ондоI Оттон хаан Хойто ба Түб Италиие туйлажа эзэлһээрАрюун Римэй эзэнтэ гүрэн байгуулагдаба (1806 ондоНаполеоной усадхагдаһан). X-XV зуун жэлдэбалтын баславян угсаатан ажаһууһан газарнууд Германиин бүридэлдэ оробо. Арюун Римэй эзэнтэ гүрэндэ сүлөөтэ хотонууд шухала үүргэ гүйсэдхэбэ (XV зуунай һүүлээр 80 үлүү байгаа).
1530 ондоАвстри ехэ гүнлиг,Богеми,Испани,Унгар хаанта уласууд,Нидерланд,Миланай баБургунди гүнлиг Арюун Римэй эзэн хаан болоһонV Карлай мэдэл доро оробо.Һабсбургтан обог Европын хахадые ноёрхобо.
1517 ондоПротестант шэнэшлэл эхилжэ,1524-26 оной Таряашадай дайн ушаруулба. Германи католик ба протестант гүнлигүүдтэ хахараа. 1618-48 оной Гушан жэлэй дайн Германиин децентрализациие бэхижүүлбэ. XVIII зуун жэлдэ Прусси Австриһаа Силезиие, ПольшоһооБаруун Прусси баПознаниие эзэлжэ, агуу гүрэнөөр өөдэлбэ.
Францида эсэргүү дайнда Германиин гүнлигүүдI Наполеоной буталагдаһан, Арюун Римэй эзэнтэ гүрэн усадхажа тэрэнэй орондооРайнай холбоое байгуулба. 1814-1815 онойВенын ехэ хуралай шиидхэбэриин ёһоор, 1815 ондо 38 герман уласуудГерманиин холбоо (Deutscher Bund) байгуулба. Германиин холбооеАвстриин эзэнтэ гүрэнэй кайзер байһан Холбооной юрэнхылэгшэ ударидагша байгаад, Бундестаг (Bundestag, Холбооной хурал) газар нютагуудые түлөөгдэбэ. 1848-49 ондо нэгэдэлгын түлөөбуржуазиин-арадшалһан хубисхал болоһоншье һаа, илагдаһан байгаа. Тэрэнэй һүүлээр Австри ба Прусси хоорондо Германиин нэгэдэхын түлөө тэмсэл түрөө.
Бисмарк Пруссин эзэрхэг түримхэй тулгуури дээрэ Австригүйгөөр Бага Германиие (Kleindeutschland) нэгэдхэбэ. Тэрэнэй шатанууд: 1864 оной Дани-Пруссиин дайн илажа гараһанай һүүлээр 1866 онойАвстри-Пруссиин дайнай үрэ дүндэХойто-Германиин холбоо (Norddeutscher Bund) бии болоод (1867 он), 1870-1871 онойФранци-Пруссиин дайнай һүүлдэЭльзас баЛотаринги эзэлжэ абаад Версаль ордондоГерманиин эзэнтэ гүрэниие тунхаглагдаба (Deutsches Reich, 1871 он). 1884–1885 оной хоорондо ГерманиАфрика болонОкеанида харьяатан оронуудые тогтобо.
1871—1918 оной хоорондо Германиин эзэнтэ гүрэн1914 ондо ГерманиДэлхэйн нэгэдүгээр дайнда орожо, Германи ба Австриин сэрэгэй блок илагдаба. 1918 онойНоябриин хубисхалай дүндэ хаанта засаг унажа бүгэдэ найрамдаха засаг мандаба (Ваймарай бүгэдэ найрамдаха улас).Версалиин хэрээгэй ёһоор Германиин тала дайнай бүхы харюусалгые хүлеэжэ, зэбсэггүй орон болохо, тодорхой оронуудта репараци үгэхэ зэргэ заалтанууд ороһон болон Германи уласай түлэхэ ёһотой репарациин ниитэ хэмжээ 1921 ондо 132 тэрбум марка (31,5 тэрбум ам. доллар) байгаа. Гэхыдээ Германи уласые һуларуулжа, сэрэг зэбсэгэй хубида аюулгүй болгохо оролдолгонь бүтээгүй. 1930-аад ондо Германи улас Версалиин хэрээнһээ гараа.
1933 ондоАдольф Һитлерэй ударидаһан нацистууд эрхые абажа, дахин дэлхэйн хэмжээнэй дайн эхилүүлһэн бэлэй.Дэлхэйн хоёрдугаар дайнай һүүлдэ Германизүблэлтын,америкын,англиин бафранциин дүрбэн эзэмдэлгын бүһэ нютагуудта хубаагдаба. 1949 оной 5 һарын 23-да америкын, англиин ба франциин эзэмдэлгын бүһэ нютагуудһааБонн ниислэлтэйгээрХолбооной Бүгэдэ Найрамдаха Германи Улас (Bundesrepublik Deutschland) байгуулагдаба. 1949 оной 10 һарын 7-до зүблэлтын бүһэ нютагБүгэдэ Найрамдаха Арадшалһан Германи Улас (Deutsche Demokratische Republik) бии болобо.
1989 ондоБерлинэй хана унаба. Хоёр улас 1990 оной 10 һарын 3-да нэгэдээ. Нэгэдэһэн Германиин ниислэлыеБерлин руу нүүбэ. 1957 ондо Баруун Германи Европын эблэлые байгуулһан оронуудай нэгэ болоод, энэ байгуулга 1993 ондоЕвропын Холбоо болоһон байна. Германи Шенгенэй бүһэдэ ороһон болон 1999 ондо Еврое мүнгэн тэмдэгтээ болгоһон.
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
.svg)
