| Teja |
|---|
 |
| Grupe | Titani |
|---|
| Roditelji | Uran iGeja |
|---|
| Suprug(a) | Tetija |
|---|
| Braća | Titani,Centimani,Kiklopi,Giganti,Nerej,Fork,Pont,Piton,Taumant,Tifon,Uran |
|---|
| Sestre | Melijade,Erinije,Afrodita,Euribija,Keta |
|---|
| Mitologija | Grčka mitologija |
|---|
Teja (grč.Θεία,Theía;Θέα,Théa;Αἴθρα,Aíthra) jeTitanida, djece boginje zemljeGeje i boga nebaUrana je kojoj samoime znači "božica". Poznata je i kaoEurifesa ("sjajna"). Bila je božica vida i vizije, a time i boginja koja je obdarilazlato,srebro i dragulje svojim sjajem i suštinskom vrijednošću.[2] Njen muž i brat bio jeHiperion,titan i bog sunca sa kojim je imala troje djece -Helija (Sunce),Eje (Zora) iSelenu (Mjesec).
Čini se da je jedno sEtrom, suprugom Hiperiona i majkom njegove djece u nekim izvještajima.[3] Poput njenog supruga, Teja se rijetko pojavljuje u mitu, uglavnom je važna zbog djece koju je rodila, iako se pojavljuje u nekim tekstovima i rijetkim tradicijama.
Uobičajeno se smatra da je najstarija kćerkaGeje (Zemlje) iUrana (Neba).[4] Sestra jeTitana (Okeana,Krija,Hiperiona,Japeta,Keja,Temide,Reje,Febe,Tetije,Mnemozine,Krona i ponekadDiona),Kiklopa,Centimana,Giganata,Melijade,Erinije, i polusestraAfrodite (u nekim verzijama),Tifona,Pitona,Ponta,Taumanta,Forka,Nereja,Euribije iKete. Po bratu-mužuHiperionu ona je majkaHelija,Selene iEje.[5]Robert Graves također navodi da se kasnije Teja spominje kao Eurifesa s kravljim očima koja je rodilaHelija u mitovima koji datiraju iz klasične antike.[6][7]
Spojena u kasnijim mitovima sa svojim bratomTitanomHiperionom kao njenim mužem, "Eurifesa blagih očiju, ona daleko sjajna" izHomerove HimneHeliju, za koju se kaže da je majkaHelija (Sunca),Selene (Mjeseca ), iEje (Zora).[8]Gaj Valerije Katul je opisao ta tri nebeska svetla kao "Tejino slavno potomstvo" u šezdeset i šestoj svojoj karmini.[9]
Pindar hvali Teju u svojoj Petoj istmijskoj odi:
Majko Sunca, Teja mnogih imena, za tvoje dobro ljudi poštuju zlato kao moćnije od bilo čega drugog; i kroz vrijednost koju im poklanjaš, o kraljice, brodovi koji se bore na moru i zaprege konja u jarmovima u takmičenjima u brzom kovitlanju postaju čuda.[10]
Ona se ovdje čini boginjom blještavila posebno i slave općenito, Teja se smatrala boginjom od koje je potekla sva svjetlost.[11]
Plutarh je napisao priču nalik na bajku (koja se ponekad kategoriše kaoEzopova bajka) u kojoj je Tejina kćerkaSelena zamolila svoju majku da joj satka odjeću po njenoj mjeri; majka, koja ostaje neimenovana, tada je odgovorila da to nije mogla učiniti, jer jeSelene stalno mijenjala oblik i veličinu, ponekad punu, zatim u obliku polumjeseca, a druge upola njene veličine, nikada nije ostala ista.[12]
Prema lirskom pesniku Stezihoru iz šestog veka pre nove ere, Teja živi sa sinom u njegovoj palati.[13] Na istočnom Gigantomahijskom frizu Pergamonskog oltara, sačuvana figura boginje koja se bori protiv mladog diva pored Helija pretpostavlja se da je njegova majka Teja.[1]
- ^abLIMC617 (Theia 1); Kunze, str. 916–917; Honan, str.20.
- ^Daly, Kathleen N.; Rengel, Marian (1992).Greek and Roman Mythology, A to Z. Chelsea House Publishers.ISBN 978-1-60413-412-4, str. 153.
- ^Higin,FabulaePreface.
- ^Hesiod,Teogonija132–138;Apollodorus,1.1.3; Gantz, str. 10; Hard,str. 37; Caldwell, str. 37 on lines 133–137; Tripp, s.v. Theia; Grimal, s.v. Theia; Smith,s.v. Theia.
- ^Hesiod,Teogonija371–374;Apollodorus,1.2.2; Scholia onPindar,Isthmian5.2 (Drachmann, str. 242–243); Gantz, str. 30; Hardstr. 43; Morford,str. 40; Kerenyi, str. 22; Tripp, s.v. Theia; Grimal, s.v. Theia; Smith,s.v. Theia.
- ^Graves, Robert (1960).The Greek Myths. Harmondsworth, London, England: Penguin Books. str. 42a.ISBN 978-0143106715.
- ^Hesiod,Teogonija371-374; of"cow-eyed",Károly Kerényi observes, "these names recall such names asEuropa andPasiphae, or Pasiphaessa—names of moon-goddesses who were associated withbulls. In the mother of Helios we can recognize the moon-goddess, just as in his fatherHyperion we can recognise the sun-god himself" (Kerényi,The Gods of the Greeks, 1951, str. 192).
- ^Homeric Hymn toHelios1-8; Gantz, str. 30; Tripp, s.v. Theia.
- ^Catullus,Odes66.44
- ^Pindar,Isthmian Odes5.1 ff
- ^Smith, s.v.Theia
- ^Plutarch,Septem Sapientium Convivium14.1
- ^Athenaeus,Scholars at Dinner11.38
