Nukleotidni ekscizijski popravak je mehanizampopravka DNK.[2]Oštećenje DNK nastaje konstantno zbog hemikalija (npr.interkalacijski agensi),zračenje i drugimutageni. Postoje tri puta ekscizijskog popravka za popravku jednolančanog oštećenja DNK: popravak ekscizijom nukleotida (NER),bazni ekscizijski popravak (BER) ipopravak neslaganja DNK (MMR). Dok BER put može prepoznatispecifične neglomazne lezije u DNK, može ispraviti samo oštećene baze koje su uklonjenespecifične glikozilaze . Slično tome, MMR put cilja samo neusklađene Watson-Crickovrbazne parove.
Nukleotidna eksciziona popravka (NER) je posebno važan mehanizam ekscizije koji uklanja oštećenje DNK izazvanoultraljibičastim svjetlom (UV). UV DNK oštećenje rezultira glomaznimDNK-aduktom – ovi adukti su uglavnomtiminski dimeri i 6,4-fotoproizvodi. Prepoznavanje oštećenja dovodi do uklanjanja kratkog jednolančanog segmenta DNK koji sadrži leziju. Neoštećena jednolančana DNK ostaje iDNK-polimeraza je koristi kao šablon za sintetiziranje kratkekomplementarnih sekvenci. Konačna ligacija za kompletiranje NER-a i formiranje dvolančane DNK izvodi se pomoćuDNK-ligaze. NER se može podijeliti na dva potputa: globalnigenomski NER (GG-NER ili GGR) i NER povezan stranskripcijom (TC-NER ili TCR). Dva potputa se razlikuju po tome kako prepoznajuoštećenje DNK, ali dijele isti proces za inciziju, popravak i ligacijulezija.
O važnosti NER-a svjedoče teške ljudske bolesti koje su rezultat urođenih genetičkihmutacija NER proteina.Xeroderma pigmentosum iCockayneov sindrom su dva primjera bolesti povezanih s NER-om.
| Ljudski gen (protein) | Mišjiortolog | Kvaščev ortolog | Potput | Funkcija u NER-u | GeneCards unos |
|---|---|---|---|---|---|
| CCNH (Ciklin H) | Ccnh | CCL1 | Oba | CDK Aktivatorkinaza podjedinica (CAK) | CCNH |
| CDK7 (Ciklin-zavisna kinaza (CDK) 7)) | Cdk7 | KIN28 | Oba | CAK podjedinica | CDK7 |
| CETN2(Centrin-2) | Cetn2 | Nepoznato | GGR | Prepoznavanje štete; formira kompleks sa XPC | CETN2 |
| DDB1 (DDB1) | Ddb1 | Nepoznato | GGR | Prepoznavanje štete; formira kompleks sa DDB2 | DDB1 |
| DDB2 (DDB2) | Ddb2/Xpe | Nepoznato | GGR | Prepoznavanje štete; regrutuje XPC | DDB2 |
| ERCC1 (ERCC1) | Ercc1 | RAD10 | Oba | Zahvaćen uurezu na 3' strani oštećenja; formira kompleks sa XPF | ERCC1 |
| ERCC2 (XPD) | Ercc2 | RAD3 | Oba | AktivnostAtpaze ihelikaze;transkripcijski faktor podjedinica II H (TFIIH) | ERCC2 |
| ERCC3 (XPB) | Ercc3 | RAD25 | Oba | aktivnost ATPaze i helikaze; transkripcijski faktor podjedinica II H (TFIIH) | ERCC3 |
| ERCC4 (XPF) | Ercc4 | RAD1 | Oba | Zahvaćen u urezu na 3' strani oštećenja; strukturno specifičnaendonukleaza | ERCC4 |
| ERCC5 (XPG) | Ercc5 | RAD2 | Oba | Zahvaćen u urezu na 5' strani oštećenja; stabilizira TFIIH; strukturno specifična endonukleaza | ERCC5 |
| ERCC6 (CSB) | Ercc6 | RAD26 | TC-NER | Faktor elongacije transkripcije; uključeni u spajanje transkripcije i remodeliranjehromatina | ERCC6 |
| ERCC8 (CSA) | Ercc8 | RAD28 | TC-NER | Kompleksubikvitin-ligaze; komunicira sa CSB-om i p44 TFIIH-a | ERCC8 |
| LIG1 (DNK ligaza I) | Lig1 | CDC9 | Oba | Finalna ligacija | LIG1 |
| MNAT1 (MNAT1) | Mnat1 | TFB3 | Oba | Stabilizira CAK kompleks | MNAT1 |
| MMS19 (MMS19) | Mms19 | MET18 | Oba | Interagira sa XPD i XPB podjedinicama TFIIHhelikaza | MMS19 |
| RAD23A (RAD23A) | Rad23a | RAD23 | GGR | Prepoznavanje štete; formira kompleks sa XPC | RAD23A |
| RAD23B (RAD23B) | Rad23b | RAD23 | GGR | Prepoznavanje oštećenja, formira kompleks sa XPC | RAD23B |
| RPA1 (RPA1) | Rpa1 | RFA1 | Oba | Podjedinica kompleksa RFA | RPA1 |
| RPA2 (RPA2) | Rpa2 | RFA2 | Oba | Podjedinica kompleksa RFA | RPA2 |
| TFIIH (Faktor transkripcije II H]]) | Gtf2h1-3 | Tfb1Ssl1Tfb4 | Oba | Uključen u rez, formira kompleks okolezija | GTF2H1GTF2H2 [https ://www.genecards.org/cgi-bin/carddisp.pl?gene=GTF2H3 GTF2H3] |
| XAB2 (XAB2) | Xab2 | SYF1 | TC-NER | Prepoznavanje štete; komunicira sa XPA, CSA i CSB | XAB2 |
| XPA (XPA) | Xpa | RAD14 | Oba | Prepoznavanje štete | XPA |
| XPC (XPC) | Xpc | RAD4 | GGR | Prepoznavanje štete | XPC |
