 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljenizvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). Ako se pravilno ne potkrijepepouzdanim izvorima, sporne rečenice i navodi mogli bi biti izbrisani. Pomozite Wikipediji tako što ćete navesti validne izvore putemreferenci te nakon toga možete ukloniti ovaj šablon. |
 | Ovaj članak zahtijeva čišćenje. Pomozite u poboljšavanju članka pišući ili ispravljajući ga u enciklopedijskom stilu. |
Automatika (grč. "automatos", "koji se sam od sebe događa") jestnaučno-tehnička disciplina koja proučava teoriju i konstrukciju sistema koji funkcionišu bez neposrednog ljudskog sudjelovanja.
To je granaelektrotehnike koja se najviše zasniva na principima upravljanja odnosno regulacije, sve s ciljem dobijanja jednostavnih ili visokosofisticiranih sistema koji bi obavljali neku određenu funkciju.
U praktičnom smislu principi automatike korišteni su još uantičko doba. Od antičkog doba doindustrijske revolucije, automatika kao disciplina se koristila najčešće u mehanizmima za razonodu više klase. Prvi teoretski rad vezan za automatiku je objavioJames Clerk Maxwell 1868. godine pod nazivom "O regulatorima".
Bitniji razvoj teorije počeo je sa konstrukcijomparne mašine. U to vrijeme teorija je dosta kasnila za praktičnim razvojem jer su isti teoretski principi bili teško objašnjivi. Zato se principi funkcionisanja sistema automatskog upravljanja predstavljajudiferencijalnim jednačinama. Intenzivniji razvoj automatike kao zasebne disciplinekibernetike počinje u 20. stoljeću razvojem elektrotehnike odnosno elektronike.
Automatizacija predstavlja nauku koja predstavlja sve mjere poduzete za prenos rada čovjeka na mašine, obično kroz tehnički napredak, pri čemu se smanjuje potreba za ljudskom prisutnošću pri radu tih mašina. Automatika se bavi automatizacijom svih tehnoloških procesa.
Automacija predstavlja disciplinu prenosa rada čovjeka na automate. Jedan od oblika visokoautomatizovanih sistema suroboti, pa unutar ove susreće se i poddisciplinarobotika.
Sistem predstavlja skup elemenata (komponenata) koji su međusobno povezani sa zajedničkim djelovanjem u cilju izvršavanja neke funkcije koja se ne bi mogla ostvariti pojedinačno. Svakom sistemu je svojstveno da ima određeni oblik kretanja (promjenu u vremenu). Posebni oblik kretanja čija je zajednička mjeraenergija naziva sefizička forma kretanja. Objekti koji se bitno ispoljavaju po fizičkom obliku kretanja (energetskom stanju) nazivaju sefizičkim sistemima.
U automatici najpodesnija slika objektnog fizičkog sistema jeblok. Informacija o stvarnom fizičkom sistemu nije potpuna ako blok ne raspolaže sa određenim podacima odnosno parametrima. Da bi se u sistemu izazvale željene promjene potrebno je da se na njega djeluje određenim veličinama koje se u automatici nazivaju ulazne veličine odnosnopobude. Djelovanje pobude na fizički sistem dovodi do promjene energetskog stanja u njemu zbog čega on djeluje na okolinu. Veličine preko kojih sistem djeluje na okolinu u automatici nazivaju se izlazne veličine iliodziv. Prikaz sistema pomoću bloka, pobude i odziva se nazivadinamičko modeliranje.
Za rad tehničkih sistema najvažnija je njihova funkcionalnost, te pored nje tačnost, sigurnost, pouzdanost, ekonimičnost i slično.
Usmjeravanje radnih operacije s ciljem istovremenog ispunjavanja svih zadataka naziva seupravljenje. Općenito ono može biti ručno, uz neprekidno angažovanje čovjeka, ili automatsko bez angažovanja čovjeka. Bez obzira na oblik upravljanja, potrebno je poznavati zakonitosti po kojima sistem funkcioniše. Te jednačine nazivaju se jednačine kretanja sistema i obično se radi odiferencijalnim jednačinama.
Upravljanje kojim se postiže regulisano stanje neke izlazne veličine naziva seregulacija. Najvažnija stvar kod reguliranih sistema je postojanje povratne veze sa izlaza sistema na ulaz. Zbog toga se odvija manipulacija, koja predstavlja način i sredstvo prenošenja informacija sa operatora odnosno upravljačkog uređaja na objekt upravljanja odnosno upravljani uređaj.
Za svaki sistem automatske regulacije potrebno je izvršiti analizu ukoliko sistem ima projektovane korektivne članove, odnosno sintezu ukoliko se tek treba pristupiti projektovanju sistema automatske regulacije.
Analiza sistema podrazumijeva određivanje nepoznatog odziva sistema na osnovu poznate pobude i parametara sistema (zakonitosti energetskih promjena). U automatici postoji više vrsta analiza:
Sinteza sistema automatske regulacije podrazumijeva izbor i proračun parametara korektivnih članova koji osiguravaju odgovarajuće karakteristike sistema.
Korektivni članovisu tipski, standardizovani i vrši se njihov izbor jer su lakše zamjenljivi i jeftiniji od izmjena samog sistema (elementi sistema su obično komplikovaniji i znatno skuplji).
