Movatterモバイル変換

Mont d’an endalc’had

da

Ur pennad eus ar Wikeriadur, ar geriadur liesyezhek frank a wirioù.

Eilstummoù tipografek

Gwelet ivez :Da,da',dà

Brezhoneg

Etimologiezh

Araogenn : Eus an henvrezhonegdo, deuet eus an araogenn geltiek *do a zeu eus ar wrizienn indezeuropek *de a gaver er gerioùto « da » e saozneg hado « da ; en ; betek » e poloneg.

Da geñveriañ gant an araogennoùo « da » (dispredet) e kembraeg,dhe e kerneveureg hado en iwerzhoneg.

Araogenn

Gour	Furm
U1	din
U2	dit
U3g	dezhañ
U3b	dezhi
L1	deomp,dimp
L2	deoc'h
L3	dezho,dezhe
D	deor

araogenn ar fiñval (goude verboù evelmont,dont,kas,degas), hini ar perc'hennañ (gantbezañ), hini an dereiñ (gantreiñ,lavarout,plijout,talvezout).
araogenn ar pal
war-lerc'h un anv-verb :chom da sellout
war-lerc'h un anv-kadarn :chistr da evañ, bara da zebriñ
- Deus emlochennig hagaz po dour da evañ.— (Fañch an Uhel,Kontadennoù ar Bobl/1,Al Liamm,1984, p. 67.)
war-lerc'h un anv-gwan:mat da zebriñ,prest da ganañ
war-lerc'h ur verb
- mont da ul lec'h bennak
- plijout da unan bennak
- talvezout da un dra bennak
e troioù-lavar evel
a... da... (evela di da di, ha re all)
da biv
da belec'h
da betra
- abalamour da betra
a-us da
en abeg da
en desped da
e troiennoù amzeriañ
Da bet eur?-Da greisteiz.
Da noz, da veure, d'abardaez; disul da noz
Da Verc'her, da Wener
Da lein, da verenn, da goan
Petra zo da goan? Lost ar c'hi moan
pe da vare, gweloutpedavare,pezavare
a verk ar renk:da gentañ,da eil,da drede,da ziwezhañ
bezañ un dra bennak da unan bennak (ur blijadur ur galonad)
- Pebezh kalonad d'ur vamm!— (Jules Gros,Le trésor du breton parlé Troisième Partie,1974, p. 123.)
troiennoù dirak un anv-verb
troiennoù dirak un anv-gwan

Notenn: Kemmadur dre vlotaat goudeda araogenn:

...hag a yae ur wech ar sizhunda varc'had Lannuon, ...— (Anatol ar Braz, lakaet e brezhoneg gantErwan ar Moal,Mojenn an Ankou,Mouladurioù Hor Yezh,1986, p. 1.)
Deut e oa dazigas evamm hag he boutegad meskl ha rigadell evit montd'o gwerzada varc'had Plistin.— (Fañch al Lae,Bilzig, 1925, p. 129.).

Troidigezhioù

galleg :à^(fr)
kembraeg :i^(cy)
saozneg :to^(en)

Raganv-gour

Raganv gour renadenn eeun an eil gour unan.
- Da anaout a ran, Jaouen.— (Lan Inizan,Emgann Kergidu 1,Brest, 1877, eil emb.Al Liamm 1977, p. 158.)
- — « [...]. Evidon-me, me n' em eus ken naon nemet d' aztispenn, hadazispenn arin gant va ivinoù, evel dispenn stripoù. [...]. »— (Troude haMilin,Labous ar Wirionez ha Marvailhoù all,Skridoù Breizh,1950, p. 144.)
- — « Sebezet oun, Laouig, ouzdazelaou. [...]. »— (Lan ar Bunel,Laouig ar Penker eun danvez beleg, Moulerez straed ar C'hastell,Brest,1929, p. 57.)
e-lec'haz
- « [...]. Ma n' amc'havez, medagavo, hag aray daoudamm ac'hanout ! »— (Yann ar Floc'h,Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault,Kemper,1950, p. 169.)
- « Meda gred »— (Lan Inizan,Emgann Kergidu Lodenn 2, J.B. hag A. Lefournier,Brest,1878, p. 95.)

Notenn

Kemmadur dre vlotaat goudeda.

Anv-gwan perc'hennañ

Anv-gwan perc'hennañ an eil gour unan.
- O torfetourez vras ! o maouez dinatur ! Gwalc'het ec'h eusda zorn en gwadda grouadur.— (Fañch an Uhel,Sainte Tryphine et le Roi Arthur, Presses Universitaires de Rennes, Terre de Brume,2002.)

Rannig

Rannig-verb anhetiñ gant an amzer-da-zont:
- — [...]. Ha Douedavo ganec'h !— (Erwan ar Moal,Pipi Gonto,Kemper,1925, p. 1.)
- Douedaviro !— (Jules Gros,Le trésor du breton parlé Première Partie,1966, p. 13.)
- Doued'ho pennigo.— (Jules Gros,Le trésor du breton parlé Deuxième Partie,1970, p. 138.)
- Doue d'e bardono !— (Jules Gros,Le trésor du breton parlé Troisième Partie,1974, p. 355.)
- Doue d'he fardono !— (Jules Gros,Le trésor du breton parlé Troisième Partie,1974, p. 355.)
- Doue d'o fardono !— (Jules Gros,Le trésor du breton parlé Troisième Partie,1974, p. 355.)
- Douedagresko hopern !— (Jules Gros,Le trésor du breton parlé Deuxième Partie,1970, p. 287.)
- Doue da gresko e joa !— (Jules Gros,Le trésor du breton parlé Troisième Partie,1974, p. 355.)
- — Doue hag ar Werc'hezdavo meulet! eme Bipi.— (Erwan ar Moal,Pipi Gonto,Kemper,1925, p. IV.)
gant an tremened
- en droiennda lavaras
gant an anv-verb
- Doueda rei yehed deoh !— (Jules Gros,Le trésor du breton parlé Première Partie,1966, p. 13.),— (Jules Gros,Le trésor du breton parlé Troisième Partie,1974, p. 353.)
- Douedagreski hopern !— (Jules Gros,Le trésor du breton parlé Première Partie,1966, p. 13.)

Rimadell

Doue da bardono anAnaon
Leun eo ma c'hof ha torret manaon.— (Jules Gros,Le trésor du breton parlé Troisième Partie,1974, p. 370.)

Anv-gwan

Gweloutdav

Adverb

da

Adverb nerzhekaat e-barzh troiennoù:
- Ne deui ket da!— (Fañch an Uhel,Kontadennoù ar Bobl/2,Al Liamm,1985, p. 161.)
- -Ha ma ne rez ket goude ar pezh a lavarez? -Grin da, emezañ.— (G. MILIN,Gwechall-goz e oa...,Kemper,1924, p. 64.)
- -Diskiant oun-me, Jaketa? - N'out ket da, emezi.— (G. MILIN,Gwechall-goz e oa...,Kemper,1924, p. 87.)
- —Da betra ! emezañ. N'az pezo ket !
  — Am bezoda,ha pa na fellfe ket deoc'h !— (Gab Milin,Marvailhoù Bro-Leon,Hor Yezh,1999, p. 50.)

Furm verb 1

da

Furm eus ar verbmont , e-lec'ha, evel e-barzh "ne da ket" (skrivet e vez bremañned a ket):
- Ne daeskenn ganeoc'h !— (Yann ar Floc'h,Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault,Kemper,1950, p. 132.)

Furm verb 2

Furm eus ar verbdont e brezhoneg Gwened, e-lec'hdeu, evel e-barzh "ne da ket"

Gwelet ivez

Araogennoù brezhonek, stag

Italianeg

Araogenn

da

Araogenn orin;eus,adalek.
- Tornoda Milano. -Emaon o tistreiñ eus Milano.
- lavoravadamattina a sera, tutti i giorni - Bemdez e laboure adalek ar mintin betek an noz.
abaoe
- da quanto tempo? -Abaoe pegeit amzer?
Araogenn oberiant: gant.
- La nostra casa è stata costruita da mio padre.Savet eo bet hon zi gant ma zad.
- La linguabretone è studiata in certe scuole quando il gobernofrancese no lo impede..

Deveradoù

dal,dallo,dalla,dai,dagli,dalle

Troienn

Krennlavaroù

Lapolenta è utile per quattro cose: servedaminestra, serveda pane, sazia e scalda lemani.
Chi si vantadasolo non vale unfagiolo.
L'Italia è unparadiso abitatodademoni. - Italia zo ur baradoz hag erevent o chom ennañ.

Furm verb

eus ar verbdare

da

Furm eus ar verbdare.

Kembraeg

Etimologiezh

Sellet ouzh an etimologiezh ekevrenn ar brezhoneg.

Anv-gwan

da/daː/digemm (derez-uheloc'h:gwell,derez-uhelañ:gorau,derez-kevatal:cystal,mor dda).

mat.
- Peth da.Bwyd da.Noswaith dda. Bore da. Prynhawn da. Nos da..
  Un dra vat. Boued mat. Nozvezh vat. Beure mat. Endervezh mat. Noz vat.
- Popeth yn dda.
  Pep tra (zo) mat. Mat an traoù.

Anv-kadarn

da/daː/hollekgourel

Madelezh.
Pinvidigezhioù, gladheloc'hel, loc'hvad.
- Llawer o dda. Kalz a binvidigezh.
Chatal,gwarzheg.
- Da byw. Chatal.
- Da blewog. Bioù, loened-korn.
- Da pluog. Evned-porzh, loened-pluñv.

Latin

Sellet e vez ouzh ar bajenn pe ar gevrenn-mañ evel undivraz da glokaat e latin. Mar gouezit tra pe dra diwar-benn danvez ar pennad e c'hellit lakaat ho kouiziegezh da dalvezout dre gemmañ ar bajenn-mañ diouzhtu goude klikañ war al liamm« kemmañ ».

Eus ar verbdare

Portugaleg

Etimologiezh

Diwar an araogennde hag ar ger-mell strizha.

da

Dirak un anv-kadarn benel unan. Eus ar
- A casa da dama. Ti an itron.
- A porta da igreja. Dor an iliz.
- Vir da casa. Dont eus an ti.

Rusianeg

Sellet e vez ouzh ar bajenn pe ar gevrenn-mañ evel undivraz da glokaat e rusianeg. Mar gouezit tra pe dra diwar-benn danvez ar pennad e c'hellit lakaat ho kouiziegezh da dalvezout dre gemmañ ar bajenn-mañ diouzhtu goude klikañ war al liamm« kemmañ ».

Adverb

da

ya.

Gerioù enepster

niet

Spagnoleg

Sellet e vez ouzh ar bajenn pe ar gevrenn-mañ evel undivraz da glokaat e spagnoleg. Mar gouezit tra pe dra diwar-benn danvez ar pennad e c'hellit lakaat ho kouiziegezh da dalvezout dre gemmañ ar bajenn-mañ diouzhtu goude klikañ war al liamm« kemmañ ».

Etimologiezh

→ Etimologiezh da glokaat(Ouzhpennañ).

Furm verb

Furm ar verbdar/darse etrede gour unan anamzer-vremañ, endoare-disklêriañ ;ro.
Furm ar verbdar eneil gour unan andoare-gourc'hemenn ; ro.

Deveradoù

Krennlavar

Quienprestoda, dosvecesda. Neb a ro kenkent a ro div wech.

Gwelet ivez

doy,das,damos,dais,dan
dé,demos,dad,den

Stagadenn:Displegadurioù spagnolek/dar

Liammoù diavaez

Diccionario de la lengua española Edición del Tricentenario Actualización 2022 - Displegadur ar verbdar

Adtapet diwar « https://br.wiktionary.org/w/index.php?title=da&oldid=361126 »

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp