Unelfenn gimiek eo arseleniom ;Se eo earouez kimiek,34 eniver atomek ha78,96 edolz atomek. Unnann-metal eo ar seleniom, par d'arsulfur16S, a zo e amezeg estrollad 16taolenn beriodek an elfennoù.
Blot eo, liesdoare eo e neuz, etre hini ur metal gris ha hinigwer ruz. Dibaot a wezh e kaver seleniom glan en natur, ha pa vije e kenaozadoù ; seleniom ampur a gaver e kailhoùsulfidennoù pa vezer o kenderc'hañkouevr diwarno. Eus ar c'houevr dreist-holl hag eus annikel e vez tennet.
Japan hagAlamagn e voe ar bourvezerien bennañ e2011, heuliet gantBelgia,Rusia,Kanada,Chile,Filipinez,Finland,Perou ha broioù all. War-dro 2 000tonennad a seleniom a voe kenderc'het e 2011.[1]
E1817 e voe ar seleniom dizoloet gant argimiouriensvedat Jöns Jakob Berzelius ha Johan Gottlieb Gahn. Diwar anhenc'hresianeg σελήνηselênê, "Loar", e voe anvet an elfenn nevez peogwir e kredas dezho e oa or c'henaozad eus antelluriom, a oa bet anvet diwar anvlatin anDouar.
E1873 e kavas an ijinourtredanersaoz Willoughby Smith e oaharz ar seleniom stag ouzh nerzh argouloù.
Etre re e amezeien e strollad ar c'halkuzennoù16S (sulfur) ha52Te (telluriom) emañ perzhioù kimiek ar seleniom.
- Deviñ a ra en aer ha digemm e chom en dour. Pistrius eo pa vez lonket pe analet.
- A-drugarez da zizoloadenn W. Smith e ouzer e c'hall ar seleniom treuzkas antredan.
- Ul liv ruz a ro d'ar gwer.
C'hwec'hizotop a gaver en natur, pemp anezho o vezañ stabil :74Se,76Se,77Se,78Se ha80Se. Ar c'hwec'hvet,82Se, a dro da82Kr (un izotop euskripton), hogen peogwir ez eo 1020 a vloavezhioùhanter-vuhez82Se e lavarer a-wezhioù ez eo stabil evelkent.
- War-dro an hanter eus ar seleniom a vez kenderc'het er bed a ya da fardañ gwer : dre rusaat ar gwer e lamer al livioù gwer pe velen a c'hoarvez alies en abeg da rannoùigoùhouarn. Muioc'h a seleniom zo bet implijet e 2011 en abeg ma 'z eus bet kenderc'het muioc'h a wer ha m'emañ ar seleniom o kemer lec'h arplom er fardañarem.
- Muioc'h a seleniom a voe arveret ivez en danvezioù-strujañ hag ervitaminoù (prouet ez eus bet ez eo ret ar seleniom evit yec'hed mab-den, petra bennak ma c'hall bezañ arvarus pa vez lonket a-gementadoù bras)[1].
- Tredanrannadur armanganez a vez graet dre ouzhpennañ 2 kg a zioksidenn Se dre donennad Mn.
- Da fardañ livegennoù evit al livajoù ez implijer seleniom ivez.
- Evelledreüzenn e veze arveret en ardivinkoù luc'hdredanel, ekameraioù arskinwel, elluc'heilerioù hag enuntuaerioù ; bremañ avat ez eo bet erlec'hiet gant arsilikiom en darn vuiañ eus an ardivinkoù, pe gant kenaozadoù fardet gant mab-den ; pouezus avat e chom ar seleniom er fardañdaspugnerioù dreheol.
- Oksidennkeriom58Ce a vez implijet da livañ (pe zislivañ) ar gwer e-lec'h ar seleniom.
- American Chemical Society(en)Liamm oberiant 25 DU 12
- AN NOALLEG Yann-Baol,Geriadur ar Gimiezh, Preder, Plomelin, 2008ISBN 978-2-901383-69-7Preder
- AN NOALLEG Yann-Baol,Geriadur ar Fizik, Preder, Plomelin, 2006ISBN 978-2-901383-64-2
- Annales de chimie et de physique,Gallica /Bibliothèque nationale de France(fr)Liamm oberiant 26 HER 12
- Atomic weights of the elements 2007 (IUPAC Technical Report)Pure an Applied Chemistry(en)Liamm oberiant 26 HER 12
- Atomic Weights and Isotopic Compositions for All ElementsNational Institute of Standards and Technology(en)Liamm oberiant 18 HER 12
- Bureau de Recherche Géologique et Minière (BRGM)(fr)Liamm oberiant 26 HER 12
- CONSIDINE Glenn D.,Van Nostrand's Encyclopedia of Chemistry, Wiley-Interscience, 2005ISBN 978-0-471-61525-5(en)
- DEPOVERE Paul,La classification périodique des éléments — La merveille fondamentale de l'Univers, De Boeck, Brussels, Belgia, 2002ISBN 978-2-8041-4107-3(fr)
- EMSLEY John,Nature's Building Blocks — An A-Z Guide to the Elements, Oxford University Press, 2001ISBN 978-0-19-850341-5(en)
- Geriadur brezhoneg An Here, Plougastell-Daoulaz, 2001ISBN 978-2-86843-236-0
- ÉTIENNE Guy,Geriadur ar Stlenneg, Preder, 1996ISBN 978-2-901383-14-7
- HOLDEN Norman,History of the Origin of the Chemical elements and Their Discoverers, New York, 2001Brookhaven National Laboratory(en)Liamm oberiant 26 HER 12
- International Union of Pure and Applied Chemistry (IUPAC)(en)Liamm oberiant 26 HER 12
- Joint Institute for Nuclear Research (ОИЯИ e Dubna)(en)Liamm oberiant 25 DU 2012
- LIDE David R.,CRC Handbook of Chemistry and Physics - 88th Edition, CRC Press,2007ISBN 978-0-8493-0488-0(en)
- National Nuclear Data Center(en)Liamm oberiant 09 KZU 12
- Royal Society of Chemistry(en)Liamm oberiant 03 KZU 2012
- STWERTKA Albert,A Guide to the Elements, Oxford University Press, 1996ISBN 978-0-19-508083-4(en)
- Webelements(en)Liamm oberiant 26 HER 2012
