Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Mont d’an endalc’had
Wikipedia
Klask

Rusia

Eus Wikipedia
Krogit e-barzh !
Undanvez pennad eo ar pennad-mañ ha labour zo d'ober c'hoazh a-raok e beurechuiñ.
Gallout a ritskoazellañ Wikipedia dreglokaat anezhañ
Российская Федерация
Kevread Rusia
Banniel RusiaSkoed-ardamez Rusia
Banniel RusiaArdamezioù Rusia
Kan broadelгимн Российской Федерации
(Gimn Rossiyskoy Federatsii)
Yezhoù ofisiel pe kenofisielRusianeg (ha yezhoù ar broadelezhioù e rannvroioù zo)
Kêr-bennMoskov
Gorread
-En holl
-% dour

17 075 400 km²
0.5%
Poblañs
-Hollad
-Stankter ar boblañs

143 420 309 (2005)
8.4/km²
PrezidantVladimir Poutin (Владимир Путин)
Kentañ ministrMic'hail Michoustin (Михаил Мишустин)
Gouel broadel12 a viz Even
MoneizRoubl (RUB)
Kod pellgomz7
Kod war ar Genrouedad.ru.su.рф

Brasañ bro ar bed eoRusia (peRusi[1]), ent-ofisielKevread Rusia peKevread Rusian (Российская Федерация,Rossiyskaya Federatsiya, distagadur: [rɐˈsʲijskəjə fʲɪdʲɪˈratsɨjə]).Moskov eo he c'hêr-benn ha 146,5 milion a dud e oa o chom er vro e 2014.

War daou gevandir en em astenn:Europa hagAzia, war ouzhpenn 9000 kilometrad eusKaliningrad betekVladivostok. Unnekrann-eur he deus. Tro-dro da Rusia emañNorvegia,Finland,Estonia,Latvia,Belarus,Lituania,Polonia (an daou-mañ gantOblast Kaliningrad),Ukraina,Jorjia,Azerbaidjan,Kazakstan,Sina,Mongolia haRepublik Demokratel ha Poblel Korea. Skeiñ a ra he aodoù warMeurvor Arktika, arMeurvor Habask, arMor Baltel, arMor Du,Mor Kaspia, arMor Gwenn,Mor Barents,Mor Kara,Mor Laptev,Mor Siberia,Mor Okhotsk,Mor Bering, haMor Japan.

GoudeUnaniezh ar Republikoù Sokialour Soviedel bezañ disac'het e 1991 eo Rusia deuet da vezañ unekonomiezh varc'had gant ur renad parlamantel liesek.Vladimir Poutin eo prezidant ar stad kevreadel. Emañ Rusia e-barzh arBRICS skoaz-ouzh-skoaz gantSina,Brazil,India haSuafrika.

Istor

[kemmañ |kemmañ ar vammenn]

Pennadoù dre ar munud :Istor Rusia

Kregiñ a ra istor Rusia e862 pa eo savetPriñselezh Kiev gant arVikinged war tiriad a vremañ Bro-Ukraina, Bro-Velarus hag ul lodenn eus Rusia ar c'hôrnog. Andreiñ a raVladimir 1añ ouzh argristeniezh reizhkredenn e988. Disrannañ a ra priñselezh Kiev tamm ha tamm abalamour da argadennoù pobloù kantreat ar stepennoù ha da gudennoù urvadur etre diskennidi Vladimir. Ur pempzek priñselezh bennak a zo savet, en o zouezhini Moskou e1276. Aloubet int gant ar C'hKhanBatou, mab bihanGengis Khan. Adunvanet int a-nebeudoù etre an XIIIvet hag an XVIvet kantved.

Kregiñ a ra tiernac'h ar Romanov e 1613. En em astenn a ra Rusia d'ar reter. Tizhet eo ar Meurvor Habask e 1640. Ergerzhet eo broStrizh-mor Bering hagAlaska er bloavezhioù 1740.

War-lerc'hun dispac'h kentañ e 1905 e tarzhDispac'h miz C'hwevrer e 1917 ha dont a ra Rusia da vezañ ur Republik. Krouet eUnaniezh ar Republikoù Sokialour Soviedel e 1922. Fontañ a ra an URSS e 1991. Krouet eoKevread Rusia,Boris Yeltsin en e fenn. Adalek 2000 emañ ar prezidantVladimir Poutin e penn ar jeu.

Gwelout ivez :

Politikerezh

[kemmañ |kemmañ ar vammenn]

Ur Republik kevreadel eo Bro-Rusia. Setu penaos eo aozet :

  • Prezidant ar Stad : dilennet gant ar bobl evit 6 bloavezh, 2 wezh d’ar muiañ (Vladimir Poutin abaoe 2012, c'hoazh e oa bet etre1999 ha 2008). Ret eo kaout tri c'hard eus mouezhioù an Douma evit digargañ anezhañ.
  • Prezidant ar gouarnamant (Mic'hail Michoustin).
  • Ar galloud lezennel emañ gant ar Vodadeg kevreadel a zo 2 gambr dezhi :
    • AnDouma : 450 kannad dilennet war-eeun gant ar bobl evit 4 bloaz.
    • Kuzul ar C’hevread : 178 dileuriad Sujidi ar C’hevread (strollegezhioù lec’hel).

E dilennadegoù diwezhañ an Douma e 2011 e oa aet ar plas kentañ daRusia unanet, strollad prezidant Vladimir Poutin (238 sez). Aet e oa 92 sez gantStrollad komunour Kevredad Rusia, 64 gantRusia reizh ha 56 gantStrollad Frankizour-Demokratel Rusia.

Rannoù melestradurel

[kemmañ |kemmañ ar vammenn]

83 elfenn gevreadel disheñvel a zo d’ar c’hevread :

Pep elfenn gevreadel (pesujed kevreadel) a zo bodet e-barzh seizhdistrig kevreadel. An distrigoù-se n'eus ket anezho rannoù broadel met rannoù melestradurel hepken.

Kêrioù pennañ

[kemmañ |kemmañ ar vammenn]
Kêrioù pennañ Kevread Rusia
renkAnvRannPoblañsrenkAnvRannPoblañs
1MoskovMoskov12 000 00011OufaRepublik Bachqortostan1 042 437
2Sankt-PeterbourgSankt-Peterbourg5 028 00012VolgogradOblast Volgograd1 011 417
3NovosibirskOblast Novosibirsk1 425 50813PermKray Perm1 001 653
4Nijniy NovgorodOblast Nijniy Novgorod1 311 25214KrasnoyarskKray Krasnoyarsk909 341
5YekaterinbourgOblast Sverdlovsk1 293 53715SaratovOblast Saratov873 055
6SamaraSamara1 157 88016VoronejOblast Voronej848 752
7OmskOblast Omsk1 134 01617TolyattiOblast Samara702 879
8QazanRepublik Tatarstan1 105 28918KrasnodarKray Krasnodar646 175
9TchelyabinskOblast Tchelyabinsk1 077 17419OulyanovskOblast Oulyanovsk635 947
10Rostov-an-DonOblast Rostov1 068 26720IjRepublik Oudmourtia632 140
Niveridigezh 2012


Douaroniezh

[kemmañ |kemmañ ar vammenn]
Kartenn Kevread Rusia

Bro vrasañ ar bed eo Rusia, dirakKanada. En em ledanañ a ra eus reterEuropa betek norzhAzia. Derc'hañ a ra a-getep 25,3 % ha 74,7 % eus he ziriad. Dispati eo eusNorzhamerika gantstrizh-mor Bering.

Dindan unhin kevandirel emañ lodenn vrasañ an tiriad. Plaenennoù ec'hon eo dreist-holl,stepennoù er su, koadeier er norzh hag antoundra a-hed aodoù ar Meurvor Arktel. Aradennadoù menezioù zo ivez : anOural, arC'hoakaz, anAltay, arSayan eo ar re bennañ. Menezioù-tan zo eLedenez Kamtchatka, war aodoù ar Meurvor Habask.

AnDon, arVolga (stêr brasañ Europa, 3350 km, 1,4 milion a km²) ha stêrioù bras Siberia : anOb (5 410 km, 2,99 milion a km²), anYenisey (5 940 km, 2,58 milion a km²), alLena (4 337 km, 2,49 milion a km²), anAmour (4 440 km, 1,85 milion a km²) hag ar c'hKolyma eo ar stêrioù brasañ.

Novaya Zemlya,Inizi Franz-Josef hagInizi Sibiria-Nevez eo an enezegoù pennañ erMeurvor Arktek, hag an enezennSac'halin hag anInizi Kouril erMeurvor Habask.

AlLenn Baikal a zo ennañ 20% eus miradoù dour dous ar blanedenn.

Ekonomiezh

[kemmañ |kemmañ ar vammenn]

Unekonomiezh varc'had eo deuet da vezañ goude bezañ diskaret ar renad soviedel. Mengleuzioù pinvidik-tre a zo, met start e vez tennañ gounit anezho abalamour d’an hin.

  • PDK : 309,95 miliard $ (2002)
    • Dasparzh ar PDK : Gennad kentañ – 7%, Eil – 37%, Trede – 56%
    • Dle publik : 22,2% eus ar PDK (2002)
  • Poblañs : 143,4 milion (73% anezho o vevañ e kêrioù)
  • Kresk :
    • Feur ar c’hresk : 6,4% (2002)
  • Eskemmoù kenwerzhel :
    • Ezporzhadurioù : 99,20 miliard $ (2002)
    • Enporzhadurioù : 41,53 miliard $ (2002)
    • Moneiz :roubl rusian (100 RUB = 2,95 € d’an9 Kerzu2005)
  • Lu:
    • 988 000 soudard, etre 2 hag 20 milion adarmead
    • Budjed : 8300 millon $

Poblañs

[kemmañ |kemmañ ar vammenn]
Emdroadur ar boblañs etre 1991 ha 2008). Poblañs e miliadoù a annezidi.

81% eus ar boblañs a zo Rusianed etnek. 160 strollad kenelel all a zo.

Digreskiñ a reas ar boblañs goude fin an URSS. Krog eo da greskiñ endro adalek ar bloavezhioù 2010.

Yezhoù

[kemmañ |kemmañ ar vammenn]

Hervez mellad 68 arvonreizh eo arrusianeg yezh ofisiel Kevread Rusia. Kalz yezh a zo ur statud ofisiel ganto avat. Gallout a ra pep Republik kaout he yezh pe yezhoù ofisiel.

Div yezh a vez komzet alies gant an dud n'int ket eus ar genel rusian (da skouer rusianeg ha tatareg, oudmourteg, yakouteg pe armenieg).

Deskadurezh

[kemmañ |kemmañ ar vammenn]

E-touez ar re uhelañ eo ar feur alfabetekaat : 100 % (2003–2008).

Skol-veur Stad Moskov

Etre 2003 ha 2008 e oa 96% ar feur skoliata kriz evit paotred ha merc'hed, ha 91% ar feur rik. En eil derez e oa 85% eus ar baotred ha 83% eus ar merc'hed ar feur skoliata. 21% eus ar vugale skoliataet a c'halle mont war ar Genrouedad er skol e 2007. Mammenn :Unicef (Deskadurezh;Meneger Diazez)

Digoust eo ar skol hag ar skol-veur, skrivet eo ar gwir-mañ ar Vonreizh zoken. Dibabet e vez ar studierien er skolioù-meur dre kenstrivadegoù avat. Skolioù prevez a c'hall koust kalz ivez. Gant Rusia emañ ar feur tud diplomet en Deskadurezh Uhel an hini uhelañ er bed : 54%. Dre e vez lakaet gant an Deskadurezh ar pouez war ar skiant hag an teknologiezh eo Rusia barrek war ar vezegiezh, ar matematikoù, ar skiantoù hag an imbourc'h aeregor.

Skol-Veur Stad Moskou ha Skol-Veur Stad Sant-Petersbourc'h eo ar skolioù-meur koshañ er vro. Skolioù-meur kevreadel all a zo avat.

Relijionoù

[kemmañ |kemmañ ar vammenn]

Sport

[kemmañ |kemmañ ar vammenn]

Ar mell-droad eo ar sport karetañ e Rusia. Skipailh broadel URSS a oa bet ar c'hentañ skipailh o kaout ar maout e kentañ kib mall-droad Europa.

Liammoù diavaez

[kemmañ |kemmañ ar vammenn]

Commons
Commons
Muioc'h a restroù diwar-benn

a vo kavet eWikimedia Commons.

  • (ru)Douma – Lec’hienn ofisiel eil kambr ar Parlamant

Notennoù ha daveoù

[kemmañ |kemmañ ar vammenn]
  1. "Rusi" war al lec'hienndevri.bzh
g  ka  ke
Stadoù ha tiriadoù ispisialEuropa
Unaniezh Europa(27 stad, holl ezel ivez eus Kuzul Europa)
Alamagn ·Aostria ·Belgia ·Bulgaria ·Danmark ·Estonia ·Finland ·Frañs ·Gres ·Hungaria ·Italia ·Iwerzhon · anIzelvroioù ·Kiprenez ·Kroatia ·Latvia ·Lituania ·Luksembourg ·Malta ·Polonia ·Portugal ·Roumania ·Slovakia ·Slovenia ·Spagn ·Sveden ·Republik Tchek
Banniel Unaniezh Europa
Banniel Unaniezh Europa
Kuzul Europa(47 stad)
Albania ·Andorra ·Armenia ·Azerbaidjan ·Bosnia-ha-Herzegovina ·Island ·Jorjia ·Liechtenstein ·Moldova ·Monako ·Montenegro ·Norvegia ·Makedonia an Norzh ·Rouantelezh-Unanet ·Rusia ·San Marino ·Serbia ·Suis ·Turkia ·Ukraina
Banniel Kuzul Europa
Banniel Kuzul Europa
Stadoùeuropat, er-maez eus Kuzul EuropaBelarus ·Vatikan
Stadeuropat ha n'eo ket anavezet gant an hollKosovo
Rannvroioùeuropat gant ur statud ispisialAkrotiri ha Dekhelia ·Åland ·Inizi Faero ·Gwernenez ·Jan Mayen ·Jerzenez ·Jibraltar ·Manav ·Svalbard
Stadoùeuropat, ha n'int ket anavezetAbc'hazia ·Artsac'h ·Osetia ar Su ·Sealand ·Treuznistria ·Republik Turk Kiprenez an Norzh
g  ka  ke
StadoùAzia
StadoùAzia

AfghanistanArabia SaoudatArmenia2Azerbaidjan1BahreinBangladeshBhoutanBruneiEgipt3Emirelezhioù Arab UnanetFilipinezIndiaIndonezia5IranIraqIsraelJapanJordaniaJorjia1KambodjaKazac'hstan1Kiprenez2KirgizstanKorea an NorzhKorea ar SuKoweitLaosLibanMalaysiaMaldivezMongoliaMyanmarNepalOmanOuzbekistanPakistanQatarRusia1Republik Pobl SinaRepublik Sina (Taiwan)SingapourSiriaSri LankaTadjikistanThailandTimor ar Reter4Turkia1TurkmenistanViêt NamYemen

Stadoù ha n'int ket anavezet :Nagorno-Karabac'h2

Tiriadoù gant ur statud dibar :Hong KongMakaoPalestina

1. EnEuropa evit un darn. 2. EnAzia e-keñverdouaroniezh met a vez sellet outi evel un tamm eusEuropa evit abegoù istorel ha sevenadurel.
3. EnAfrika evit ar braz. 4. Lakaet a-wechoù enOkeania. 5. EnOkeania evit un darn.


g  ka  ke
Kenglad ar Stadoù Dizalc'h (KSD)
Banniel KSD
Banniel KSD
Banniel KSD
Banniel KSD

ArmeniaAzerbaidjanBelarusKazac'hstanKirgizstanMoldovaOuzbekistanRusiaTadjikistan

Stad kevreet:Turkmenistan


g  ka  ke
Izili hag arsellerienAozadur ar C'hevelerezh Islamek (AKI)
Izili
Afghanistan · Albania · Aljeria · Aod an Olifant · Arabia Saoudat · Azerbaidjan · Bahrein · Bangladesh · Benin · Brunei · Burkina Faso · Djibouti · Egipt · Emirelezhioù Arab Unanet · Gabon · Gambia · Ginea · Ginea-Bissau · Guyana · Indonezia · Iran · Iraq · Jordania · Kameroun · Kazakstan · Kirgizstan · Komorez · Koweit · Liban · Libia · Malaysia · Maldivez · Mali · Maouritania · Maroko · Mozambik · Niger · Nigeria · Oman · Ouganda · Ouzbekistan · Pakistan · Palestina · Qatar · Senegal · Sierra Leone · Siria · Somalia · Soudan · Surinam · Tadjikistan · Tchad · Togo · Turkia · Tunizia · Turkmenistan · Yemen
Banniel AKI
Banniel AKI
Arsellerien
StadoùBosnia-ha-Herzegovina · Republik Kreizafrikan · Rusia · Thailand · Republik Turk Kiprenez an Hanternoz
Kumuniezhoù muzulmanTalbenn Dieubidigezh Broadel Moro
Aozadurioù etrebroadelAozadur Kenlabour Ekonomikel · Unaniezh Afrika · Kevre Arab · Luskad ar Broioù Didu · Broadoù Unanet
g  ka  ke
Broioù arMor Du
Bulgaria • Jorjia • Roumania • Rusia • Turkia • Ukraina


g  ka  ke
IziliKuzul SurentezABU
Izili hollbadusFlag of the United Nations
Kefridi2016-2017
Egipt Egipt · Banniel JapanJapan · Senegal Senegal · Banniel UkrainaUkraina · Uruguay
Kefridi2015-2016
2021–2022
2022–2023
Adtapet diwar « https://br.wikipedia.org/w/index.php?title=Rusia&oldid=2133830 »
Rummadoù:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp