Pollukit eo ar c'hailh pennañ ma kaver keziom en e stummoksidet CsO2, etre 5% ha 32% eus tolz ar c'hailh.Kanada eo ar c'henderc'her nemetañ, hogen ken bihan eo ar c'hementadoù a vez arveret dre ar bed ma ne ouzer ket resis pegement a geziom zo bet kenderc'het abaoe ar bloavezhioù1980 — un nebeud tonennadoù hepken a oa bet implijet eStadoù-Unanet Amerika e 2011.[1]
Eus 44 000litrad dour melar eus Bad Dürkheim enAlamagn e voe tennet 7g keziom e1860 gant arc'himiour Robert Bunsen hag arfizikour Gustav Robert Kirchoff, Alamaned o-daou. Peogwir e oa div linenn c'hlas eskalfad an elfenn nevez en o anvjontcæsium diwar allatincæsius, "glas-louet"[2]. Ar c'heziom e voe an elfenn gentañ bet dizoloet dre skalfadlunerezh.
Dre ma teuz e 28°C hepken ez eo ar c'heziom ur metal a zo dourek pe dost e gwrezverk ur sal — arbevargant hepken eo ar metal nemetañ a zo dourek pa vez yenoc'h eget ar c'heziom. Aes eo kendeuziñCs gant ar metaloù alkaliek all koulz ha gantaour, ha tu zo d'e veskañ gant bevargant. Pa vez yenoc'h eget 650 °C (da 671 °C e verv) e c'haller e gendeuziñ ganthouarn (Fe),kobalt (Co),nikel (Ni),molibden (Mo),tantalom (Ta),wolfram (W) pe c'hoazhplatin (Pt). Kenaozadoù etremetalekluc'hgizidik a farder dre gevreañ Cs gantgalliom (Ga),indiom (In),stibiom (Sb) hatoriom (Th).Hedan eo ar c'heziom, pa beg an tan ennañ kerkent ha lakaet enaer, hatarzhañ a ra pa gej ouzhdour ; abalamour da gement-se ez eo bet renket e-touez an danvezioù dañjerus : pa vez ret e dreuzdougen en e lakaer e boestoù dir siellet-peurstank.
Kenderc'hañhaloù trenkenn formek (HCO2Cs) evit fardañ an heverennoù a vez implijet er c'hlasktireoul eo arver pennañ ar c'heziom — evit lardañ ar binvioù-toullañ, degas skolpoù mein war gorre an douar ha gwaskañ ar puñsoù e talvez an heverennoù-se.
War tachennoù all ez implijer keziom :
• kimiezh :nitrat keziom CsNO3 a implijer evel livuzenn hag oksider en tanioù-arvest, e greanterezh ar c'henderc'hañstrilheoul, er c'honterioù skingannluniñ (da vuzuliañ skinoùionaus), hag efosforoùskinoù X; evit gwellaat antreluskerioù metalek ez arverer Cs, hag evel trelusker e-unan evit fardañtrenkenn sulfurek (H2SO4) ;
CONSIDINE Glenn D.,Van Nostrand's Encyclopedia of Chemistry, Wiley-Interscience, 2005ISBN 978-0-471-61525-5(en)
DEPOVERE Paul,La classification périodique des éléments — La merveille fondamentale de l'Univers, De Boeck, Brussels, Belgia, 2002ISBN 978-2-8041-4107-3(fr)
EMSLEY John,Nature's Building Blocks — An A-Z Guide to the Elements, Oxford University Press, 2001ISBN 978-0-19-850341-5(en)
HOLDEN Norman,History of the Origin of the Chemical elements and Their Discoverers, New York, 2001Brookhaven National Laboratory(en)Liamm oberiant 26 HER 12
