E-pad ren anAchemenided (550-330 kent JK) e rae IranizParsa (Persia) eus o ziriadoù diwar anv rouantelezhKurach Veur a oa d’ar meuriad pers, hag a adkaver c’hoazh hiziv an deiz dindan ar stummFars pe Pars evel anv ur proviñs. Padal e veze graetAryanam eus ar stad a-bezh neuze.Da vare Part (248 kent JK - 224 goude JK) e oa bet kemmetAryanam daAryan, evit emdreiñ daIranshar ha daIran da vare arSasanided.
Ar C’hresianed a rae gantAryana haPersis evit ober anv eus ar rannvro a anavezer hiziv an deiz evel arplateiz iranat. Tremenet eo an termen d’al latin evit dont da vezañPersia. Implijet kalz e chom an anv-se e broioù ar C’hornôg, ha degas a ra un tamm kemmesk gant ar proviñsFars.
Unan eus sevenadurioù koshañ ar bed zo bet diwanet en Iran. Abaoeoadvezh ar maen ez eus bet tud o chom er rannvro-se eus ar bed : kavet ez eus bet ostilhoù ken kozh hag 800 000 vloaz. Deuet e oa anneolitik er vro etre ar VIIvet hag ar VIvet milved, asambles gant un armerzh produiñ-madoù. Tamm ha tamm e voe savet kêrioù ha sevenadurioù kemplesoc'h betek ma voe savet ur sistem skritur evit anelamiteg, war batrom sistem arsumereg.
Tro dro d'an III milved e voe savet anImpalaeriezh Elamat eus ar vro, tro-dro daSusa. Kevezañ a reas ouzh impalaeriezhAkkad ha c'houdeBabilon hagAsiria. E-kerzh an IIl milved e teuas pobloù eus kreizAzia a gomze rannyezhoù kar d'anindezeuropeg. Lod eus ar pobloù-se, arVeded a dorras galloud an Asirianed hag e voe savet tamm ha tamm impalaeriezh anAc'haemenided. Brezeliñ a reas an Impalaeriezh-se evit bezañ mestr eus arReter-Nesañ, o tistrujañBabilon hag o klask aloubiñHenc'hres. Distrujet e voe an Impalaeriezh gantAlesant Veur a leuskas plas d'ur renad savet gant unan eus e jeneraled, renad arSeleukided. Pa voe deuet gwan ar Seleukided e voe renet ar rannvro gant ar renadPart a stourmas pell a-enep arRomaned a-raok bezañ erlec'hiet gant arSasanined a voe ar re gentañ oc'h oberEranshahr peIranshahr (ايرانشهر) eus o douaroù. Stourm a reas e-pad pell a-enep anImpalaeriezh Roman betek aloubiñJeruzalem e 613.
E penn-kentañ ar VIIvet kantved e voe trec'het ar Romaned hag ar Sassanined gant an armeoùmuzulman hag aloubet Iran. Tamm ha tamm e troas tud ar vro war-zu an Islam, da gentañ tud ar c'hêrioù ha da c'houde al beizanted. Tro d'an IXvet kantved e voe ar muiañ-niver gant ar vuzulmaniz, hervez kont. Treiñ a reas darn anezho ouzh arChiitiezh avat, dreist-holl e proviñs arC'horasan. Dre ma wanae galloud ar galifedabasid e voe savet rouantelezhioù bihan pe brasoc'h en Iran a geveze ouzhBadgad a-fet sevenadur, o kas war-raok ur sevenadurbersek e-liamm ouzh ar sevenadurhenbersek hakrennbersek eus a-raok aloubadeg anArabed.
Meuriadoùturkek a voe ivez oc'h ober o zoull pe o reuz er vro betek aloubadegGengis Khan e1219, aloubadeg a zo bet drastus evit ar vro, betek cheñch he aozadur. Dindan beli ar Vongoled e chomas Iran betek1335 pa savas rouantelezhioù lec'hel adarre. Diwar ar rouantelezhioù-se e savas impalaeriezhTamerlan er XIVvet kantved, o krouiñ ur renad a badas betek ar XVIvet kantved. Renad arSafavided, a-orin azeri, a gemer ar galloud neuze hag a dro an Iraniz ouzh ar Chiitiezh da vat. RenAbbas Iañ (1587-1629) a voe ur mare aour evit Iran, ur mare a beoc'h dre ma savas feurioù-emglev evit chom hep brezeliñ hag mare pinvidik gant ar c'hoñverz ma reas gant ar galloudoùeuropean. Diaezamantoù a savas tamm ha tamm avat gant an urzhioù relijiel a bellaas muioc'h-mui diouzh ar Stad. Goude mare Abbas Iañ e krogas mare an diskar evit ar renad safavid. Komañs a reas meuriadoù diavaez (Afghaned) ha diabarzh d'en em gannañ evit seizhañ ar galloud.
E1795 e voe kemeret ar galloud gantAgha Mohammad ShahQuajar. Dindan renad e lignez e voe stabilaet ar vro adarre, met dindan gourdrouzImpalaeriezh Rusia hag hini arRouantelezh-Unanet, a glaske kontrolliñ koñverzh Iran ha lakaat o fri en he aferioù diabarzh. GantNasseredin Shah hag e vinistrAmir Kabir e voe klasket modernaat ar vro, met kreskiñ a reas ivez fulor ar bobl betek dispac'h bonreizhel 1906. Kreskiñ a reas ivez levezon Breizh-Veur a-feur ma voe kaveteoul-maen er vro.
Kemeret e voe ar galloud goude arBrezel Bed Kentañ gantReza Khan, un ofiser a renk izel, a yeas da Reza Shah Pahlavi. O klask modernaat muioc'h c'hoazh a vro e freuzas gwirioù ispisial an dud estren bet roet da vare ar renad a-raok ha goulenn a reas e vije paouezet da implij ar gerPersia gant ar gumuniezh etrevroadel : lakaat a reas an dud d'ober gantIran kentoc'h. Klask a reas modernaat ar gevredigezh ivez, difenn d'ar maouezed dougen ar ouel ha rediañ ar wazed d'en em wiskañ e giz ar c'hornôg. Dre ma tostaas re ouzhAlamagn a-raok anEil Brezel Bed e voe rediet da leuskel e garg gant e vabMuhammad Reza Pahlavi hag ar Breizhveuriz ha kaset e voe d'an harlu. Tamm ha tamm e kouezhas ar vro dindan levezon arStadoù-Unanet a sikouras ar shah da lakaat ur galloud unveli e plas, diaezet war arc'hant an eoul-maen, o leuskel darnoù bras eus ar gevredigezh a-gostez avat.
Dispac'h a voe1979 gant mizioù a vanifestadegoù a lakaas ar shah da dec'het kuit. Lies-kenañ e oa luskadoù an dispac'h, met kreñv-tre e voe Rouhollah Khomeini, un ayatolah bet harluet en Europa, enni. Strolladoù-stourm an doueoniezh, anvet Gwarded an Dispac'h, a lakas ar vro en urzh da gentañ, ha buan e seizjont ar galloud lec'hel en Iran a-raok en em lakaat e penn ar jeu er vro a-bezh. Diazezet e voe ar Republik islamek e fin 1979 gant Khomeini evel heñcher-meur. Enkadennoù meur a savas etre ar vro hag ar Stadoù-Unanet, bet lakaet da Satan Veur abalamour da emzalc'h an Amerikaned a-raok an dispac'h, betek afer ar c'hannati, a badas eus 1979 betek 1981.
Brezel a voe d'ar mare-se etreIrak, sikouret gant arStadoù-Unanet, hag Iran betek1987. Mervel a reas Khomeini e1989 ha lakaetAli Khameni en e lec'h. Ar bloavezhioù 1990 ha 2000 a voe merket gant kreñvaat al luskad mirour (da skouer gantMahmoud Ahmadinejad dilennet da brezidant e2005) hag ar c'hlask tizhet ar galloud nukleel, sivil ha brezel. Un tu moderoc'h a zeu d'ar galloud er bloavezhioù 2010 gant ar prezidantHassan Rohani a glaskas lakaat Iran e-barzh ar jeu er bed (emglev etre Europa, an SUA hag Iran war an nukleel iranat) hag er rannvro (Libia,Siria,Irak).
Meur a aradennad-venezioù a verk dremm ar vro, o tispartiañ diazadoù hag uhelgompezennoù an eil re diouzh ar re all. Al lodenn gornôg – an hini bobletañ – eo an hini meneziekañ, gant aradennadoù evel hiniZagros pe hiniElbourz ; en aradennad diwezhañ-mañ emañ menez uhelañ Iran, anDamāvand a dizh 5 607 m. Ober a reeruhelgompezenn iranat eus an takad zo etre an aradennadoù-menezioù e reter hag e kornôg ar vro. En hanterenn reter ez eus dreist-holl un toullad diazadoù spagn didud (evel anDasht-e Kavir) dasstrewet gant un nebeudig lennoù sall.
Krin pe damgrin eo hin Iran dreist-holl, hag istrovanel a-hed aodmor Kaspia. E lodenn norzh ar vro (plaenenn aod Kaspia) e tiskenn ral a wech ar gwrezverkoù dindan 0 °C er goañv, ha gleb e chom an amzer a-hed ar bloaz. E-pad an hañv e pign ral a wech ar gwrezverkoù a-us 29 °C. E-korf ur bloavezh e vez 680mm a c’hlaveier er reter ha 1700 mm er c’hornôg. E kornôg ar vro, e traoñiennoù ar MenezioùZagros e vez gwrezverkoù dindan 0 °C e-pad ar goañv ha gwall varradoù erc’h. Krin-kenañ eo an diazadoù e reter hag e kreiz ar vro, gant nebeutoc’h eget 200 mm a c’hlaveier bep bloaz ha gwrezverkoù en tu all da 38 °C e-pad an hañv. Gant plaenennoùpleg-mor Pers e vez goañvoù kerreizh ha hañvoù tomm-gor ha gleb-dour. Eno e vez etre 135 mm ha 355 mm a c’hlaveier.
Emañ Iran en un takad distabil-kenañ eus ar voull-douar, hag ingal e vez skoet gant krenoù-douar. D’ar 26 a viz Kerzu2003 e oa bet skoet korn-broBam, e su ar vro, gant ur c’hren-douar bras hag en deus distrujet aspadennoù anArg-e Bam, ur gêr eus an Henamzer.
Abaoe m’eo bet diazezet ar Republik Islamek e tiskouez Iran ur reizhiad ensavadurioù dibar-kaer. Ur republik m’emañ ar veli gant ar veleien, un dra na gaver neblec’h all er bed, gant ur meskad pennaennoù belegveliek ha dilennadegoù poblel. Iran eo ar stadchiit nemeti ent ofisiel er bed muzulman. Diazezet eo reizhiad politikel ar Republik islamek war bonreizh1979 a reer "Qanun-e Asasi" ("Lezenn Diazez") anezhi. E-barzh ar reizhiad ez eus meur a gorf gouarn liammet-strizh, a vez anvet an darn vrasañ anezho (n’eus nemet ar prezidant, izili ar parlamant hag izilibodadeg ar vailhed a gement a vez dilennet).
Heñcher meur Iran zo e garg goursellet "politikerezh hollek Republik islamek Iran". Komandant an armeoù eo-eñ. Kontrollañ a ra ar servijoù kuzh hag an oberoù liammet ouzh ar surentez. Eñ hepken a c’hall disklêriañ ar brezel. Eñ eo an hini nemetañ en ensavadurioù ar Stad a rank bezañ ur relijiuz. E karg emañ bodadeg ar vailhed da c’hoursellet an heñcher meur en e zeverioù lezennel.An heñcher meur bremañ eo anAyatollahAli Hossein Khamenei.
Hervez ar vonreizh eo ar prezidant pennadurezh uhelañ ar Stad war-lerc’h an heñcher meur.Dilennet e vez hervez ar mouezhiañ hollek evit ur respet pevar bloaz. Ret eo d’an dud a laka o anv evit dont da vezañ prezidant bezañ aotreet gant Kuzul ar warded. Lakaat ar vonreizh da dalvezout hag embreger ar galloud erounit eo e garg, nemet ar galloudoù zo stag ouzh an heñcher meur war-eeun. Ar prezidant a anv hag a c’hoursell Kuzul ar Vinistred, a genurzh divizoù ar gouarnamant hag a zibab divizoù ar gouarnamant a vez kaset d’ar parlamant. Skoazellet e vez ar prezidant gant eizh besprezidant hag ur c’habined 21 ministr a rank holl bezañ aprouet gant ar parlamant.Prezidant ar Republik bremañ eoMahmoud Ahmadinejad (dilennet e miz Mezheven2005).
ErMajles-e Shura-ye Eslami (bodadeg kuzuliañ islamek) ez eus 290 kannad dilennet evit ur respet pevar bloaz. Ar Majles a fard al lezennoù, a wirieka ar feurioù-emglev etrebroadel hag a aprou budjed ar vro. An holl re a laka o anv evit bezañ dilennet er parlamant a rank bezañ aotreet gantKuzul ar warded. Sezoù a vez miret evit ar minorelezhioù relijiel.
E mouezhiadeg ar gannaded d'an 21 a viz C'hwevrer 2020 e voe trec'h ar virourien.
Gant an heñcher meur e vez anvet penn ar galloud barnerezhel hag a anv d’e dro rener al lez veur hag ar pennprokulor. Meur a seurt lezvarn zo, en o zouez al lezvarnioù publik a bled gant an aferioù keodedel ha kastizel, hag al lezvarnioù dispac’hel a bled gant aferioù evel an torfedoù enep arsurentez vroadel. Peurglozus eo divizoù al lezioù dispac’hel ha ne c’haller ket ober galv diwarno. Al lezvarn arbennik kloerel a bled gant an torfedoù graet gant izili ar c’hloer, daoust ma pled ivez gant aferioù enno tud laik. Mont a ra en-dro distag diouzh ar reizhiad barnerezhel ordinal ha ne rent kont nemet d’an heñcher meur. Peurglozus eo divizoù al lezvarn-se ivez ha ne c’haller ket ober galv diwarno.
Bodadeg ar vailhed en em dolp e-pad ur sizhunvezh bep bloaz. Enni ez eus 86 kloareg "vertuzius ha desket" dilennet evit ur respet eizh vloaz. Evel ma c’hoarvez gant dilennadeg ar prezidant hag ar parlamant ez eokuzul ar Warded a aotre an danvez-dilennidi da lakaat o anv. Dilenn a ra ar vodadeg an heñcher meur, ha hervez ar vonreizh e c’hall lemel e c’halloud digantañ forzh pegoulz. Biskoazh n’eo bet gwelet bodadeg ar vailhed o vont a-enep divizoù an heñcher meur avat.
E-barzh kuzul ar Warded ez eus 12 gwiraour a vez anvet 6 anezho gant an heñcher meur. Erbedet e vez ar 6 all gant penn ar galloud barnerezhel (anvet gant an heñcher meur eñ ivez), ha lakaet e vezont en o c’harg ent ofisiel gant ar parlamant. Ar c’huzul a zispleg ar vonreizh hag a c’hall lakaat e veto d’ar parlamant. Ma soñjer ne genglot ket ul lezenn gant arvonreizh pe arSharia (Lezenn islamek), e vez kaset en-dro d’ar parlamant evit bezañ adwelet.
Kuzul ar skiant a ya da hanterour etre ar parlamant ha kuzul ar warded pa vez kudennoù. Talvezout a ra da gorf kuzuliañ d’an heñcher meur. E-se ez eo unan eus galloudusañ ensavadurioù ar vro.
Dilennet e vez ar c’huzulioù lec’hel evit ur respet pevar bloaz e kement kêr pe kêriadenn zo en Iran. Hervez mellad 7 bonreizh Iran eo ar c’huzulioù lec’hel-se, gant ar parlamant, "organoù melestriñ ha divizout ar Stad ". Ne oa ket bet lakaet ar mellad-se eus ar vonreizh da dalvezout a-raok1999 pa oa bet dilennet ar c’huzulioù lec’hel evit ar wech kentañ er vro. Meur a garg zo gant ar c’huzulioù, evel dilenn ar vaered, evezhiañ oberoù an tiez-kêr, studiañ ezhommoù sokial, yec’hedel, armerzhel, sevenadurel ha desavadurel ar re a velestront. Steuñviñ ha kenurzhiañ a reont an doare ma kemer perzh ar vroad en divizoù sokial, armerzhel, sevenadurel, desavadurel hag all.
Gouarnet e vez ar proviñsoù (Ostan) gant ur gêr greiz, peurliesañ brasañ kêr ar proviñs. Anvet e vez gouarnour ar proviñs (Ostandar) gant ministr an Diabarzh.
Abaoe 2004 eo rannet proviñs Khorasan e tri froviñs, setu eo tremenet niver ar proviñsoù eus 28 da 30.
Diorroadur ar boblañs etre 1956 ha 2003 (sifroù gantFAO, 2005). Poblañs e miliadoù a annezidi.
Reveulziet eo bet stad poblañs Iran e-kerzh an XXvet kantved. Istimañ a reer ez eus 70 milion a dud e 2006 tra ma oa 10 milion e penn kentañ ar c’hantved. Gouzizet eo kalz ar feur genel e-doug an dek bloavezh diwezhañ. Koulskoude e tiskouez ar studiadennoù e kendalc’ho feur kreskiñ ar boblañs da c’horrekaat betek ma vo stabilaet war-dro ar bloavezh 2050. D’ar mare-se e tlefe bezañ tremen 90 milion a dud en Iran. 40 den dre km² eo stankter ar boblañs[2].[3][4] Reveulziet eo bet ar feur kêriekaat ivez. E penn kentañ an XXvet kantved e veve 10% eus an dud e kêrioù. 69% eo ar feur hiziv an deiz. 80% eo feur an dud a oar lenn ha skrivañ en Iran.
Un niver bras a repuidi a vez degemeret en Iran, ouzhpenn ur milion. Dont a ra an darn-vrasañ anezho eusAfghanistan hagIrak. Ent ofisiel e klask ar gouarnamant kas ar re-se en-dro d’o broioù[5].[6][7]
Ouzhpenn 3 milion a dud zo en diaspora iranat war a greder. Divroet int da Norzh-Amerika, da Europa ar c’hornôg, ha da Su-Amerika, war-lerc’h an dispac’h evit an darn vrasañ anezho.
Ur vozaikenn enni tremen 80 "kenel" disheñvel eo Iran. Ar muiañ-niver eus Iraniz a gomz ur yezh eus ar strollad indeziranek hag a gompren ar perseg. Indezeuropat ha turk (Azeri) eo an daou orin pennañ. Ar c’henelioù pennañ eo ar re-mañ : Persed (51%),Azeried 24%, Gilakied/Mazandaranied (8%),Kurded (7%),Arabed (3%),Baloutched (2%),Lored (2%),Turkmened (2%), Qashqai, Armeniz, Yuzevien iranat,Asirianed, Georgianed, Sircasianed, Tated hag all[8].
Chiit eo an darn vrasañ eus Iraniz. An islamchiit eo ar relijion ofisiel en Iran, hini 90% eus an dud. Iran hag Irak eo ar broioù nemeto er Reter-nesañ ma’z eus ouzhpenn 80% eus an dud ha n’int ket sunnit. Nebeutoc’h eget 10% anezho zo sunnited (ar muiañ-niver er peurrest eus ar bed muzulman), yuzevien, bahaieien, kristenien, zoroastrianed ha sabeaned (pe mandeaned). Ar relijionoù-se o devez dileuridi ar parlamant, nemet ar vahaieien hag ar vandeaned. Teir relijion estreget an islam a vez anavezet ent ofisiel gant ar vonreizh : ar gristenien, ar yuzevien hag ar zoroastrianed. Ur vinorelezhBahaie zo anezhi ivez en Iran. Dizalc’h eo ar relijion-se, bet krouet enXIXvet kantved. Handeet e vez c’hoazh er vro-se. Goude m’eo bet handeet ar vahaieien nevez zo en deus disklêriet Daneveller arbennik Bodad ar Broadoù unanet war Gwirioù Mab-den "e tiskouez an darvoudoù diwezhañ-se emañ saviad ar minorelezhioù relijiel o fallaat"
Iran eo ar 4e produer eoul-maen er bed, hag 2l ezporzhier eoul-maen ABPE. Ganti emañ ar brasañ stokoù gaz naturel er bed war-lerc’h Rusia. Ezel diazezer ABPE eo Iran. Krouet e oa bet ABPE gant Shah Iran er bloavezhioù 1970. An eoul-maen an hini en doa roet an tu da Iran da ziorren buan hec’h armerzh er bloavezhioù 1970. Mont a ra c’hoazh d’ober ouzhpenn 80% eus ar gounidoù ezporzhiañ hiziv an deiz. E 2005 e oa ent ofisiel 46,6 miliard a zollaroù a c’hounid diwar an eoul-maen en Iran[9], 12 miliard hervez eneberien ar renad e Frañs[10] . Iran a soñjfe diazezañ ur yalc’h iranat eus an eoul-maen digor d’aneuro.
Gant armerzh Iran ez eus ur reizhiad steuñviñ kreiz a-gevret gant perzhiadurioù Stad kreñv e gennad an eoul-maen hag en embregerezhioù bras (ijinerezh pounner, madoù beveziñ…), ul labour-douar giz gwechall ha stalioù bihan. Ar gouarnamant bremañ a gendalc’h gant ar steuñv adreizhañ ar marc’had a oa bet boulc’het gant ar gouarnamant a-raok. Kemennet en deus e kendalc’hfe gant ar politikerezh liesseurtaat greanterezh an eoul-maen.
E1996 e oa bet mat feur an eoul-maen hag Iran he doa gallet paeañ he dle. Gwashaet e oa bet saviad arc’hant Iran e 1997 hag e 1998 dre benn da c’houziz feur an eoul-maen.
Gant kresk nevez feur an eoul-maen abaoe 1999-2000 en deus gallet armerzh Iran profitañ adarre, met n’eo ket bet a-walc’h evit diskoulmañ kudennoù armerzhel ha frammadurel Iran.
E 2005 en deus lavaret bank kreiz Iran ez eus 10 miliard a US$ a zle war verr dermen gant ar vro ha 6,5 miliard a US$ a zle war hir pe grenn termen.
Liesseurtaet eo bet armerzh ar vro war dachenn ar produiñ kirri, listri, fuzeennoù, an deknologiezhnukleel hag an oberiañ produioù elektronek eus ar vegenn. Gant Iran ez eus ivez ur greanterezh eus an difenn, eus an apotikerezh hag eus arvevdeknologiezh.
Ezporzhiañ a ra Iran marc’hadourezh da Japan (18%), Sina (9%), Italia, Su Afrika, Republik Korea. Enporzhiañ a ra marc’hadourezh eus Alamagn (13%), Frañs (8%) ha Sina (7%).
Abaoe miz Gouere 2006 n’eo ket ret ken d’ar vro enporzhiañ trelosk puraet. Evit gwir eo bet modernaet gant ar gompagnunezh Total purerezhioù eoul-maen Iran (Abadan,Teheran,Ahvaz,Khorramshahr). Dre se eo bet adkavet hec’h emrenerezh gant ar vro. D’an 3 a viz Eost 2006 ez eus bet sinet un emglev etre Iran hag Irak evit ma kaso Irak eoul-maen kriz da vezañ puraet da Iran. En eskemm e vo miret 15% eus an eoul-maen puraet gant Iran[11].
Un hir a istor he deus Iran a-fetarz,sonerezh,barzhoniezh,prederouriezh, leun a hengounioù hag a ideologiezhioù. Kalz a Iraniz a soñj dezho eo o c’hultur an abeg nemetañ en deus graet d’o sevenadurezh chom bev war-lerc’h kantvedoù a drubuilhoù.
که ایران بهشت است یا بوستان همی بوی مشک آید از دوستان
"Ha pa soñjfed en Iran evel Eden pe evel Liorzh, eo fonnus amañ c’hwezh musk ar mignon, ar c’heneil." --Firdawsi
همه عالم تن است و ایران دل نیست گوینده زین قیاس خجل
"Iran eo ar galon hag an hollved eo ar c’horf, da-heul ar gomz-se ne sant ar barzh nag uvelded na keuz." --Nizami
Stad a vez graet eus allennegezh pers gant Iraniz evel gant an estrañjourien. Implijet e vez arperseg abaoe ouzhpenn 2500 vloaz ha lezet en deus roudoù en istor ar gomz skrivet. A-drugarez da varzhed evelHafez, Molana (Rumi),Nizami,Omar Khayyam, haFerdowsi e vez priziet-brasbarzhoniezh Iran er bed a-bezh, gant he barzhonegoù hag he c’hanaouennoù kaer-meurbet.
Gant 300 garedon etrebroadel e-korf ar 25 bloavezh diwezhañ e kendalc’h ar filmoù iranat da vezañ meulet er bed a-bezh. Ar sevener brudetañ eoAbbas Kiarostami moarvat. En Iran e vez kontrollet an holl vediaoù gantMinistrerezh ar Sevenadur hag ar C’huzulioù Islamek. EmañInternet e-barzh, hag eñ un doare da gaout keleier ha da ezteurel o soñj evit ar yaouankizoù. Iran eo 4e bro ar bed evit a sell niver ar re a zalc’h blogoù.
Ar c’hlask justis sokial ha reizhded zo ul lodenn vras eus ar sevenadur iranat. Doujañ ar re gozh ha reiñ bod d’an estrenien eo ar reolenn en Iran.
En e levrBoued nevez ar vuhez e skriv Najmieh Batmanglij en deus"keginerezh Iran ur bern traoù boutin gant keginerezhioù all eus arReter-Nesañ, met soñjal a reer ez eo an hini soutilañ ha faltaziusañ, ken liesliv ha kemplezh evel un tapis eus Pers."
1. EnEuropa evit un darn. 2. EnAzia e-keñverdouaroniezh met a vez sellet outi evel un tamm eusEuropa evit abegoù istorel ha sevenadurel. 3. EnAfrika evit ar braz. 4. Lakaet a-wechoù enOkeania. 5. EnOkeania evit un darn.
.svg)
