Anionoù zospesadoù kimiekkarget ent elektrek. An anv saoznek-se a zeu eus an anv-gwan henc'hresianekἰόν (ion), a c'heller treiñ gant « o vont, a ya »[1].
Meneget eo talvoud ar garg-se gant un usskrid e dibenn formulenn gimiek an ion, ul lieskement eus argarg elektrek elfennel e.
Lakaat a reer kemm etre an ionoù monoatomek kenaozet gant unatom hepken, evelFe2+ hagFe3+,Na+ pePb2+, hag an ionoùpoliatomek kenaozet gant meur a atom, evelSO42- peNO3-.
Graet e vezkationoù eus an ionoù karget ent pozitivel, haganionoù eus an ionoù karget ent negativel.
Roet e voe an anv « ion » war-dro1830 gantMichael Faraday d'ar spesadoù kimiek a zo pennkaoz dagonduktivelezh elektrek andourennoù. Ret e voe gortoz1885 evit ma voe kinniget un displegadenn eus doare mont-en-dro ar gonduktivelzh gant ar SvedadSvante August Arrhenius a voe roetpriz Nobel ar gimiezh dezhañ e1903 evit se.
Implijet e vez bannoù ionoù a energiezh uhel efizik atomek,fizik nukleel hafizik ar partikulennoù (gweletbuanaer partikulennoù). Implijet e vez bannoù a energiezh izel e dielfennadur ar gorreennoù. (gweletSIMS).
Kenaozet eo ar soludoù-se gant ur berniadur kationoù hag anionoù a bep eil, liammet gant ereadoù « ionek » ; kenstag e chom pep tra a drugarez d'an nerzhioù elektrostatek. Da skouer ez eo an holen (kloridenn sodiom) ur berniadur ionoù kloridenn hag ionoù sodiom.
Disolviñ a ra aes an soludoù-se endour pe e disolveroù polel all, rak solvatet e vez aes an ionoù eno (distrewet e-touez molekulennoù an disolver).
Graet e vez disovadenn ionek eus an dourennoù a zo ionoù e-touez an dilsolver.En disolvadenn e fiñv aes an ionoù diwar efed ur park elektrek, alese e teu konduktivelezh elektrek vras an disovadennoù ionek.Gant muzul konduktivelezh elektrek un disolvadenn bennak e c'heller neuze brasjediñ ar c'hementad ionoù enni. Neutral ent elektrek eo an disolvadennoù ionek.
Pinvidik e ionoù eo an dourmor, a ya d'ober pourvez dour brasañ an Douar.
| Paoter a-vras an ionoù pennañ en dour mor normal |
| Ionoù | Cl− | Na+ | SO42– | Mg2+ | Ca2+ | HCO3− | Br− | CO32− | Sr2+ | F– |
| mg·L−1 | 19 000 | 11 000 | 2 700 | 1 300 | 420 | 110 | 73 | 15 | 8,1 | 1,3 |
Kementad materi ur seurt ionoù e-barzh ur volum eus an disovadenn a vez graet anezhañpaoter molel ar seurt ionoù-se. Pa lakaer S evit an disolvadenn hag X evit ar seurt ionoù ez eo roet ar paoter molel gant al liammadenn :
![{\displaystyle [X]={\frac {n_{X}}{V_{S}}}}](/image.pl?url=https%3a%2f%2fwikimedia.org%2fapi%2frest_v1%2fmedia%2fmath%2frender%2fsvg%2fb72b10724680a015f7e089ea0b45edd03f04c81e&f=jpg&w=240)
alese![{\displaystyle [X]={\frac {m_{X}}{V_{S}\times M_{X}}}}](/image.pl?url=https%3a%2f%2fwikimedia.org%2fapi%2frest_v1%2fmedia%2fmath%2frender%2fsvg%2f6810dc74edaac696a69e6e46f231d97f85a75220&f=jpg&w=240)
Koulskoude e reer aliesoc'h gant ar paoter masek er yezh pemdez. Roet eo gant al liammadenn :
E korfoù molekulel 'zo e vez desachet an elektronoù eren gant atomoù 'zo muioc'h eget gant re all. Lavaret a reer neuze ez eopolarizet an ereadoù etre an atomoù.Pa vez molekulennoù ar c'hompozadoù-se, evel andrenkenn sulfurek, anammoniak pe andioksidenn garbon, a-stok ouzh un disolver polel, evel andour, e tistrollont en ionoù e-kerzh an disolvadenn.
Neutral ent elektrek eo kement kompozad kimiek a zo ionoù ennañ. Setu ez eus dre ret kationoù hag anionoù ennañ war un dro, hag o c'henfeur a zo a seurt m'eo kempouezet rik karg pozitivel ar c'hationoù gant karg negativel an anionoù.Talvezout a ra ar perzh-se evit ar soludoù kement hag evit an disolvadennoù ionek.
Da skouer: kenaozet eo argloridenn galkiom gant ionoù kalkiom Ca2+ hag ionoù kloridenn Cl−.Karg un ion kalkiom a dalv +2e (2garg elfennel), tra ma talv hini un ion kloridenn -e. Evit ma ve neutral an hollad ez eo neuze kenfeur an ionoù 2 ion kloridenn evit un ion kalkiom. Setu ez eo formulenn ionek an holen-se (Ca2+, 2 Cl−), hag e formulenn statistikel CaCl2.
- ↑Le petit Larousse illustré, embannadur 2009, p. 551,ISBN 978-2-03-584070-7
