| Deiziad krouiñ | 5. millennium BCE  |
|---|---|
| Stad | Bro-C'hall |
| E tiriad | Plouezoc'h |
| Daveennoù douaroniel | 48°40′3″N 3°51′31″W |
| Statud gladel | monumant istorel rummet |
| Lec'hienn ofisiel | http://barnenez.monuments-nationaux.fr,http://www.barnenez.fr/ |
Karn Barnenez a zo ur savadurmeurvein egourenezKernehelen, ePlouezoc'h, eBro-Dreger, e departamantPenn-ar-Bed. Div lodenn hag unnek kambr a yae d'ober anezhañ. Lodenn goshañ argrugell mein sec'h a vije bet savet etre 4850 ha 4450 k.J-K, enneolitik gantdolerit, hag an eil etre 4450 ha 4000 k. J-K gantgreunvaen. Ar savadur meurvein-se eo an hini koshañ anavezet war andouar-bras. Koshoc'h e vefe evit arpiramidennoù kentañ.
Moarvat e teu anv al lec'h-hont eusbarr (lein) hagan enez.
E1807 e oa bet graet anv eus argrugell erc'hadastr. Meneget e oa ivez e1850 e Montroulez e-kerzh un emvod skiantel gant maer kumunPlouezoc'h. Ne voe ket a-walc'h da wareziñ ar monumant. Prenet e oa an dachenn gant un embreger e-pad anXXvet kantved hag e voe diveinet arc'harn kentañ gantañ evit adimplij ar vein. Harzet e voe war-bouez nebeut, e1955, pa oa o vont da zistrujañ an eil karn. D'ar mare-se e oa renket ar c'harn a chome war roll ar monumantoù istorel (abaoe an 18 a viz Genver 1956), war goulennPierre-Roland Giot (neuze rener Hendraouriezh istorel Breizh). Loc'hañ a ra ivez ar furchadegoù skiantel kentañ eno. Furchet e oa ar c'harn etre 1955 ha 1968.
Emañ ar monumant a-us BaeMontroulez, anezhañ ur gompezenn strujus eus an arvor d'ar mare ma oa savet moarvat.72 metr hirder hag 20 pe 25 metr lec'hed eo ar monumant. 9 metr uhelder eo. Istimañ a reer e dolzennad hollek etre 6 500 ha 7 000metr diñs hag e bouez etre 12 000 ha 14 000 tonenn[1]. Kavout a reer un nebeud mogerioù diabarzh zo talbennoù kozh pe mogerioù hag a dalveze da stabilaat ar framm. Savet eo ar c'harn gant bloc'hadoù maen bihan a-walc'h ha n'eus ken ar c'hambroù zo savet e-giz meurvein gwirion.
Unnektaol-vaen ha kement agambroù-bez a zo er c'harn. Dek anezho zo goloet penn-da-benn. Evit mont e-barzh ar c'hambroù-bez ez eer dre un trepas mein sec'h, etre 7 ha 12 metr a hirder dezhañ, goloet gant daroù a-led. Pep kambr he deus un trepas disheñvel hag holl an trepasoù zo durc'haet d'argevred.
Pep hini eus ar pezhioù en diabarzh zo kinklet gant arouezioù binviji, armoù ha loened. Kavout a reer ivez ur skeudenn e stumm al lizherenn U war ar speurennoù meur a wezh.
An traezoù zo bet kavet e-pad arfurchadegoù n'int ket niverus met liesseurt-kenañ int. Bez' ez eus en o zouez lavnennoù bouc'hili lufret, begoùbiroù ha lavnennoù emaen-kurun eus anNeolitik. Kavez ez eus bet glaou-koad en deus roet an tu da c'houzout pegoulz e oa bet savet. An disoc'hoù o deus bamet ar skiantourien da gentañ rak prouet e oa e oa ar c'harn 2000 vloaz koshoc'h evit ar piramidennoù kentañ.Andrev Malraux a zisklêrias e oa urpartenon eus ar ragistor.
Tammoùpriaj a zaou seurt a ziskouez e oa bet adimplijet al lec'h-mañ war-dro an IIIe milved kent J.K. Displegañ a rafe bezañs ur goustilhig ekouevr ha pennoù biroù dreinek.
a vo kavet eWikimedia Commons.