A-douez an hanter-kant levr bennak bet skrivet gantañ ez anaver ar romantskiant-faltaziBrave New World (1932)[1] er bed a-bezh ; eThe Doors of Perception (1954)[2] e kontas e vuhezadoù dindandrammoù psikedelek evel armeskalin. En e yaouankiz e voe kenrener ar gelaouennOxford Poetry hag e krogas da skrivañ istorioù berr ; diwezhatoc'h e skrivas senariooù evit arsinema ha danevelloù e veajoù. ELos Angeles e tremenas trederenn diwezhañ e vuhez.
Denelour,peoc'helour e oa Aldous Huxley, hag ur flemmganer ivez. Pa oa o vont war an oad e voe dedennet gant allezvredoniezh[3] hag argevrinelezh prederouriel, ar pezh e gasas war-du anhollvedelouriezh (The Perennial Philosophy,1945). E diwezh e vuhez e voe anzavet evel unan eus speredoù pennañ e amzer. Seizh gwech e voe kinniget e anv evitPriz Nobel al Lennegezh, met biskoazh ne voe roet dezhañ.
EGoldaming (Surrey), 49km er mervent daLondon, e voe ganet Aldous Huxley e 1894 da Julia Arnold ha Leonard Huxley. Mestrez-skol e oa Julia Arnold ha nizez ar barzhMatthew Arnold (1822-1888) ; skrivagner ha mestr-skol e oa Leonard Huxley.
Hervez e vreur Julian e veze alies Aldous « oc'h arsellout iskisted an traoù » ; hervez e genderv Gervas e voe dedennet abred-tre gant an tresañ.[4] E klas e vamm e voe Aldous e-pad bloavezhioù, betek ma klañvaas-hi. Goude-se ez eas daEton College enEton,Berkshire, nepell diouzhWindsor. E1908 e varvas Julia Arnold, pa oa he mab Aldous 14 vloaz. Tri bloaz goude, e1911, e klañvaas hennezh d'e dro ha peuzdall e chomas e-pad daou vloaz pe dost abalamour da varradoùkeratit[5]. E miz Here1913 e voe eBalliol College enOxford evel lenner e rann alLennegezhsaoznek.[6] Tri bloaz goude, e1916, e klaskas en em rollañ erBritish Army da gemer perzh erBrezel-bed kentañ ; nac'het e voe outañ avat, dre ma oa fall-tre e lagad dehoù[6] ; en hevelep bloavezh ez eas da genrener ar gelaouenn lennegelOxford Poetry, a oa bet krouet e1910[7].
Da heul e studioù e Balliol e klaskas labour abalamour ma tlee arc'hant d'e dad. Adalek miz Ebrel betek miz Eost1917 e voe e karg eus ar pourvezañ e Maodiernezh an Aer, a ra war-dro arRoyal Air Force. Goude-se e kelennasgalleg enEton College e-pad bloaz —Eric Blair a oa unan eus e skolidi eno ; dic'houest e veze ar c'helenner da zerc'hel ar c'henurzh en e glasad, met barrek-kenañ e oa war ar yezh[8].
Kerkent ha boulc'het ar bloavezhioù 1920 e voe Aldous Huxley ur flemmganer hag ur skrivagner anavet. Flemmganoù e oa e romantoù kentañ,Crome Yellow (1921),Antic Hay (1923),Those Barren Leaves (1925) haPoint Counter Point (1928). Danevelloù berr a skrivas ivez :Limbo (1920),Mortal Coils (1922),Little Mexican (1924), haTwo or Three Graces(1926), hep dilezel ar varzhoniezh :Leda (1920),Selected Poems (1925),Arabia Infelix and Other Poems (1929). Ebezh-c'hoari kentañ a skrivas d'ar mare-se,The Discovery, a voe embannet e 1924. Arnodskridoù a voe ivez er bloavezhioù-se :On the Margin (1923),Along the Road (1925),Essys New and Old (1926),Proper Studies (1927) haDo What You Will (1929).
E1930 ez embannas un arnodskrid all,Vulgarity in Literature hag un dastumad danevelloù berr anvetBrief Candles. Music at Night and Other Essays a voe embannet e1931, en hevelep bloavezh hag an dastumad barzhonegoùThe Cicadas and Other Poems. E1932 e skrivas an arnodskridText and Pretexts hag embannet e voe e bempvet romant,Brave New World. An enep bev d'unutopienn eo ar romant-se, a c'hoarvez e London er bloavezh 2540, en ur gevredigezh renet gant teknologiezh ar gouennañ, an embregata bredoniel hag an darblegerezhpavlovek[9]. E1936 e voe embannet ur romant allEyeless in Gaza, ur bazenn a-bouez e buhez an aozer war-du ar peoc'helouriezh hag ar gevrinelezh, a zisplegas en e zastumadoù arnodskridoù anvetPacifism and Philosophy (1936),Ends & Means: An Inquiry into the Nature of Ideals (1937) hagAn Encyclopedia of Pacifism (1937 ivez).
Gant an tiegezh Huxley e tivroas ivez o mignonHenry FitzGerald Heard, anezhañ unistorour, urskiantour hag ur prederour, da Galifornia e 1937 ; hemañ eo a lakaas Huxley war hent arVedanta – ur skourr eus anUpanishad, prederouriezh anhindouegezh. Pelloc'h, e1938, e kejas Huxley ouzh ar prederourindiatJiddu Krishnamurti (1895-1986) ; perzh a gemeras er c'helc'hiad dalc'hidi ar Vedanta kaset gant ar prederour hamanac'h indezatSwami Prabhavananda (1893-1976), eusUrzh Ramakrishna[10], en e vanati en Hollywood. E vignon ar skrivagner saoz Christopher Isherwood a zegasas d'ar c'helc'hiad ivez. Betek e varv e chomas Aldous Huxley stag ouzhThe Vedanta Society of South California (VSSC) ; 48 pennad a skrivas evit kelaouenn an aozadur etre ||1941]] ha1960[11]. En abeg d'e vennozhioù prederourel avat – ne grede e doue ebet, pa ne c'heller ket prouiñ bezañs doue pe zoueez – ne c'hallas ket en em reiñ d'urrelijion. E-keit-se e labouras Huxley evel senarioour en Hollywood. Ar bern arc'hant a zastumas evel-se a zispignas evit degas d'ar Stadoù-UnanetYuzevien, skrivagnerien hag arzourienalaman hag a dec'he a-zirak annaziegezh.
E1940 e tilojas an tiegezh Huxley da Llano, ur pennkêr lec'hiet endezerzh hag en em led e penn Norzh kontelezh Los Angeles[12].
E1944 e skrivas ur pennad-digeriñ evit troidigezh saoznek arBhagavad-Gita gant Swami Prabhavananda ha Christopher Isherwood[13]. Nepell goude e skrivas Aldous Huxley e oberenn brederourelThe Perennial Philosophy (1945).
Goude anEil brezel-bed, e1953, e c'houlennas Aldous Huxley ar geodedourelezh evitañ, evit e wreg hag evit o mab ; peogwir e nac'has Huxley dougen armoù evit SUA hag anzav e rae kement-se evit abegoù relijiel e voe sparlet an hent dezhañ ha d'e diegezh.[6] E 1953 ivez e fellas d'ar skrivagner gouzout hiroc'h diwar-benn efedoù an drammoù psikedelek[14] ; an doktorHumphry Osmond a bourchasas ur muzuliad meskalin dezhañ, hag a chomas gantañ e-pad an abadenn. Bloaz war-lerc'h ez embannas Huxley disoc'hoù e daol-arnod en e levrDoors of Perception (1954). Div brezegenn a zistagas en azeuldi ar VSSC e Hollywood e1955 : Knowledge and Understanding haWho Are We? ; enrollet e voent o-div, hag embannet diwezhatoc'h[15]. En hevelep bloavezh ez embannas e 10vet romant,The Genius and the Goddess, a azasaasevit ar c'hoariva e1958.
En abeg d'e gleñved e rankas Aldous Huxley disterniañ un tamm e deroù arbloavezhioù 1960. An arnodskridOn Art and Artists a zeuas er-maez e1960, heuliet gant ur pennad er gelaouennVedanta for the Western World anvetSymbol and Immediate Experience. E1962 e voe ar studiadennThe Politics of Ecology — ur skrid degemennus, hag e romant diwezhañ,Island. E1963 e voe moullet an arnodskridLiterature and Science, nebeut kent marv ar prederour.
↑Deskrivadur ur veziadelezh peurvat ha disi eo an utopienn. Gant ar skrivagner saoz SirThomas More (1478-1535) e voe goveliet ar gerutopia diwar anhenc'hresianeg οὐ-τόποςoy-tόpos, "e lec'h ebet" ; diwar δυσ-τόπος e voe goveliet ar ger saoznekdystopia evit komz eus un enep-utopienn, da lavarout eo eus ur bed spontus, ha gant an dilennad saoz John Stuart Mills e voe implijet en unan eus e brezegennoù e1868.
↑(en)Bhagavad-Gita: The Song of God, troidigezh gant Swami Prabhavananda ha Christopher Isherwood, Signet, 2002 —(ISBN 978-0451528445)
↑Eus an henc'hresianeg ψυχήpsyc'hé "spered" ha δηλείνdelein "diskuliañ" ; gant ar bredvezegHumphrey Osmond e voe goveliet ar gerpsychedelic e deroù ar bloavezhioù 1950.
.svg)
