| Shahed 136 | |
|---|---|
| перс.:شاهد ۱۳۶ | |
 | |
| Тып | баражыруючы боепрыпас[d] |
| Распрацоўшчык | Даследчы цэнтр вытворчасці дронаў-камікадзэ[d] |
| Вытворца | Іранская самалётабудаўнічая прамысловая кампанія[d] |
| Эксплуатанты | Узброеныя сілы Расійскай Федэрацыі, Ваенна-паветраныя сілы Корпуса Вартавых Ісламскай Рэвалюцыі[d], Сухапутныя войскі Корпуса Вартавых Ісламскай Рэвалюцыі[d] і Хусіты |
| Адзінак выраблена | каля 100[1] |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Shahed 136 (перс.:شاهد ۱۳۶) — дрон-камікадзэ, вырабленыІранам і ўпершыню прадстаўлены ў 2020 годзе. Далёкасць палёту 2000 км[2].
У 2021 годзе ў Іране ўпершыню была паказана пускавая ўстаноўка на грузавіку для залпавага пуску іранскіх баражыруючых боепрыпасаў «Shahed-136». Кантэйнеры з такімі дронамі можна лёгка паставіць не толькі на грузавікі, але і на чыгуначныя вагоны цягнікоў, розныя караблі і іншыя пераносныя сродкі[3].
Верагодна, эфектыўная далёкасць палёту «Shahed-136» складае ад 1000 кіламетраў з магчымасцю дастаўляць баявую частку вагой 50 кілаграмаў. Заяўлена, што максімальная далёкасць палёту — 2500 кіламетраў[3].
Ляціць беспілотнік на вышыні ад 60 да 4000 метраў з крэйсерскай скорасцю каля 180 км/г. БПЛА мае гучны рухавік MD 550 або 3W, таму ўдарны дрон можна пачуць за кіламетры. Знішчыць беспілотнік можна любым сродкам супрацьпаветранай абароны, а выявіць з дапамогай радара.
Іран вырабляе гэтыя БПЛА для масіраванага прымянення па адной або групе цэляў.
Мае дэльтападобнае трохвугольнае крыло[4].
Дрон мае агульную даўжыню каля трох метраў і размах крылаў крыху больш за два метры. Маса баявой часткі — 40-50 кілаграмаў[5].
Па звестках Newsweek, «Shahed-136» быў задзейнічаны ў канцы 2020 года ўЕмене.
У сярэдзіне ліпеня 2022 года расійская дэлегацыя наведала Іран, дзе на авіябазе Кашан ім былі прадстаўлены іранскія БПЛА, у прыватнасціShahed 129,Shahed 191 і іншыя.
25 жніўня 2022 года заходняя разведка (артыкул уAssociated Press) паведаміла, што Расія атрымала ад Ірана сотні беспілотнікаў[6][7].
31 жніўня 2022 года прэс-сакратар Белага домаКарын Жан-П’ер пацвердзіла: «Расія атрымала ад Ірана БПЛА серыі Mohajer-6 і Shahed». Паводле ўдакладненых звестак разведкі, беспілотнікі «Mohajer-6», «Shahed-129» і «Shahed-191» былі адпраўлены 19 жніўня расійскімі транспартнымі самалётамі[8].
У пачатку верасня 2022 года шэраг амерыканскіх СМІ са спасылкай на амерыканскую разведку паведаміў пра паступленне першай партыі БПЛА зІрана ў Расію. У прыватнасці, былі названыя БПЛА тыпуMohajer-6 і лятальныя апараты сямейства Shahed[9].
12 верасня 2022 года ў паветранай прасторы Украіны блізу горадаКуп’янск наХаркаўшчыне быў збіты БПЛА, які па ўсіх прыкметах з’яўляецца БПЛА-камікадзэ «Shahed-136»[10]. У расійскай арміі для апарата выкарыстоўваецца назва «Герань-2»[11]. «З вялікай доляй верагоднасці, можна сцвярджаць, што ўзброеныя сілы Украіны ўпершыню знішчылі іранскі ўдарны беспілотны лятальны апарат блізу горада Куп’янск. Аналіз знешняга выгляду элементаў крыла беспілотніка дазваляе сцвярджаць, што УСУ ўпершыню знішчылі іранскі БПЛА. Гаворка ідзе пра дальнабойны БПЛА-камікадзэ „Shahed-136“», — было пазначана ў паведамленні[12][13].
15 верасня 2022 года, фіксуючы наступствы начных абстрэлаў з боку расійскіх акупацыйных войскаў па горадуНікапалю Днепрапятроўскай вобласці, украінскія праваахоўнікі выявілі рэшткі ўдарнага беспілотнага лятальнага апарата. Ім аказаўся іранскі беспілотнік-камікадзэ «Shahed-136» (расійскі «Герань-2») з бартавым нумарам M229[14][заўв 1]. На апублікаваным праваахоўнікамі фота быў таксама паказаны рухавік Mado M550, якім камплектуецца іранскі БПЛА і які часта застаецца цэлым пасля выбуху[15].
16 верасня 2022 года Паветраныя сілы УС Украіны пацвердзілі прымяненне расіянамі іранскіх дронаў «Shahed-136»[16].
17 верасня 2022 года ў інтэрв’ю The Wall Street Journal камандзір артылерыі 92-й механізаванай брыгады УСУ палкоўнікРадзівон Кулагін распавёў, што толькі ў зоне баявых дзеянняў 92-й брыгады іранскія БПЛА, якія звычайна лятаюць парамі, знішчылі дзве 152-ммСАУ, дзве 122-ммСАУ, а таксама дваБТР[17][18].
20 верасня 2022 года каля 16:00 зенітным ракетным падраздзяленнем Паветраных сіл УС Украіны наМікалаеўшчыне быў збіты трэці БПЛА «Shahed-136» (БПЛА «Герань-2»)[19][20]. Расіяне спрабавалі пашкодзіць інфраструктуру порта «Ачакаў»[21].
22 верасня 2022 года каля 20:00 падраздзяленнем 160-й зенітна ракетнай брыгады з ужываннем двух зенітных кіруемых ракет сярэдняй далёкасці ў небе надМікалаеўскай вобласцю былі збіты адразу чатыры БПЛА «Shahed-136» (БПЛА «Герань-2»)[22][23].
23 верасня 2022 года каля 15:00 расіяне атакаваліАдэсу трыма дронамі-камікадзэ «Shahed-136» (БПЛА «Герань-2»). Адзі дрон быў збіты над морам сіламі супрацьпаветранай абароны УС Украіны, а два іншыя разбурылі адміністрацыйны будынак у прыпортавай зоне. У выніку атакі дронаў два жыхары Адэсы загінулі, і яшчэ два — атрымалі раненні[24].
23 верасня 2022 годаМіністэрства замежных спраў Украіны паведаміла часоваму паверанаму ў справах Ірана ва Украіне аб рашэнні пазбавіць амбасадара Ірана ва Украіне акрэдытацыі і істотна скараціць колькасць дыпламатычнага персаналу амбасады праз факты выкарыстання войскамі РФ зброі іранскай вытворчасці[25].
25 верасня 2022 года з 06:00 Адэсу атакавалі беспілотнікі іранскай вытворчасці «Shahed-136» (БПЛА «Герань-2»). Адзін быў збіты БПЛА сіламі супрацьпаветранай абароны УС, тры паспелі нанесці ўдары па адміністрацыйных будынках у цэнтры горада[26], а ў тры гадзіны апоўдні быў збіты яшчэ адзін БПЛА, які спрабаваў атакавацьМікалаеў[27][28].
12 кастрычніка паблізу Вінніцы пры ажыццяўленні перахопу «Герані» ўкраінскі знішчальнікМіГ-29 атрымаў трапленне аскепкамі беспілотніка і страціў кіраванне. Самалёт разбіўся[29].