Шры-Ланка — унітарная рэспубліка змешанага тыпу. Сталіца краіны дэ-факта — горадКаломба, дэ-юрэ (з1985) —Шры-Джаявардэнепура-Котэ, фактычна паўднёва-заходні прыгарад Каломба. У Котэ размешчаныя парламент, вярхоўны суд і некаторыя міністэрствы, у Каломба знаходзяцца ўрад і рэзідэнцыя прэзідэнта. Шры-Ланка ўваходзіць уСадружнасць нацый,Рух недалучэння, стаіць ля вытокаў Паўднёва-Азіяцкай асацыяцыі рэгіянальнага супрацоўніцтва (СААРК).
Прырода вострава адметная выключнай разнастайнасцю рэльефу, цёплым вільготным мусонным кліматам, багатымі воднымі рэсурсамі, разнастайным раслінным і жывёльным светам, што спрыяе развіццю турызму.
Шры-Ланка мае даўнюю і багатую гісторыю, значная частка якой прайшла ў барацьбе паміж сінгальскімі і тамільскімі дзяржавамі. Стваралася будысцкая культурная спадчына (каноны, летапісы, храмы). Зручныя гавані рабілі востраў важным пунктам Марскога шаўковага шляху. З ХVI стагоддзя пачалося пранікненне на востраў еўрапейцаў: спачатку партугальцаў, потым нідэрландцаў. Пры гэтым цэнтральныя раёны вострава (Канды) захоўвалі самастойнасць. Толькі англічанам у пачатку ХІХ стагоддзя ўдалося падпарадкаваць усю Шры-Ланку. У 1948 краіна атрымала незалежнасць, у 1972 змяніла назву з Цэйлона на Шры-Ланку.
Насельніцтва шматнацыянальнае, хоць пераважаюць дзве этничныя групы:сінгалы ітамілы. Першыя складаюць тры чацвёртых насельніцтва краіны і вызнаюцьбудызм, другія з большагаіндуісты, а жывуць на поўначы. Сепаратысцкія імкненні тамілаў прывялі да стварэння ўзброенай паўстанцкай групоўкі — «тыграў Таміл-Ілама» — і сапраўднай грамадзянскай вайны (1983—2009), скончанай дзякуючы паспяховым ваенным дзеянням урадавых сіл. Іншыя народы: абарыгенны народведы,маўры (ларакала — нашчадкі арабаў і мясцовых мусульман), бюргеры (нашчаткі партугальцаў і нідэрландцаў), ланкійскія цыганы, кафіры (афрыканцы), кітайскія і малайскія мігранты[4]. Канстытуцыя дзяржавы замацоўвае за будызмам «вядучае месца» і дае шматлікія прывілеі, хоць і не прызнае дзяржаўнай рэлігіяй.
Па ВУП на душу насельніцтва ўПаўднёвай Азіі Шры-Ланка саступае толькіМальдывам. І толькі гэтыя дзве дзяржавы ў рэгіёне маюць высокі індэкс чалавечага развіцця.
Паводле «Махавамсы» ў старажытныя часы востраў насіў назву Тамбапані, што ў перакладзе азначае «медна-чырвоныя рукі» або «медна-чырвоная зямля», так яго назваў легендарны карольВіджая, бо ў яго паплечнікаў рукі былі чырвоныя ад мясцовай глебы[5][6]. Хіндуісцкія творы, такія як «Рамаяна», называлі востраў Ланка (у перакладзе проста «востраў»). Старажытным грэкам гэтая зямля была вядома пад назвай Тапрабана (ст.-грэч. Ταπροβανᾶ або Ταπροβανῆ)[7] ад Тамбапані. У Сярэднявеччы арабы і персы называлі востраў Сарандзіб[8]. Партугальцы ў 1505 далі яму назву Ceilão[9], адкуль пайшло шырокавядомае англійскае Цэйлон[10]. У 1972 краіна змяніла назву на Шры-Ланку (у перакладзе — «блаславёная зямля»), але тапонім «Цэйлон» неафіцыйна ўжываецца і сёння (з чым актыўна змагаюцца ланкійскія ўлады).
Шры-Ланка займае аднайменны востраў, другі па памерах уІндыйскім акіяне. Плошча Шры-Ланкі — 65 тыс. кв. км. Працягласць берагавой лініі — 1585 км. Марская дзвесцемільная эканамічная зона краіны ўсямёра большая за яе тэрыторыю. Прыбярэжныя воды багатыя на прадуктыўныя экасістэмы: каралавыя рыфы,марскія травыэстуарыяў і інш.
Ад паўвостраваІндастан Шры-Ланку аддзяляюцьМанарскі заліў іПолкскі праліў. На поўначы — паўвостраў Джафна. Так званыАдамаў мост — ланцужок выспаў на водмелі ў Полкскім праліве — калісьці злучаў Шры-Ланку з мацерыком так, што па ім можна было перайсці пешшу, але, па дадзеных летапісаў, быў разбураны землятрусам разам з узнятым ім штормам каля 1481 г. Пралівы паміж выспачкамі «моста» вельмі мелкаводныя і не прыдатныя для навігацыі.
Востраў Шры-Ланка знаходзіцца на Індыйскай літасфернай пліце, што яшчэ нядаўна лічылася часткай Інда-Аўстралійскай пліты. Рэльеф вострава надзвычай разнастайны. Па ўсім перыметры Шры-Ланка аблямавана прыбярэжнымі нізінамі з пляжамі.
Большую частку краіны займаюць узгорыстыя раўніны. Цэнтральна-паўднёвую частку вострава займае складзенае гранітамі і гнейсамі Цэнтральнае плато вышынёй да 2,5 км, вышыні пераважна ў 1000—2000 метраў. Найбольшая вышыня — гараПідуруталагала (2524 м.)[4]. Крыху ніжэй за яе вядомы сваёй канічнай формай пік Адама (2243 м).
Клімат субэкватарыяльны, на поўдні экватарыяльны. Мусоны доўжацца з кастрычніка па сакавік паўночна-ўсходні і з чэрвеня па кастрычнік паўднёва-заходні. Колькасць ападкаў за год павялічваецца з паўночнага ўсходу на паўднёвы захад з 1300—2000 мм. да 2500—3000 мм. Сярэднямесячная тэмпература каля 27 °C, у гарах 23—25 °C, на горным курорце Нувара-Элія (2000 м. над узроўнем мора) сярэднегадавая тэмпература 15 °C[4].
Карысныя выкапні: каштоўныя і паўкаштоўныя камяні (рубіны, сапфіры, тапазы, турмаліны, аметысты);графіт,вапнякі, фасфарыты; будаўнічыя матэрыялы (граніты,гнейсы,латэрыты); на паўночным і паўднёвым усходзе ўзбярэжжа — чорныя пяскі з рэдкімі і рэдказямельнымі элементамі (ільменіт, манацыт,цырконій,рутыл,радый)[4]. УМанарскім заліве разведаны невялікія запасы нафты, распачатая здабыча.
На востраве сто тры ракі, найдаўжэйшая — Махавелі (330 км[4]), басейн якой займае пятую частку Шры-Ланкі. Рэкі Цэнтральнага плато багатыя на вадаспады: усяго налічваецца пяцьдзясят адзін вадаспад вышэйшы за 10 м. Рэкорд вышыні належыць вадаспаду Бамбараканда (241 м).
Раслінны свет — вільготныя экватарыяльныя лясы з разнастайным відавым складам (панданусы, пальмы і інш.). Каля 7000 га займаюцьмангравыя лясы. Жывёльны свет вельмі багаты, што ўвогуле не надта характэрна для астравоў: дзікія буйвалы, сланы, леапарды, рысі, гепарды, шакалы,алені замбар,мядзведзь-губач, шмат відаў малпаў, ядавітых змей, яшчарак, у рэках вядуцца кракадзілы[4]. Дванаццаць нацыянальных паркаў (сярод іх Васгамува, Вілпату, Гал-Оя, Кумана, Мадуру-Оя, Уда-Валаве, Яла[4]), тры запаведнікі і пяцьдзясят адна рэзервацыя займаюць 14 % тэрыторыі вострава.
Рэшткам найдаўнейшых знойдзеных археолагамі паселішчаў не меней як 125 000 гадоў.
Найстаражытнейшымі насельнікамі Шры-Ланкі былі продкі ведаў, якія адносіліся даведа-аўстралоіднай расы.
Сінгалы прыбылі на востраў каля VI ст. з паўночнай Індыі на чале з, як лічыцца паводле паданняў, Віджаям. Першай сінгальскай дзяржавай сталаТамбапані. У III—XIII стагоддзях на востраве існавалі буйныя сінгальскія каралеўствы са сталіцамі спачатку ўАнурадхапуры, а пасля ўПаланаруве.
У канцы 1 тысячагоддзя да н. э. з Паўднёвай Індыі на Шры-Ланку пачалі перасяляццатамілы. Іх поспеху садзейнічала ўзаемная барацьба сінгальскіх уладароў за трон. Узвышэннетамільскай дынастыіЧола на поўдні Індыі прывяло да паступовага заняпаду Анурадхапуры. У1017 г. н. э. Чола спустошылі Анурадхапуру і далучылі Шры-Ланку да сваёй імперыі. У1028—1029 гг. вобласць Рухуна па поўдні Шры-Ланкі вызвалілася з-пад іх улады. Сінгальскі князь Вікрамабаху I захапіў у1070 г.горад Паланарува і зрабіў яго сваёй сталіцай. Найбольшай магутнасці гаспадары Паланарувы дасягнулі пры Паракрамбаху I Вялікім (1123—1186 гг.), які вёў актыўную знешнюю палітыку. Але яго спадкаемцы не здолелі ўтрымаць адзінства. На поўначы ў XIII ст. ўзнікла дзяржава Ар’ясакарварці з цэнтрам уДжафне. Яе заснавальнік Магха (1215—1236 гг.) быў родам з Калінгі ва Ўсходняй Індыі, аднак знаходзіўся ў падначаленым стане ў адносінах да паўднёваіндыйскай тамільскай дынастыі Пандзі. Іх войны супраць сінгальскіх уладароў прывялі да заняпаду Паланарувы, якая ў1302 г. канчаткова страціла сваю моц і была закінута жыхарамі.
У1505 г. Шры-Ланку ўпершыню наведаліпартугальцы. Да кан. XVI ст. яны здолелі падначаліць Ар’ясакарварці і ўзбярэжныя тэрыторыі, населеныя сінгаламі. Аднак далейшы наступ хрысціян углыб вострава быў спынены аб’яднанымі сіламі сінгальскіх дзяржаў з цэнтрамі ўКанды і Сітаваке (сучасны горадАвісавела). У XVII ст. уладары Канды ў барацьбе з Партугаліяй заручыліся падтрымкайНідэрландаў. З дапамогай сінгалаў нідэрландцы захапілі ўсходняе і паўднёвае ўзбярэжжы. У1656 г. Нідэрланды самастойна адабралі ў партугальцаў Каломба, а ў1658 г. —Джафну. Такім чынам, у іх руках апынулася амаль усё ўзбярэжжа вострава, а разам з ім і кантроль над знешнім гандлем Шры-Ланкі. У1739 г. да ўлады ў Канды прыйшла дынастыя Наякаў, якія спавядалі будызм, але мелі тамільскае паходжанне. Яны шукалі падтрымкі ўФранцыі іВялікабрытаніі.
У1785 г. Нідэрланды былі заняты войскамі рэвалюцыйнайФранцыі, што дазволіла Брытанскай Ост-Індскай кампаніі акупаваць галандскія ўладанні на востраве. У1798 г. была створана асобная брытанская цывільная адміністрацыя для кіравання калоніяй з цэнтрам уКаломба; у выніку войн1803—1805 і1815 гг. была падначалена дзяржава з цэнтрам у Канды. Новыя ўлады праводзілі даволі складаную палітыку рэфармавання: адмянілірабства, увялі брытанскуюсудовую сістэму, пабудавалі сетку дарог і стварылі буйныя камерцыйныя плантацыі. Асабліва паспяховым стаў вопыт вырошчвання ў горнай мясцовасцічаю, які ператварыўся ў галоўную экспартную культуру ў канцы XIX ст. Для працы на плантацыях увозіліся рабочыя-тамілы з Індыі, што спрыяла павелічэнню тамільскай абшчыны. Пры генерал-губернатары існавалі Выканаўчы і Заканадаўчы саветы, але мясцовае насельніцтва ў іх амаль не было прадстаўлена.
У другой палове XIX — пачатку XX стст. з’явіўся сінгальскі нацыяналістычны рух, які арыентаваўся не толькі на этнічныя і дзяржаўныя, але і рэлігійныя каштоўнасці. Тамільскія палітычныя арганізацыі ўзніклі пазней, адрозніваліся радыкалізмам і падтрымлівалі шчыльныя сувязі з Індыяй. Рух за незалежнасць суправаджаўся канфліктамі паміж сінгаламі, таміламі і мусульманамі-маўрамі. Брытанскія ўлады былі вымушаны ісці на саступкі. У пачатку XX стагоддзя яны пашырылі мясцовае самакіраванне, увяліКанстытуцыю і права на усеагульнае галасаванне.4 лютага1948 г. быў абвешчаны дамініён — форма самакіравання, якая прадугледжвала захаванне на востраве шырокіх правоў брытанскай манархіі. Канчаткова брытанцы пакінулі Шры-Ланку ў1957 г.
Пасляваенны перыяд характарызаваўся канкурэнтнай барацьбой паміж сінгальскімі і тамільскімі палітычнымі арганізацыямі. У1956 г. большасць галасоў атрымала кааліцыя сінгальскіх нацыяналістычных партый на чале з Саламонам Дыясам Бандаранаіке (1899—1959 гг.). Ён заняў пост прэм’ер-міністра і пачаў праводзіць палітыку, накіраваную на дасягненне самастойнасці ад Вялікабрытаніі і ўшчамленне правоў тамілаў. Дзяржаўнай мовай заместанглійскай была абвешчанасінгальская.22 мая —27 мая адбыліся пагромы тамілаў з боку сінгальскага насельніцтва. Гэта было першае масавае гвалтоўнае этнічнае сутыкненне пасля XVIII ст.26 верасня1959 г. Саламон Дыяс Бандаранаіке быў застрэленыбудысцкім манахам. У1960 г. кабінет міністраў узначаліла яго ўдава Сірымава Дыяс Бандаранаіке (1916—2000 гг.). Яна адрознівалася харызматычнасцю і арыентавалася на падтрымку сацыялістычных партый. У выніку22 мая1972 г. была абвешчана Сацыялістычная Рэспубліка Шры-Ланка.
Сацыялістычныя рэформы не прынеслі плёну. У1980 г. С. Д. Бандаранаіке была абвінавачана ў злоўжываннях і згубіла магчымасць удзельнічаць у палітыцы. У1978 г. парламент зацвердзіў новуюКанстытуцыю. Шры-Ланка сталапрэзідэнцкай краінай.Тамільская мова атрымала афіцыйны статус на частцы яе тэрыторыі. У ліпені1983 г. баевікі з «Тыгры вызвалення Таміл-Ілама» забілі трынаццаць салдат, што стала пачаткам шматгадовай кровапралітнай грамадзянскай вайны паміж таміламі і сінгаламі. Яна скончылася толькі ў2009 г. дзякуючы рашучым дзеянням арміі і ўрада на чале з прэзідэнтам Махіндам Раджапаксам (нар. у1945 г.).
Шры Ланка сур’ёзна пацярпела ў вынікуцунамі 26 снежня 2004 года. Загінула каля сарака тысяч чалавек, сотні тысяч засталіся без прытулку, інфраструктура ўсходняга і паўднёвага ўзбярэжжа была практычна разбураная. Шры Ланка звярнулася па дапамогу да міжнароднай супольнасці. Яна была аказана, у тым ліку з бокуРэспублікі Беларусь.
Паводле дзеючай Канстытуцыі 1978 года, Шры-Ланка —унітарная рэспубліка, на чале якой стаіць прэзідэнт, што абіраецца прамым і таемным галасаваннем тэрмінам на шэсць гадоў. Прэзідэнт узначальвае вышэйшую выканаўчую ўладу і з’яўляецца галоўнакамандуючым узброенымі сіламі краіны, прызначае прэм’ер-міністра і міністраў кабінета, вызначае склад Вярхоўнага суда. На выбарах якія адбыліся18 лістапада2005 года прэзідэнтам быў абраныМахінда Раджапаксэ, якога 9 студзеня 2015 змяніў Майтрыпала Сірысена, прадстаўнік Партыі свабоды Шры-Ланкі (ПСШЛ).
Аднапалатны парламент (225 месцаў) абіраецца тэрмінам на шэсць гадоў. Пост прэм’ер-міністра злістапада2006 па жнівень 2015 года займаўРатнасыры Вікрэманаякэ (ПВШЛ). 17 жніўня 2015 новым прэм’ерам стаў Раміл Вікрамасінгхэ, прадстаўнік Аб’яднанай нацыянальнай партыі (АНП). Міністр замежных спраў —Мангала Самаравіра (ПСШЛ).
У Шры-Ланцы ў цяперашні час дзейнічае каля сарака розных палітычных партый, палітызаваных грамадскіх і прафсаюзных рухаў. Вядучае месца займаюць Партыя свабоды Шры-Ланкі (ПСШЛ), Аб’яднаная нацыянальная партыя (АНП), НФВ (Народны фронт вызвалення), якія прадстаўляюць інтарэсы розных пластоў у асноўнымсінгальскага насельніцтва. На працягу апошніх сарака гадоў, фактычна змяняючы адна другую, краінай кіравалі ПСШЛ і АНП. У жніўні 2015 адбыліся чарговыя парламенцкія выбары, на якіх АНП атрымала перамогу і ўзначаліла кааліцыю парламенцкай большасці.
Шры-Ланка — членСадружнасці нацый з 1948 года, «Плана Каломба» — з 1950 года,ААН — з 1955 года,Руху недалучэння — з 1961 года, Паўднёва-Азіяцкай арганізацыі рэгіянальнага супрацоўніцтва (СААРК) з 1985 і шмат якіх іншых міжнародных арганізацый. Шры-Ланка выступае за ўмацаванне ролі ААН як універсальнай інструмента ўрэгулявання міжнародных адносін, за колькаснае пашырэнне складуРады Бяспекі, улічваючы геаграфічны фактар і справядлівае прадстаўніцтва дзяржаў як развітых, так і ў стадыі развіцця.
Дыпламатычныя адносіны паміж Рэспублікай Беларусь і Дэмакратычнай Сацыялістычнай Рэспублікай Шры-Ланка ўсталяваны 20 лістапада 2000 г.
З насельніцтвам у 22,5 млн чалавек Шры-Ланка з’яўляецца адным з самых населеных астравоў свету, у Індыйскім акіяне крыху саступаючы Мадагаскару (25 млн). А вось па гушчыні насельніцтва Шры-Ланка (330 чал/кв.км) пераўзыхозіць Мадагаскар у дзевяць разоў і ў гэтым паказчыку падобная да Японіі. Для краіны, як і для ўсёй сучаснай Паўднёвай Азіі, характэрны запаволены станоўчы прырост насельніцтва (0,76 % у 2017) з перавагай дзяцей і маладых асоб у працаздольным узросце. Нараджальнасць усё яшчэ значна пераўзыходзіць смяротнасць, але на адну жанчыну цяпер прыходзіцца 2,1 дзіцяці (2017)[1].
Веды, дарослы і малеча
З насельніцтва Шры Ланкі (2012) каля 74,8 % складаюцьсінгалы, што адносяцца да індаеўрапейскіх народаў. 18 % —тамілы, якія належаць дадравідыйскай моўнай сям’і і маюць больш цёмны колер скуры. Тамілы насяляюць паўночны і ўсходні берагі вострава. Яны дзеляцца на ланкійскіх тамілаў, што жылі тут спрадвеку, і індыйскіх, якія былі завезеныя англічанамі з Індыі для работ на плантацыях. 9,2 % складаюцьмаўры — нашчадкі мясцовых жыхароў ды арабаў, што пачалі сяліцца па берагах вострава з VIII ст. Ёсць таксама некалькі тысячведаў — спрадвечных жыхароў Паўднёвай Азііаўстралоіднай расы,бюргеры — нашчадкаўпартугальцаў,галандцаў іанглічан,малайцы.
Дзяржаўная мова —сінгальская. На ёй размаўляюць сінгалы, меншая частка маўраў, веды.Тамільская мова мае афіцыйны характар у акругах, дзетамілы складаюць большасць насельніцтва. Таксама тамільская мова родная для большай часткі маўраў. Бюргеры размаўляюць на крэольскай партугальскай мове. Шырока распаўсюджанаанглійская мова, што выступае сродкам міжнацыянальных зносін.
Этнічнаму складу ў асноўным адпавядае і рэлігійная прыналежнасць:будызм вызнаюць каля 70 % (у асноўнымсінгалы),індуізм — больш за 17 % (галоўным чынамтамілы).Іслам вызнаюць прыкладна 8 % (у асноўным гэтамаўры).Бюргеры гістарычна прыхільнікіхрысціянства, шмат хрысціян і сярод іншых народаў.
Востраў заселены даволі раўнамерна, але найбольш шчыльна на захадзе, асабліва густа заселены раён сталічнай агламерацыі. Большасць насельніцтва сельская — Шры-Ланка адносіцца да самых слабаўрбанізаваных краін свету (усяго 18 % у 2018 годзе[1]). Найбуйнейшыя гарады — Каломба (600 000), Кадувела (250 000), Махарагама (200 000),Гале,Трынкамалі,Джафна,Канды.
У часы брытанскага панавання Шры-Ланка стала вядучым сусветным вытворцамкарыцы, натуральнага каўчуку, асноўным таварам вострава стаў чай. За гады незалежнасці Шры-Ланка з аграрнай краіны з плантацыйнай гаспадаркай ператварылася ў аграрна-індустрыяльную дзяржаву (прамысловасць дае каля 30,5 % ВУП)[1]. І сёння па ВУП на душу насельніцтва Шры-Ланка апярэджвае Індыю, Пакістан і ўПаўднёвай Азіі саступае толькіМальдывам. Значную частку ВУП ствараюць грашовыя пераводы ланкійскіх гастарбайтараў з краін Персідскага заліва.
У цэлым эканамічная палітыка ўрада, заснаваная на рыначых прынцыпах, стварае досыць спрыяльныя ўмовы для развіцця краіны. Асноўнымі задачамі ўрада ў галіне эканомікі застаюцца стабілізацыя фінансавага становішча, рэалізацыя праграмы прыватызацыі стратных дзяржпрадпрыемстваў, прыцягненне замежных інвестыцый, ажыццяўленне ключавых сацыяльных праграм. З 2016 краіна выконвае праграму МВФ, што можа забяспечыць эканамічны рост, захоўваючы макраэканамічную стабільнасць.
Негатыўнае ўздзеянне на эканоміку краіны ў 1983—2009 аказвала грамадзянская вайна. Падчас этнічнага канфлікту амаль 10 % тэрыторыі краіны апынуліся выведзенымі з гаспадарчага абарачэння; выдаткі ўрада на ваенныя патрэбы складалі да 25 % дзяржаўнага бюджэту. Магутны ўдар па эканоміцы краіны нанесла цунамі 26 снежня 2004 года, выкліканаеземлятрусам паблізу вострава Суматра. Лік загінулых у Шры-Ланцы наблізіўся да 40 тысяч чалавек, эканамічны ўрон склаў 1,3 млрд долараў ЗША. Была нанесеная сур’ёзная шкода жыллю і рыбалоўству, а таксама турыстычнай індустрыі (120—130 млн долараў ЗША). Да галоўных праблем Шры-Ланкі адносяцца традыцыйна вялікі дзяржаўны доўг, які склаў 75 млрд долараў ЗША (79,4 % ВУП), а таксама раздзьмутыя рэгіянальныя і сацыяльныя бюджэты.Дэфіцыт дзяржбюджэту складае каля 8 % ВУП.
Праца на чайнай плантацыі
Здабыўная прамысловасць Шры-Ланкі базуецца на здабычы графіту, каштоўных камянёў, руд рэдкіх металаў. Вядучыя галіны апрацоўчай прамысловасці — швейная (гатовае адзенне) і харчовая (цукар, гарбата). У сельскай гаспадарцы асноўнымі культурамі з’яўляюцца рыс і чай, першы — на ўнутраны, другі — на знешні рынак. Шры-Ланка ўваходзіць у тройку сусветных лідараў па вытворчасці і экспарту чаю. Таксама ў экспартных мэтах вырошчваюццацукровы трыснёг,гевея, кава. Пасля сканчэння грамадзянскай вайны (2009) імклівы рост дэманструе турыстычны сектар. Шры-Ланка становіцца важным фінансавым і тэлекамунікацыйным рэгіянальным цэнтрам. У 2017 урад паставіў задачу ператварыць востраў да 2025 года ў высокатэхналагічны экспартаарыентаваны вузел у Індыйскім акіяне.
Абарот знешняга гандлю ў 2016 склаў 41,4 млрд долараў ЗША. Аб’ём экспарту павялічыўся да 18 млрд дол., а імпарту да 23 млрд долараў ЗША.[11] Дэфіцыт знешнегандлёвага сальда перавысіў 5 млрд долараў ЗША. Асноўныя артыкулы экспарту тавараў — гатовае адзенне,гарбата,каўчук (паслуг — турызм); імпарту — машыны і абсталяванне,нафта,тэкстыль,пшаніца,цукар,угнаенні, лекі. Галоўныя гандлёвыя партнёры —ЗША, Кітай, Вялікабрытанія, Індыя,Сінгапур і інш. Прэферэнцыяльны гандлёвы статус з краінамі ЕС дазваляе бязмытна ўвозіць шмат якія ланкійскія тавары на еўрапейскі рынак. Гандлёвы абарот з Беларуссю у 2012—2016 гг. зменшыўся з 46 да 21 млн долараў[12].
Па ўзроўні адукацыі (пісьменнасць насельніцтва — 90 % паводле даных 2000 года) Шры Ланка займае адно з вядучых месцаў у Азіі. Навучанне ў дзяржаўных школах бясплатнае, маецца вялікая сетка платных школ. Лік студэнтаў у ВНУ перавышае 25 тыс. чалавек. ГалоўныяВНУ —універсітэты ў гарадахКаломба,Канды, Матара.
У краіне існуе шэсць асноўных газетна-выдавецкіх аб’яднанняў, якія выпускаюць каля пяцідзесяці газет і часопісаў на трох мовах — англійскай, сінгальскай і тамільскай. Штодзённы тыраж усіх газет дасягае 300 тыс. Найбуйнейшыя з іх: «Дэйлі ньюз», «Абсэрвер», «Айленд». Дзяржаўная радыёвяшчальная карпарацыя — «Sri Lanka Broadcasting Corporation» —вядзе перадачы на трох мовах, ахопліваючы вяшчаннем усю краіну. Тэлебачанне прадстаўлена дзвюма дзяржаўнымі праграмамі і чатырма каналамі, перыядычна дублююцца навіныBBC,CNN.
Сігірыя («ільвіная крэпасць») — абаронча-храмавы комплекс
Да аб’ектаў Сустветнай спадчыны аднесены шэсць архітэктурна-гістарычных (крэпасць Сірыгія, Старажытныгорад Паланарува і інш.) і два прыродныя аб’екты.
Пік Адама (2243 м.) — святыня трох рэлігій: будызму (паводле паданняў Буда дакрануйся гары нагой падчас наведвання вострава), ісламу («след» на гары належыць Адаму) і індуізму (бо Буда прызнаны чалавечым увасабленнем Вішну).
.svg)
