Ха́ркаў (укр.:Харків) —горад ва ўсходняй частцыУкраіны. Адміністрацыйны цэнтрХаркаўскай вобласці; першая сталіцаСавецкай Украіны. Насельніцтва — 1 421 125 чалавек (2022). Плошча — 350 км²[4]. Гэта самы вялікі горад, які знаходзіцца на 50-й паралелі.
Тэрыторыя Харкава дзеліцца на 9 адміністрацыйных раёнаў, якія кіруюцца раённымі адміністрацыямі.
На месцы Харкава знаходзіўся старажытны горад Данец, яшчэ з часоўКіеўскай Русі. Назва горада паходзіць, імаверна, ад назвы ракіХаркаў («Хар-Кобе»). Іншыя версіі — ад заснавальніка пасялення казака Харытона (Харка) альбо ад казака Івана Каркача (Харкача). Існуе таксама і Палавецкая версія — ад палавецкага горада Шарукань (Харукань).
З пачатку XVII стагоддзя Харкаўшчына належала да Маскоўскай дзяржавы, але да1650 года тут не было аселага насельніцтва. Маскоўскія цары імкнуліся выкарыстаць пасяленні ў якасці абарончай лініі супрацькрымскіх татар інагайцаў: «белгародская», «ізюмская» і «ўкраінская» лініі. Расійскія «служылыя людзі» не былі сталым насельніцтвам.
Буйны навуковы, культурны, індустрыяльны і транспартны цэнтр Украіны, быў трэцім індустрыяльным цэнтрам СССР пасляМасквы іЛенінграда.
Горад узнагароджаны ордэнам Леніна (1970) і ордэнам Кастрычніцкай рэвалюцыі (1983).
Харкаў размешчаны на водападзельным узвышшы і ў даліне рачок Харкаў, Лопань, Вуды і Немышля, апошнія мелі раней забалочаныя берагі і часам улетку перасыхалі. На тэрыторыі сучаснага горада гэтыя невялікія рачулкі сходзяцца і за горадам зліваюцца праз Вуды ў Северскі Данец.
Найвышэйшай кропкай над узроўнем мора — 120 м — з’яўляецца Лесапарк, найніжэйшай — 94 м — Наваселеўка. З гледзішча рэльефу, Харкаў падзяляецца на чатыры нізіны і чатыры ўзвышшы. Вышыні Харкава, пераважна пясчаныя, да нядаўна былі схаваныяхваёвымі ібярозавымі лясамі.
Клімат Харкава — лагодна-кантынентальны: зіма халодная і снежная, але зменлівая, лета — спякотнае. Сярэдняя тэмпература года — + 6,9 °C (у студзені — 6,9, у ліпені + 20,3). Сярэдняя колькасць ападкаў за год 513 мм, найбольшая ўчэрвені іліпені. Клімат дазваляе займацца гародніцтвам і садоўніцтвам, уключна з вінаградарствам.
Пасля рэвалюцыі1917 года, ў1920-я гады колькасць жыхароў Харкава стала павялічвацца. Паводле перапісу1926 года, ў горадзе пражывала 417.000 чалавек (трэцяе месца пасляКіева іАдэсы). Адносную большасць насельніцтва складалі ўкраінцы (38,3 %), далей былі рускія — 38 %, яўрэі — 19,5 % (адсоткі на1897 год: 29,2, 60,0, 6,1 адпаведна). Тэндэнцыя да павелічэння колькасці жыхароў выразна прыкметная і ў 1930-х гадах, галоўным чынам праз прыліў працоўных сіл; у1939 Харкаў меў 833 000 жыхароў.
Падчас нямецка-фашысцкай акупацыі колькасць насельніцтва ўпала праз мабілізацыю ў войска, масавага вывазу на працы за мяжу і праз пошук прытулку ў правінцыі, і ў 1942—1943 гадах скарачэнне склала 160—180 000 чалавек. Пасля 1944 года насельніцтва горада пачало хутка расці. Перапіс 1959 года паказаў рост жыхароў Харкава да 953 000 чалавек. Значная частка яго — прамысловыя працаўнікі, служачыя, будаўнікі, а таксама працаўнікі транспарта, гандлю, адукацыі і аховы здароўя. Нацыянальны склад наступны: ўкраінцаў 48 %, рускіх — 40 %, яўрэяў — 9 %.
Завод імя Малышава — Заснаваны ў1895 як Харкаўскі паравозабудаўнічы завод. Цяпер гэта прадпрыемства транспартнага і энергетычнага машынабудування
Завод Электрацяжмаш. Заснаваны ў1946 як прадпрыемства па вырабу магутных гідрагенератараў, гідрагенератараў-рухавікоў, турбагенератараў
Харкаўскі электрамеханічны завод. ХЭМЗ у1915 зРыгі быў перадыслацыраваны ў Харкаў. Цяпер гэта шматпрофільнае электратэхнічнае прадпрыемства з шырокім спектрам вырабляемай прадукцыі
Завод Южкабель заснаваны ў1943 годзе. Сёння гэта буйнейшае прадпрыемства па вырабу кабельна-правадніковай прадукцыі ва Украіне.
Харкаўскі падшыпнікавы завод, які забяспечвае сваёй прадукцыяй атамныя і цеплавыя электрастанцыі, нафтавыя радовішчы і вугальныя шахты, метрапалітэны і навабудоўлі, чыгунку і гарадскі транспарт
Турбаатам — галоўная навуковая ўстанова энергамашынабудаўнічага комплексу Украіны. Прадпрыемства вырабляе паравыя, гідраўлічныя, газавыя турбіны для цеплавых, атамных, гідра- электрастанцый
Харкаўскі трактарны завод вырабіў першы трактар1 верасня1931 года. Цяпер ХТЗ вырабляе трактары, дарожна-будаўнічую тэхніку, прадукцыю для кузнечнай і ліцейнай вытворчасці, запасныя часткі
Харкаўскі прыборабудаўнічы завод імя Шаўчэнкі — шматпрофільнае прадпрыемства
Цэнтральная плошча Харкава — помнік архітэктуры плошча Свабоды (да другой паловы 1990-х гг. — плошча Дзяржынскага), другая паводле памераў у Еўропе і сёмая ў свеце.
Харкаўскі заапарк — адкрыўся трэцім у Расійскай імперыі.
Праз батанічны сад Харкаўскага ўніверсітэта і Парк імя Горкага працягнутая падвясная канатная дарога.
У Харкаве знаходзіцца ўпраўленне Паўднёвай украінскай чыгункі і дзіцячая чыгунка.
Харкаўскі планетарый імя Ю. А. Гагарына быў адкрыты ў 1957 годзе.
![Сцяг[d]](/mt/?noimg=&dark=on&url=https%3a%2f%2fbe.wikipedia.org%2fwiki%2f%25D0%25A4%25D0%25B0%25D0%25B9%25D0%25BB%3aKharkiv-town-flag.svg)
![Герб[d]](/mt/?noimg=&dark=on&url=https%3a%2f%2fbe.wikipedia.org%2fwiki%2f%25D0%25A4%25D0%25B0%25D0%25B9%25D0%25BB%3aCoat_of_arms_of_Kharkiv.svg)
.jpg)
.svg)
.svg)
.svg)