| Канада (ಕನ್ನಡಿಗ) | |
 | |
| Агульная колькасць | 38 млн |
|---|---|
| Рэгіёны пражывання | Індыя |
| Мова | канада |
| Рэлігія | індуізм,джайнізм,іслам |
| Блізкія этнічныя групы | тэлугу,тамілы,бадага,тулу,кадава,курумба,гонды |
Канада, абоканара (саманазваಕನ್ನಡಿಗканадыга) — дравідыйскі народ у Паўднёвай і ЦэнтральнайІндыі, асноўныя насельнікі штатаКарнатака. Агульная колькасць у Індыі - 38 млн (2001 г.).
Мова канада вылучылася з іншыхдравідыйскіх моў у канцы 1 тысячагоддзя да н. э. Шырока выкарыстоўвалася ўджайнісцкай літаратуры. Аднак насельніцтва, якое размаўляла на ёй, не вылучалася як асобны народ да канцаXIX ст. У працэсе нацыянальнага адраджэнняІндыі пачалося даследаванне мовы канада. З'явіліся прадстаўнікіінтэлігенцыі, якія лічылі сябе канада. Аднакнацыянальны рух быў развіты слаба. Сялянскі рух з'явіўся толькі ў гадыII Сусветнай вайны.
У1956 г. на аснове моўнага падзелу Індыі быў створаны штат Майсур, перайменаваны ўКарнатака ў1973 г. Канада склалі ў ім большасць насельніцтва.
Асноўным заняткам канада здаўна з'яўляласясельская гаспадарка. Вырошчваюцьрыс,проса,кукурузу,арахіс,бавоўну,цукровы трыснёг і інш. У далінах буйныхрэк і ў засушлівых мясцовасцях практыкуеццаірыгацыйнаеземляробства. Угарах былі створаны плантацыйныя гаспадаркі, на якіх вырошчваюць камерцыйныя культуры. Вынікам абеззямельвання сялян стала з'яўленне вялікай колькасці сельскагаспадарчых рабочых-мігрантаў.
Распаўсюджаныя рамёствы - гарбарнае, вытворчасцькерамікі, разьба падрэву,слановай косці, мастацкае ткацтва. Канада здаўна былі ўцягнуты ў прамысловую здабычу карысных выкапняў. УXIX ст. была створана сучасная на той момант цяжкая і лёгкаяпрамысловасць.
Вёскі канада - невялікія па памерах паселішчы. Раней яны канцэнтраваліся вакол сядзібы памешчыка. Колькасць жыхароў рэдка перавышае 500 чал. У гарах паселішчы яшчэ меншыя, распаўсюджаныхутары. Хаціныглінабітныя ціцагляныя. Часцяком для будаўніцтва ўжываюць гліну, змяшаную з каменнем.Дахі крыюцьчарапіцай, але сустракаюцца дахі з лісця або плоскія гліняныя. Хаціны маюць у даўжыню 10 - 15 м. Перад хацінай узводзяць платформу для сушкі ўраджаю. Перадпакоі выкарыстоўваюцца для хатняй жывёлы і захавання збожжа. За імі ладзяць кухні і памяшканні для адпачынку. Памяшканні адной гаспадаркі будуюцца шчыльна адно да іншага або агароджваюцца гліняныммурам.
Жанчыны апранаюцьсары, звычайна доўгія, прычым галаву затуляюць іх верхняй часткай. Мужчыны носяцькашулі і шырокіяштаны. У сельскай мясцовасці і ў гарадах таксама папулярны шорты. Распаўсюджаны галаўны ўбор -цюрбан. Прадстаўнікі вышэйшых каст упрыгожваюць яго вузкім арнаментам па краях.
Жыхары вёсак звычайна падзяляюцца на земляробаў, якія складаюць аснову насельніцтва, пастухоў і рамеснікаў. У сельскагаспадарчых абшчынах таксама маюцца свае сяляне-слугі (прыбіральнікі, лаўцы пацукоў, паляўнічыя) - звычайна прадстаўнікі ніжэйшыхкаст, а таксама святары. Багатыя землеўладальнікі ў мінулым мелі служак-парыяўхалемага, якіх яшчэ называлі "старымі сынамі". Яны цалкам залежалі ад гаспадара, выконвалі розныя абавязкі ў яго гаспадарцы, у тым лікурытуальныя, за што атрымоўвалі збожжа, салому, мяса загінулай жывёлы і г. д. Вясковай абшчынай кіруе рада з выбарных прадстаўнікоў. У другой паловеXX ст. з'явіліся кааператывы, якія часткова адсунулі правамоцтвы радцаў.
Для канада характэрны каставы падзел грамадства. У межах кожнай касты вылучаюцца экзагамныя групыбалі, што носяць назвы розных жывёл. Прычым, назвыбалі перадаюцца па жаночай лініі.
У сельскай мясцовасці ігарадах распаўсюджаны вялікія пашыраныясем'і, аднак усё большую распаўсюджанасць атрымоўваюць малыя нуклеарныя. У канада распаўсюджаны звычаі другаснае замужжа ўдоў, вяселле ў хаце нявесты, ўсынаўлення зяця.Палігамія сустракаецца рэдка.
Распаўсюджанытэатральныя відовішчы,спевы,музыка ітанцы.
Народны тэатрякшагана прадстаўлены малымі трупамі з 2 акцёраў-мужчын, якія выконваюць адзін станоўчую, а другі адмоўную ролі. Відовішча суправаджаецца танцамі і пантамімай. У XIX - XX стст. яны адаптавалі не толькі індыйскія, але і еўрапейскія п'есы. Папулярнасцьякшагана, а потымкіно прывяла да неразвітасці іншых форм тэатру.
На поўначыКарнатакі здаўна практыкуюць вывучэнне баявых мастацтваў.
Большасць вернікаў спавядаеіндуізм, але сярод канада распаўсюджаны розныя яго напрамкі. Сярод прыхільнікаўШывы ўXII ст. узнік культлінгамаў. Яго прадстаўніківірашайва з'яўляюцца прадстаўнікамі розныхкаст, не строга выконваюць каставыя звычаі, хаваюць нябожчыкаў у сядзячым становішчы, не ужываюцьмяса іалкагольныя напоі.
Сярод канада ёсць таксамаджайністы імусульмане. УМайсуры знаходзіцца рэзідэнцыя главы ўсіх джайністаўІндыі.Іслам распаўсюджаны галоўным чынам сярод гараджан. У пабытавым жыцці мусульмане захоўваюць шматлікія індуісцкія звычаі.
Мова канада адносіцца дадравідыйскай групы моў. Мае старажытныя традыцыі, аднак сучаснаялітаратура, ужыванне ўсродках масавай інфармацыі істотна абмежаваны. Многія прадстаўнікі сярэдняга класу і вышэйшых пластоў грамадства аддаюць перавагуанглійскай мове іхіндзі, што выклікае занепакоенасць сярод інтэлектуалаў.