ФрэскаРафаэля «Парнас», на якой намаляваны знакамітыя паэты разам зь дзевяцьцю музамі.
Паэзія (адгрэцкай «ποίησις»,паэзыс — «стварэньне») — галіна мастацкайлітаратуры, творы якой ствараюцца звычайна ў вершаванай форме. Адсюль, паэзія можа выражацца як у асобных вершах, гэтак і паўставаць у кампазыцыі зь іншымі відамі мастацтва: угімнах,песьнях,драматычных творах і вершаванай прозе. Паэзію ва ўсіх яе праявах публікуюць у розных спэцыялізаваных часопісах, зборах паэзіі і гэтак далей. Адным з найбольш сустракаемых жанраў зьяўляеццалірыка.
Дадатковай мерай прамовы зьяўляеццаверш (вершаваны радок), а таксамарыфмы,мэтар і іншыя. Нярэдка слова паэзія ўжываецца ўмэтафарычным сэнсе, азначаючы вытанчанасьць выкладу або прыгажосьць адлюстраванага, і ў гэтым сэнсе паэтычным можа быць названы асаблівапразаічны тэкст; каб пазьбегнуць блытаніны ў навуковай літаратуры існуе таму тэндэнцыя пазьбягаць словы паэзія і казаць выключна пра вершы (вершах), аднак і такое словаўжываньне ня вольна ад недахопаў, паколькі асноўнае значэньне тэрміну «верш» — асобны вершаваны радок.
Паэзія выкарыстоўвае формы, каб прапанаваць дыфэрэнцыраванае тлумачэньне словаў альбо каб выклікаць эмацыянальныя ўзрушэньні чытачоў. Такія інструмэнты, як тоасананс,алітэрацыя,онаматапэя і рытм, часам выкарыстоўваюцца для дасягненьня музычных эфэктаў. Выкарыстаньне многазначнасьці,сымбалічнасьці,іроніі і іншых стылістычных элемэнтаўпаэтычнай дыкцыі часта пакідае верш адкрытым для шматлікіх інтэрпрэтацыяў. Іншыя маляўнічыя фігуры, як томэтафара,параўнаньне імэтанімія[1], ствараюць рэзананс паміж рознымі вобразамі і напластаваньне сэнсаў паміж імі, што ўтварае раней не ўспрыманыя сувязі. Роднасныя формы рэзанансу могуць паўставаць паміж асобнымі вершамі ў рыфмах альбо рытме.
Некаторыя тыпы паэзіі характэрныя для пэўных культур і жанраў і маюць пэўныя асаблівасьці ў залежнасьці ад мовы, на якой піша паэт. Чытачы, якія прызвычаіліся атаясамляць паэзію зДантэ,Гётэ,Міцкевічам іРумі, могуць думаць пра паэзію як пра напісаны твор у радках на аснове рыфмы і рэгулярнага мэтра. Аднак ёсьць такія традыцыі, як тобіблейская паэзія, якія выкарыстоўваюць іншыя сродкі для стварэньня рытму і мілагучнасьці. Шмат што ў сучаснай паэзіі адлюстроўвае крытыку паэтычнай традыцыі[2], гуляючы і выпрабоўваючы, між іншым, сам прынцып мілагучнасьці, часам увогуле адмаўляючыся ад рыфмы ці зададзеных рытмаў[3][4]. У сучасным больш глябалізаваным сьвеце паэты часта прыстасоўваюць формы, стылі і прыёмы з розных культураў і моваў.
У сучаснай культуры пад паэзіяй звычайна разумеюць відмастацтва, забываючы, што і ў цяперашнім паўсядзённым жыцьці досыць тэкстаў паэтычных, але не мастацкіх (напрыклад,рэклямныя). Гістарычна ж вершаванымі маглі быць тэксты любога зьместу, у тым лікунавуковыя імэдычныя трактаты. Мэтазгоднасьць ужываньня гэтых тэкстаў у вершаванай форме была зьвязана з тым, што такім чынам тэкст дыстанцаваўся ад штодзённых прамоваў, азначаўся як найбольш важны і значны.
У 1999 годзе пастановай трыццатай сэсіяйЮНЭСКО быў устаноўленыСусьветны дзень паэзіі, які адзначаецца штогод з 2000 году, 21 сакавіка.
.jpg)