Гляўкома (грэц.γλαυκός + -ομα — блакітнавата-зялёнаяпухліна) — хранічнае зьніжэньнезроку ў выніку павышэньня ўнутрывочнагаціску.
Найчасьцей узьнікае праз парушэньне адтоку вочнай вадкасьці або іншае парушэньне яе цыркуляваньня. Віды: 1) першасная — абодвухвачэй пасьля 40 гадоў, 2) другасная — ад рубцоўрагавіцы і пухліны, 3) прыроджаная — ад хібаў разьвіцьця зроку. Пры адсутнасьці лячэньня прыводзіць дасьлепаты. Прыкметамі хваробы служаць:унутрывочны ціск да 70—80мм ртутнага слупка пры норме 18—27 мм,боль вока і вакол яго, пачырваненьне вока,ацёк рагавіцы, пашырэньнезрэнак, пагаршэньне зроку,моташнасьць ірвота. Пры гэтым звужаецца поле зроку і атрафуецца зрокаваянэрва. Лячэньне бываелазэрнае іхірургічнае, а таксамалекамі[1]. Папярэджаньню хваробы спрыяюць цялесная разьмінка, бо памяншае ўнутрывочны ціск, і ўжываньнеморквы, багатай направітамін А[2]. На 2021 год на вочнае памутненьне хварэла звыш 7 млн чалавек у сьвеце[3].
У іншых славянскіх мовах хвароба мае ўласныя назвы:баўг.зялёная зорка,мак.сеткі,польск.яскра,славац.вочнае памутненьне,сэрб.зялёны вусач,харв.зьмей-зрокакрад,чэск.зялёнае памутненьне.
Хвароба ўзьнікае праз павышаны ўнутрывочныціск, ад якога разбураюццавузысеткавіцы і атрафуецца вочная глядзельнаянэрва. Унутрывочны ціск у норме мае складаць 7—21мілімэтар ртутнага слупа пры таўшчынірагавіцы ў 550 нанамэтраў. Прынізкавокасьці таўшчыня рагавіцы можа складаць 600 нанамэтраў, таму ціск можа быць вышэйшым. Павышэньню ціску спрыяезапаленьне і іншыя хваробы вачэй. У выніку зрокавыя сыгналы перастаюць паступаць угалаўны мозаг і пагаршаеццазрок. Праз парушэньне пэрыфэрычнага зроку абмяжоўваецца поле бачнасьці[3].
Унутры вока ўтвараецца празрыстая вільгаць, што запаўняе пярэднюю і заднюю камэры вока. Гэтая вадкасьць сілкуекрышталік,шклопадобнае цела іэндатэль рагавіцы. За содні вока вырабляе 3—10 мілілітраў вадкасьці, што сыходзіць укрывяносную сыстэму празь сьлёзныя каналы пярэдняй камэры. Адток унутрывочнай вадкасьці празьсьлёзны канал можа спыняцца, калі той забіваеццапігмэнтнымі адкладаньнямі, асабліва ў людзей зкарымі вачыма. Таксама яе адток могуць блякавацьтаксічныя рэчывы ібялкі, назапашаныя ў выніку запаленьня вачэй. Назапашваньне ўнутрывочнай вадкасьці пры парушэньні адтоку выклікае павышэньне ўнутрывочнага ціску. Праз гэта валокны зрокавай нэрвы, што выходзяць у галаўны мозаг, пачынае сьціскаць, бо вока нібы расьпірае. Пры працяглым сьцісканьні нэрва пераціскаецца і паступовае адмірае[3].
Вочнаму памутненьню спрыяе розьніца між унутрывочным ціскам левага і правага вока звыш 5 мм ртутнага слупка. Пра парушэньне таксама сьведчыць розьніца звыш 5 мм ртутнага слупка між унутрывочным ціскам, вымераным зранку і ўвечары. Сярод іншага, хваробе садзейнічаюць высокая ступеня нізкавокасьці ідалёказрочнасьці. Часта немач узьнікае ў людзей, якія хварэюць нацукровы дыябэт, а таксама ў тых, хто перанёс траўму вока, апэрацыю на ім і такія запаленьні вачэй, якувэіт іірыдацыкліт. Калісваякі ў сям’і хварэлі на вочнае памутненьне, то ўжо змаладосьці адзначаюцца хваратворныя зьмяненьні, бо ў спадчыну перадаюцца асаблівасьці будовы вачэй. Урэшце, хвароба часта сустракаецца ў жанчынаў кволага целаскладу зьнізкім артэрыяльным ціскам[3].
Страта бакавога зроку пры вочным памутненьні (2010 год)
Праявамі хваробы служыць пагаршэньне бакавога (пэрыфэрычнага) зроку. Пазьней хворы перастае заўважаць прадметы па баках, ад чаго зрок становіцца «тунэльным». Адно з вачэй губляе зрок хутчэй. Урэшце, бакавы зрок пагаршаецца настолькі, быццам хворы глядзіць скрозь трубачку. Могуць узьнікнуць скаргі на зьніжэньне зроку ў прыцемках і агульнае падзеньне яго вастрыні. У некаторых выпадках парушаецца ўспрыманьне адценьняў[3].
Пры закрытавольгольнай гляўкоме, калікут адтоку вадкасьці з вока зачынены, адзначаецца востры прыступ, бо ўнутрывочны ціск рэзка павышаецца. Падчас прыступу вочны яблык становіцца шчыльным і цьвёрдым,зрэнка — пашыранай і няправільнай паводле формы,павекі — азызлымі, арагавіца мутнее. За некалькі гадзінаў прыступ можа прывесьці да поўнай страты зроку. Калі кут для адтоку вадкасьці сам па сабе адчынены, але забіты, такую гляўкому называюць адкрытавугольнай. Сярод іншага, хворы можа скардзіцца на размытасьць перад вачыма, пачырваненьне вачэй, рэзкіболь у воку,галаўны боль у лобнай іскроневай абласьцях, сьлёзацёк і сьвятлабоязь, млоснасьць іваніты. Урэшце, другасная гляўкома разьвіваецца прыкатаракце і дыябэтычнайрэтынапатыі[3].
Каб панізіць унутрывочны ціск, прапісваюць кроплі для аднаўленьня абмену рэчываў у вочных тканках. Таксама могуць прызначыць нэўрапратэктары для паляпшэньня кровазабесьпячэньня вачэй[3].
