Вальядалі́д (па-гішпанску:Valladolid) — горад ўГішпаніі, сталіца аднайменнае правінцыі йАўтаномнай СупольнасьціКастылія і Леон. Насельніцтва гораду складае 311 501 чалавек, што робіць Вальядалід 13 самым густанаселеным муніцыпалітэтам у Гішпаніі й найбуйнейшым горадам у паўночна-заходняй Гішпаніі[1]. Горад разьмешчаны ў месцы зьліцьця рэкПісуэрга йЭсгуэва.
Стары горад Вальядаліду ўлучае шэраг гістарычных пабудоваў, як то палацаў, цэркваў, плошчаў, праспэктаў і паркаў, а таксама гістарычны музэяў, як то Нацыянальны музэй скульптуры,Музэй сучаснага мастацтва Патыё Эрэрыяна або Музэй Усходу, а таксама дамы-музэіХасэ Сарыльля йМігеля Сэрвантэса. Сярод мерапрыемстваў, якія праводзяцца штогод у горадзе варта адзначыцьВялікі тыдзень, Міжнародны тыдзень фільмаў (гішп.Seminci) або тэатральны фэстываль.
Горад ўпершыню згадваецца ў пасланьні ад1074 году, у якім кароль ЛеонаАльфонса VI даручае графуПэдра Ансурэсу засяліць тэрыторыю каля ракіПісуэрга. Існуе дзьве вэрсіі, калі быў заснаваны горад. Паводле першай зь іх горад заснавалі рымляне, і далі яму імя, якое складаецца з двух словаў: лацінскага vallis — «даліна» і кельцкага tolitum — «месца зьліцьця водаў». Другая вэрсія прытрымліваецца пункту гледжаньня, што заснавалі горадарабы, якія далі яму назву Бэляд Валід, што ў перакладзе азначае «Горад Валіда» (кіраўніка) .
У1208 годзе карольАльфонса VIII, адабраўшы горад у Ансурэсаў, перавёў зБургасу ў Вальядалід свой двор. У пачаткуXIV стагодзьдзя тут пасялілася на 30 гадоў каралева-рэгент КастылііМарыя дэ Маліна, перабудаваўшы пад палац гарадзкую крэпасьць. У1346 годзе папа рымскіКлімэнт VI надаў Вальядаліду права стварэньня ўнівэрсытэту. У1420 годзе ў Вальядалідзе нарадзіўся будучы вялікі інквізытарТомас Тарквэмада, а ў1506 годзе тутака памёрКалюмб. Пасьля пажару1461 году горад быў адбудаваны ў стыліісабэліна.
19 кастрычніка1469 году ў палацы Віварыя адбыўся шлюб прынцэсыІзабэлы Кастыльскай і прынцаФэрдынанда Арагонскага, які прывёў да аб’яднаньня Гішпаніі. Кажуць, што шлюб быў тайным, бо карольКастыліі ня даў на яго свайго дазволу. Сьвіта жаніха прыбыла ў Кастылію, пераапрануўшыся купцамі. Акрамя таго, з-за таго, што жаніх і нявеста былі блізкімі сваякамі (стрыечным братам і сястрой), трэба было браць дазвол ад папы. Неабходны дакумэнт атрымалі заднім лікам, і да гэтага часу гісторыкі сумняваюцца, ці быў ён сапраўдным. Пасьля завяршэньняРэканкісты ў1492 годзе каталіцкія каралі зрабілі Вальядалід сталіцай Гішпаніі.
Сталіцай Гішпаніі горад прабыў да 1561 году, пакуль зноў не пацярпеў ад пажару. Далей Вальядалід станавіўся каралеўскай рэзыдэнцыяй толькі на кароткі пэрыяд з 1601 па 1606 гады, менавіта ў гэты прамежак часу тут нарадзіласяГанна Аўстрыйская. Падчас сумна вядомайвайны за гішпанскую спадчыну Вальядалід прыняў бокФіліпа V. Горад моцна пацярпеў у гады француска-гішпанскай вайны пачаткуXIX стагодзьдзя, многія з найважнейшых гістарычных помнікаў былі страчаны незваротна.
Жыхары Вальядаліду ў далейшым склалі аснову прыхільнікаўФрансіска Франка. Лічыцца , што нэгатыўная рэакцыя жыхароў гораду на скіданьне са стальца караляАльфонса XIII і ўсталяваньнеДругой Гішпанскай рэспублікі паслужыла штуршком для росту антырэспубліканскіх настрояў у краіне.
