Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
An mgatardigrada, karaniwang namimidbid bilang mgaosong pantubig ourig na panlumot (mgatardigrade [pagsayod: /tar-di-greyd/, mgawaterbear omoss piglet)[1] iyo an saraday na mgahayop na pantubig, may pagkakabaranga-banga an hawak asin may walong mga tabay. Nagbibilog sinda sapilum naTardigrada, na kaapil kan superpilum naEcdysozoa.
Enot na nailadawan niJohann August Ephraim Goeze an mga tardigrada kan taon na 1773. Inapod ni Goeze an mga ini bilang mgakleiner Wasserbär, na may boot sabihon na 'sadit na osong pantubig' satataramon na Aleman. An pangaran naTardigrada iyo an nangangahulugan na “maluhay na maglakaw”, sarong pangaran na itinao niLazzaro Spallanzani kan taon na 1777. An pangaran na osong pantubig iyo naggikan sa paagi nin mga paglakaw kan mga ini, na nagpapagirumdom sagawi sa paglakaw nin sarongoso. An pinakadakulang mga adulto iyo mapupwedeng umabot sa sarong hawak na igwang laba na 1.5 millimetres (0.059 in), mantang an pinakasadit iyo nasa mas hababa kaysa 0.1 mm. An minahimsa pa sanang mga tardigrada iyo mapupwedeng magin mas saday kaysa sa 0.05 mm.
Igwang nagkapirang 1,150 mga espesye nin mga tardigrada an nailadawan.[2][3] Igwang mga tardigrada sa bilog na kinaban, magpuon saKahimalayan[4] (na mas halangkaw kaysa sa 6,000 metres (20,000 ft)), magpasagkod sakairaroman nin dagat (mas hababa kaysa sa 4,000 metres (13,000 ft)) asin puon sarehiyon na pampolo (rehiyon na polar) sagkod saekwador.
An pinakamaginhawang lugar nganing makatagbo nin mga tardigrada iyo sa ibabaw nin mgalumot. An iba pang mga kapalibotan na mapagkukuanan nin mga ini iyo an mgaduno, mgabaybayon, mgadaga, asin mgasedimentongpangkadagatan asintubig-tabang, kun saen mapupwede sindang mag-istar (magpahanggang 25,000 mga hayop kadalitro). Sa parati, manunuparan an mga tardigrada sa paagi nin pagbabad nin sarong pidaso nin lumot sa tubig na pangbatis.[5]
Nakasalbar an mga tardigrada sa mga kapalibotan na makuri an mga kamogtakan na makakagadan sa haros gabos na anuman asin iba pang mga hayop. Nakakasalbar an nagkapira sa mga temperaturang harani saserong absoluto, o 0 Kelvin (−273 °C (−459 °F)),[6] mga temperaturang kasinglangkaw nin 151 °C (304 °F), na 1,000 mga otro na mas dakul anradyasyon kaysa sa ibang mga hayop,[7] asin sa haros sarong dekada na dai nakakaresibi nin tubig.[8] Magpuon kan 2007, an mga tardigrada iyo nagbalik na may buhay magpuon sa mga pag-aadal kun saen sinda iyo nabiklad sa bakyum nin kahiwasan sa laog nin nagkapirang mga aldaw mantang nasahababang orbito nin Kinaban.[9][10]
↑C.Michael Hogan. 2010.Extremophile. Mga patnugot na sina E.Monosson at C.Cleveland. Encyclopedia of Earth. National Council for Science and the Environment, Washington DC
↑Becquerel P. (1950). "La suspension de la vie au dessous de 1/20 K absolu par demagnetization adiabatique de l'alun de fer dans le vide les plus eléve" (in French). C. R. Hebd. Séances Acad. Sci. Paris231: 261–263.
