Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Saronggas discharge tube na may laog na elyo (He)
Anelyo,helyo, ohelyum (Spanish:helio,Ingles:helium) iyo sarong elementong kimikal sa atomikong bilang na 2, asin iyo pigrerepresenta kan simbolongHe.[1] Ini iyo mayong kulay, mayong parong, mayong namit, dae nakakalason, asin sarong "inert monatomic gas" na nangengenot sa mganoble gases nintalaang peryodiko. Ini iyo may pinakahababang punto nin pagkalusaw asin pagkalakaga sa gabos nin mga elemento.
Elyo
An helyo iyo an pangaduwang pinakamagian na elemento asin an pangaduwang pinaka-mahihiling na elemento sa bilog na uniberso. An kadaklan kan helyo iyo nagibo kaidtong "big bang" pero padagos pa man an paghimo kaini sa mga bituon. Sa kinaban, bihira sana an helyo nin uli ta nagigibo sana ini sa pag-decay kan mga radyoaktibong elemento, arug kan mga "alpha particles" na nagluluwas nin nuclei kan helyo. An "radiogenic helium" iyo nakatago sa mga gas deposit asin ini an pitong porsyento kan gabat kaini, na kun sain ini iyo kinukua sa komersyo sa paagi ninfractional distillation.
Sarong dae bistadong giyaw sa linya nin spectro sa sikat kan saldang iyo anenot na pig-adalan sa sarong solar eclipse kaidtong 1868 kan Pranses na astronomong si Pierre Janssen. Si Janssen kaiba ni Norman Lockyer an nagkua kan kredit digdi nin uli ta sinda iyo parehong nag-obserba kan eclipse na ito asin pinangaranang niya an helyo. Kaidtong 1903, sarong dakulang deposito nin helyo an nahiling sa natural na gas field saAmerika, na kun sain iyo sa paagi na harayo an pinakadakulang supplier kan gas.
An helyo iyo ginagamit sacryogenics, sarongdeep-sea breathing system, pampalipot sa mgasuperconducting magnet, sahelium dating, para sa pagpapalobo, para maglutaw an mga airships, asin bilang protective gas para sa dakulong gamit industryal (arug kan arc welding asin paggibo nin silicon wafers). Maski an paghangos nin kadikiton na helyo iyo naliliwat an timbre asin kalidad kan boses. An pag-uugali kan mga likidong helium-4 na duwang likidong phases, helium I at helium II, iyo importante sa pag-aadal kan mga para-research sa quantum mechanics (sa mga partikular na an mga palatandaan kan superfluidity) sagkod sa mga naghahanap sa mga epekto kan temperatura harani sa absolute zero sa mga bagay (arug kan superconductivity).
