A Uaradl, a Drum vo an BaamstammScheibnradl aus HoizHandwogn mid SpeichnradlnRadln vo ana DampflokRadln vo an oidn Auto
ARadl odaRod (dt.:Rad,engl.:wheel) is a kroasrunda Gegnstand, dea wo si um a Axn draan ko. Mid Radln in Vabindung mid Axn kina schwaare Sochan transportiad oda in Maschina Orbadn varichdt wean.
Vua da Dafindung vom Radl san de Lostn iwan Bodn zaad bzw. gschleift worn. A Weidaentwicklung fia so a Lostnschleifn is da Schliidn mid Kufn. Da Gleitwidastand is owa ban Schleifn, mid oda ohne Schliidn (af druckan Bodn), vui grässa ois wia da Roiwidastand vo an Radl. Da Schliidn is nua afSchnää effizienta. Da Materiai-Obrieb is ban Radl aa vui kloana ois wia ban Schleifn.
Wogn mid Radln, vo Zugviachan zogn, worn iba Joartausnd as Transportmiddl fia Lostn und Leitln af da ganzn Wejd.
Aa de Nutzung vo Radln in Maschina zua Ibadrogung vo Draamomentn (beispuisweis ois Schwungradl) is uaoid. Zeascht wors vua oim as Depfaradl (Depfascheibn). Spada san Wossaradln, Spinnradln, Seiradln, Kednradln usw. dazuakema.
Vuam Ofang vom Computerzeidoita hods praktisch koa Maschin ohne Radl gebn.
Asboarische Woat Radl bzw. Rod kimmt vomlateinischnrota, wo aa Radl hoasst. Es is deswegn aa midrotian vawandt.
As Radl is aa za an wichtign Symboi vo da Menschheid worn. Beispuisweis ois uaoids Symboi vo daSun, wei de scheinbor um deEadn roit. ImBuddhismus is des Radl a Symboi zan Weg vo da Daleichtung (fia de Leah vomBuddha). Do draus is aa deGebätsmui entstandn. Im Buddhismus is oba aa as Lebnsradl, a Symboi vom ewign Kroaslaff vom Lebn (foatlaffade Reinkarnation). Im Taoismus is as Radl as Symboi fias Zammawiakn von de Lebnskräft Yin und Yang. In da eiropäischn Mythologie is as Radl aa a Glicks- und Schicksoissymboi (as Symboi vo da remischn Geddin Fortuna) und stähd fia de Unberechnborkeid vo deGedda und damid vom Schicksoi (vgl. Symboi fias Glicksspui, Roulette). In da indischn Mythologie is as Radl aa a Symboi vo de Enagiezentren im Keapa (Chakra = Radl afSanskrit).
Sunnasymboi aus da Bronzezeid
Sunnakreiz
As Dharmaradl, a Symboi fia de Leah vom Buddha (da ochtfoche Weg)
Köninger u. a. (Hrsg.) 2001:Schleife, Schlitten, Rad und Wagen, Schriftenreihe Hemmenhofener Skripte, Janus-Verlag, Freiburg i. Br. 2002 ISSN 1437-8620
Veronika R. Meyer, Marcel Halbeisen:Nur scheinbar ein Paradox: Warum gibt es in der Natur keine Räder? Biologie in unserer Zeit 36 (2), S. 120–123 (2006), ISSN 0045-205X
Jürgen E. Walkowitz:Logistik im Neolithikum und Chalcolithikum. In: Varia neolithica IV, 2006,ISBN 3-937517-43-X