Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Zum Inhalt springen
Boarische Wikipedia
Suach

Minga

Aus Wikipedia
Der Artikl is im DialektMingarisch gschriem worn.
Fia andane Bedeitunga schau:Minga (Begriffsklearung).
WoppnDeitschlandkoatn
Woppn vo da Stadt Minga
Minga
Deitschlandkoatn, Position vo da Stadt Minga heavoaghobn

48.13722222222211.575555555556519Koordinaten:48° 8′ N,11° 35′ O

Basisdotn
Bundesland:Bayern
Regiarungsbeziak:Owabayern
Hechn:519 m ü. NHN
Flächn:310,7 km2
Eihwohna:1.488.202 (31. Dez. 2020)[1]
Bevökarungsdichtn:4790 Einwohner je km2
Postleitzoien:80331–81929, 85540[A 1]
Voawoi:089
Autokennzeichn:M, MUC
Gmoaschlissl:09 1 62 000
LOCODE:DE MUC
NUTS:DE212
Stadtgliedarung:25 Stodbeziake
Address vo da
Stadtvawoitung:
Marienplatz 8
80331 München
Webseitn:stadt.muenchen.de
Obabuagamoasta:Dieter Reiter (SPD)
Log da Landeshauptstod Minga im Freistaat Bayern und im Regierungsbezirk Obabayern
Karte
Karte
Obabuagamoasta Dieter Reiter (2022)
Mariensein mitFraunkira im Hintagrund

Minga (amtli:München)Aussproch: [ˈmɪŋ(:)ɐ] is d'Haptstod voBoarn. In da Umgebung (20–30 km) hoaßt ma s'Minga oda oft aa oafachd'Stod. In Minga sogt ma München. Minga is mid mehra wia 1,5 Milliona Eihwohna d'gresste Stod vo Bayern und hintaBerlin undHamburg d'drittgresste Stod voDeitschland.[2] D'Stod g'head zua d'wichtigstn Wirtschofts-, Vakeas- und Kuituazentren voEiropa. Minga is aa da Vawoitungssitz vom RegiarungsbeziakOwabayern.

Minga is in da ganzen woid aa zwengs daWiesn und amHofbraihaus bekannt. Dazua hods no vui andane Sengswiadigkeitn wias Glocknspui am Rathaus amMarienplotz, d'Residenz und s'Schloss Nymphenburg. Z'Minga gibt 's aa an Hauffa Museen, wiasDeitsche Museum, oda d'oide, d'neie und d'Pinakothek vo da Modeane.

Schau aaPortal:Minga -Portal:Bayern

Tundup Sonam

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

Minga liegt af daowaboarischn Hochebene, ebba 50 km neadli vo d'Oipm. D'Hächn ligt duachschnittli bei 520 m iwaNN. Da hechste Punkt vo da Stod is da Warnberg im 19. Stodbeziak mit 579 m iwa NN, da tiafste Punkt liegt mit 482 m iwa NN im neadlichn Schwoazhejzl (amtli:Schwarzhölzel) im Stodtei Fejdmoching. D'Isar duachfliasst as Stodgebiet af a Leng vo 13,7 km vo Sidwest noch Noadost. Bekonnte Flussinsln san d'Museumsinsl midn Deitschn Museum und d'Protainsl in unmiddlboara Nachn.

Im Umland gibt 's an Hauffa grosse Seen, wia z. B. in Ammersee, in Werthsee oda in Starnberga See. Nebm da Isar hod Minga ois fliassende Gwessa no d'Wiam, d'wo aus'n Starnberga See kimmt, an Hachinga Bach und a boar Stodbachal, wo vo da Isar obzweign, wia da Eisboch, da Auer Miiboch und da Brunnboch. Im Mingara Stodgebiet liegn aa Seen, wia zum Beispui da Kloahesseloha See im Englischn Gartn, da See im Olympiaglanda und d'Dreiseenplottn (Lerchenaua, Fasanerie- und Fejdmochinga See) im Noadn vo da Stod. Im Sidn liegt no da Hintabrühla See.

Ausdehnung

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

D'Gsamtflech vo da Stod Minga betrogt 31.089,95 Hekta. Minga is so nachBerlin,Hamburg,Köln,Dresdn undBremen vo da Flech hea gseng d'sextgresste Grossstod vo Deitschland. Vo d'iwa 310 km² entfoin 44,1 % af Gebaide und zuaghearige Freiflechn, 17,2 % af Vakeasflechn, 15,5 % af Landwirtschoftsflechn, 15,5 % af Eaholungsflechn, 4,1 % af Woidflechn, 1,3 % af Wossaflechn und weidare 2,2 % af Flechn mit andara Nutzung. D'Grenz vo da Stod umfosst 118,9 km. D'gresste Ausdehnung vom Stodgebiet betrogt vo Noad noch Sid 20,7 km und vo Ost noch West 26,9 km.[3]

Panorama vo Minga, vom Olympiatuam
Panorama vo Minga, vom Olympiatuam

Mingara Beziak

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

Seids 1992 as Stodgebied nei gliedat hom, gibt 's stott wia voahea 42 Stodbeziak nua no 25. In oifabetischa Reihnfoig afzejd hoaßns:

Blick af d'Oidstod
Mingara Strassnschuidl

Nochboagmoana vo Minga

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

An Minga grenzn foigandeGmoana undgmoafreie Gebiete o:

Landkroas Minga
Obaschleißheim -Garching bei Minga -Ismaning -Untafering -Oscham -Fejdkira -Haar -Butzbrunn -Neibiberg -Haching -Bealacha Foast -Greawoid -Pulloch im Isartoi -Forstnriada Park -Neiriad -Planegg -Grefefing -Kirram bei Minga
Landkroas Fiastnfejdbruck
Geamaring -Buachham -Greemzej -Oiching
Landkroas Dachau
Karlsfejd

Klima

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
Klimadiagramm vo Minga

Minga liegt am Iwagang zwischn am feichtn atlantischn und am trockan Kontinentalklima. Weidane Wettafaktorn san d'Oipn ois middleiropäische Wettascheidn und d'Donau, d'wo a regionale Wettascheidn is. Zweng dera Konstellation is as Wetta z'Minga a wengal wexlhoft. DaFöhn bringt s'ganze Joar iwa warme, trockane Luft af Minga. Desweng hod ma z'Minga in da Regl a guade Feansicht bis af d'Boarischn Oipm.

Bevejkarung

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

Mingara oda Münchna

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

Af Owaboarisch hoaßt ma d'Eihwohna vo Minga traditionej Mingara und Mingararin. Wei z'Minga nua no a bisslboarisch gredd wead, sogns do moast Münchna und Münchnarin. Leid, d'wo vo aussauhoib keman und etz do wohna, hoaßt ma traditionejZuagroaste. Vo Mingara zua Mingara gibt ma si vor oim ois Stodteibewohna z'dakenna. So sogt zum Beispui a Mingara zum FranknI bin a Münchna (Mingara), weand a zum Schwobinga sogt, "I bin a Hadana". S'guit bsundas fia d'Stodtei, wo in d'30ga Joar z'Minga kema san.

Wei Minga scho seit je hea an Hauffa Zuagroaste ghabt hod, untascheidn d'Mingara drei Kategorien:

  • Mingara (Münchna) - Da (gwehnliche) Mingara (Münchna) is a jeda, dea wo sein Hauptwohnsitz z'Minga hod.
  • Echte Mingara (Müncha) - Da echte Mingara (Müncha) is oana, dea wo z'Minga af d'Wejd kemma is und sein Wohnsitz in da Stod hod.
  • Woschechte Mingara (Münchna) - A woschechta Mingara (Münchna) is oana, vo dem wo d'Ejtan in da Stod geborn san, und dea wo sejm z'Minga geborn is und aa do wohnt.

S'typische am Mingara is sei Gmiatlichkeit und asGrantln[4]. Fia oan, dea wo no ned lang in da Stod lebt oda nua af B'suach do is, mog s'Grantln ausschaung ois waradn d'Mingara unfreindle oda imma schlecht aufglegt. Tatsächli is a grantlnda Mingara in na fast middlan Stimmung. 'S fejt eam grod s'wichtigste fian Mingara: sei Griawiga. Wos no dazua beitrogt, dass d'Mingara oft schlecht aufglegt waradn, is da Fön, dea wo si afs G'miat schlogt und a zum Schädlwäh fian ko.

As Nationaldrangl vo d'Mingara (Münchna) soit eigentle asBia sei, s'wo ogeblich a Mingara (Münchna) erfundn hod. S'stimmt boads ned. As Bia is zeascht vo d'Mesopotamia erfundn worn, z'Baiern wieda vo d'Mench aus'm Klosta Weihenstephan z'Freising und tatsächle wead vo d'Mingara vui mearaWein drunga.

Zua Wiesn trogt da (echte oda woschechte) Mingara sei Stodara-Tracht zua dea wo koaLedahosn und koa Huat mitGamsbart g'head.

Boarische Sproch

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

Z'Minga is no vor oa, zwoa Genarationa in da HauptsachBoarisch gredd worn. Heit is as Boarische z'Minga kuaz vorn Aussteam. Wias boarische Kuitusministerium scho im Jenna 2001 im Landdog hod song lossn, is as Boarische in da boarischn Haptstod d'Jingan unta 20 Joar scho fremd. 'S gibt owa no vui Junge, de wo s'Boarische no vastenga, owa nimma midarananda Boarisch redn.

Eihwohnaentwicklung

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
Bevejkarungsentwicklung vo Minga

1852 hod d'Eihwohnazoi vo da Stod d'Grenz vo 100.000 iwaschrittn, damit is Minga zua Großstod worn. Nacha is Minga rapid g'woxn und1883 ham in da Stod scho 250.000 Menschn glebt. Bis1901 hod se d'Zoi af ebba 500.000 vadopped. Damit is Minga nachBerlin und Hamburg d'drittgresste Stod im Deitschn Reich g'wen.1933 is d'Bevejkarungszoi auf 840.000 ogstieng und 1957 af iwa a Million. An easchtn Gipfe in da Eihwohnazoi hods im olympischn Joar 1972 mit 1.338.924 gebm. Nacha is a wengal obe ganga, oba seitn Joar 2000 gehts wieda konstant auffe. Im Mai 2009 hod Minga mit 1.351.747 Eihwohna (mit Haptwohnsitz z'Minga) d'bis etz hexte Eihwohnazoi dalangt.

Mit 4.313 Eihwohna je km² hod Minga d'hexte Bevejkarungsdichtn vo oin deitschn Grosstädd.

In da Planungsregion Minga lebm 2.606.021 Leidln (Stond: 30. Juni 2007), in da Metropoiregion Minga 5.203.738 (Stond: 2006).

Bevejkarungsstruktua

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

D'gresstn Gruppn vo mejderechtli z'Minga registriatn Auslända keman (Stond vom: 31. Dezemba 2009) as daTiakei (41.298),Krowozien (23.704), Esterreich (20.901),Italien (20.769),Griachaland (20.071),Bosnien und Herzegowina (15.795),Serbien (15.385),Poin (13.946), am Irak (9.396),Frankreich (7.330),Rumenien (6.502),Ungarn (6.112),Russland (5.818), daUkraine (5.492) und d'USA (5.306).[5]

Religion

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

2009 worn z'Minga 37,8 % vo d'Eihwohna remisch-katholisch, 13,8 % evangelisch, 0,3 %jidisch und 48,1 % hom a andan Konfession bzw. Religion ogheat oda worn konfessionslos.[6]

Berihmtheidn

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

Berihmtheidn, wo z'Minga auf d'Wejd kema san

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

Berihmtheidn, wo z'Minga g'wohnt hom

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

Gschicht

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

Wortheakumft

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

Vo d'moastn Sprochforscha wead ognumma, dass "Munichen", da ejtaste schriftle gnennte Nama vo Minga vomoidboarischn Woat "munich" oiso "Mench" kimmt (vgl. Stodwoppn). As da Bezeichnung "bei d'Munichen" (bei d'Mench) warad nacha da Ortsnama "Munichen" entstandn. Da Mingara Sprochwissnschoftla Theo Vennemann vatritt d'Auffossung[7], dass d'Wurzl vom Nama Munichen scho vui ejta warad und af d'Vaskonische Sproch zruckgangad, d'wo mit'm heitignBaskischn vawondt sei soi[8]. Minga kannt oisdann in vuachristlicha Zeit "Munica" g'hoaßn hom. As Wort "Mun" hoaßt im Baskischn "Ufa", "Beschung" und "Higl".

Vuagschicht

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

Ausgrobunga in da Oidstod zoagn, dass d'Gengd scho am End vo daJungstoazeit vor ebba 4000 Joar b'siedlt g'wen is. Aussahoib vo da Oidstod, oiso beispuisweis z'Pasing, Berg am Loam, Moosach und Sendling hod ma sogor Graaba as da Stoazeit g'fundn. Im Mingara Umlond gibt 's aa Zeigniss us da Kejtnzeit und vo d'Rema. Vo d'Kejtn sans vua oim d'oidn Viereckschanzn und vo de Rema a boar Graaba und zwoa remische Fernstrassn.

As da Zeit vo d'Bajuwarn is a Hauffa vo Reihngraban z'Minga g'fundn worn. Schwaapunkt vo d'Bajuwarn-Siedlunga worn d'Flussufa vo da Isar und vo da Wiam. Untam Oidn Beda hod ma an g'wejbtn Raum g'fundn, wo aus'm frian Middloita sei kannt.

Stodgrindung

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

D'ejtaste Urkund vo Minga ois "Munichen", is vom 11. Juni 1158 im Augschburga Schied[9].

S'wor a Grichtsb'schluß vom Kaisa Barbarossa, wei davua da Heinrich da Lew, Heazog vo Saxn und seid 1156 aa vo Bayern, d'Bruckn vo Fehring obrennd hod, um an Valaf vo da Soizstrass iwa sei oagne Bruckn z'Minga z'loatn. Damid guit da Heinrich da Lew ois Grinda vo Minga. Und mit da Bruckn und damit im Soizhandl, hod Minga vom Kaisa Barbarossa duach an Ausburger Schied s'Markt-, Münz- und Zoirecht zuagsprocha kriagt. D'Freisinga Bischef worn owa aa danoch proportional am Gewinn beteiligt und hom bis in de Mittn vom 19. Jh. Gebian fia d'Nutzung vo da Isarbruckn kassiat.

Middloida

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
Oida Hof

Scho anno1175 is Minga zua Stod eahobm wor. Nacha hod ma glei d'easchte Befestigungsolog baut.1180 is Bayern an d'Wittelsbacha g'foin, wei da Heinrich da Lew vom Kaisa mit Acht und Bann belegt worn is. Nua Minga hod da Bischof vo Freising griagt. Anno1240 is nacha aa Minga an d'Wittelsbacha ganga.1255 is de Stod nach da easchtn Landesteilung zua herzoglichn Residenz worn.

Seit1314 is da HerzogLudwig IV. deitschaKini gwen, seit1328 aa remisch-deitscha Kaisa, und Minga wor sei Residenz. Desweng is duach an zwoatn Mauaring stoark eaweitat worn. Ois Stodfarbm san d'Foabm vom oidn Reich iwanumma worn, Schwarz und Goid.

Ob ebba1500 is imma wieda zu Aufständ vo da Biagaschoft geng d'Herzeg kema. Desweng hpms ian Regiarungssitz vom Oidn Hof in d'neieResidenz am Stodrand valegt. Zweng da Bedrohung duach d'Hussiten is d'Stodbefestigung1429 duach an aissan Mauaring vasteakt worn.

1442 san d'jidischn Biaga as da Stod vatriem worn. Bis zua zwoatn Hejftn vom 18. Joarhundat hom desweng koane Judn mea z'Minga glebt.

Im Joar1468 is da Grundstoa zua neien Marienkiach „Fraunkiach“ glegt worn, d'wo in nua zwanzg Joar baut worn is.

Hapt- und Residenzstod

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
Blick vomMaximilianeum iwa deIsar auf deOidstod z Minga, End vom 19. Jh.

In da Spadgotik hod Minga an neien Aufschwung dalebt und is im Joar1506 mit da Wiedavaeinigung vom Land duachn Albrecht IV. de Haptstod vo ganz Bayern worn. De Biagaschoft hod nacha an Einfluss valuan und de Wittelsbacha ham de Entwicklung vo da Stod bestimmt. Minga is unta da Herrschoft vom Wilhelm IV. und Albrecht V. a Zentrum vo da Reneissance, owa aa vo da Gegnreformation gwen.1589 is asHofbräuhaus duachn Wilhelm V. grindd worn.

Untam Herzog Maximilian I. vo Bayern is Minga1623 kuafiaschtliche Residenzstod worn.1632 is Minga nacha vo schwedischn Truppn bsetzt worn. A Zastearung vo Minga is nua duach a hochs Lesegejd und Geisln vahindat worn. A wengal spada is de Pest ausbrocha und hod a Drittl vo da Bevejkarung dahigrafft. Nachm End vomDreissgjarign Kriag1648 hod si de Stod owa schnej dahoit.

1704 is Minga im Spanischen Erbfoigekriag fia mearane Joar unta habsburgische Besotzung kema, wei si da Kuafiascht Maximilian II. Emanuel mitFrankreich vabindd ghobt hod. A Aufstand vo de Biaga und Bauan is in daSendlinger Mordweihnacht bluadi niadagschlogn worn.

Noch da Kaisakrenung vom Kuafiascht Karl Albrecht ham habsburgische Truppn1742 fia zwoa Joar de Stod wieda bsetzt. Maximilian III. Joseph hod de Grossmochtpolitik vo seine Vorgänga aufgebm und hod si vor oim innan Reforma gwidmet. So is beispuisweis de "Bayerische Akademie der Wissenschaften"1759 z'Minga grindd worn.1789 is da Englische Gartn in de Isarauen oglegt worn und a wengal spada is de middloitaliche Stodbefestigung gschliffa worn.

Obwoi Minga scho1328 kaisaliche Residenzstod worn is, hod da Aufstieg eascht 450 Joar spada eingsetzt. Gegn End vom 18. Joarhundat is Minga rapid gwoxn, wo1806 no bschleinigt worn is, wia Minga de Haptstod vomnapoleonischnKinireich Bayern worn is. Im Joar1700 hod Minga grad amoi 24.000 Eihwohna ghobt,1871 scho 170.000 und1933 840.000.

Unta da Regierung vomKini Ludwig I. (1825–1848) is Minga zua bekonntn Kunststod worn. De Klassizisten Leo vo Klenze und Friedrich vo Gärtner ham de Ludwigstrass gstoit, an Kiniplotz und de Eaweidarung vo daResidenz.

Da Sohn vom Ludwig, daMax II. (1848–1864), hod bsundas de Geisteswissnschaftn gfeadat. Ois Bauherr hod a an oagna Stui pregt, an „Maximilianstui“, wo an de englische Gotik eainnad. So san unta andam de Bautn an da Maximilianstrass entstandn, wo heit zu de exklusivstn Einkaufsstrassn voEiropa gheat.

Unta seim BruadaPrinzregent Luitpold (1886–1912) hod Minga nacha an gwoitign wiatschoftlichn und kuiturejn Aufschwung dalebt. De Prinzregentnstrass und s Prinzregentntheata san enstandn.Schwabing is ois Kinstlaviatl populea worn, wo an Hauffa bedeitende Dichda und Mola vakeat san. 1896 is de Mingara Kuituazeitschrift "Die Jugend" zum easchtn Moi aussakema, de wo fianJugendstui an Nama gebm hod. 1911 is de KinstlavaeinigungDer Blaue Reiter grindd worn.

Revolution, Weimarer Republik und Nationalsozialismus

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
Bombnzastearunga in da Oidstod vo Minga

Nachan easchtn Wejdkriag hods z'Minga a kommunistische Revolution gebm und da letzte Kini Ludwig III. is gstiazt worn. De MingaraRäterepublik, wia mas spada gnennt hod, hod owa nua via Wocha ghoidn.

In de foigendn Joar is Minga a Zentrum fia de Nationalsozialistn worn.1923 hod da Hitler bei da Fejdherrnhoin nacha an Putsch vasuacht, wo oba gscheitad is. Minga is bis zua Auflesung da Sitz vo daNSDAP bliebm.

1933 is Minga im Zug vo daMachtergreifung vo de Nationalsozialistn gleichgschoit worn. De Stod soit komplett umbaut wean, da zuastendige Architekt wor da Hermann Giesler.

1935 hod da Hitler Minga an Titl „Hauptstadt der Bewegung“ gebm.1938 is asMünchner Abkommen in da Stod obgschlossn worn, wo an Oschluss vom Sudetenland ans Deitsche Reich festglegt ghobt hod.

Im Zwoaten Wejdkriag is Minga duach alliiate Luftogriff stork troffa worn. De Oidstod is zu 90 % und de Stod insgsamt zu 50 % zasteat worn. Es deafatn dabei ebba 6.000 Menschn ums Lebm kema sein und ebba 15.000 san valetzt worn.

Neiare Gschicht

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

Da Wiedaaufbau vo Minga nachm 2. Wejdkriag hod se am historischn Stodbuid orientiat. Minga hod se schnej zum High-Tech-Standort entwicklt. Dazua san an Hauffa Firmen aus da Deanstleistungsbranche kema, wia zum Beispui Bankn, Vasicharunga und Medien.

1972 hod Minga de XX. Olympischen Summerspui ausgricht. Dafia is a U-Boh-Netz aufbaut und as S-Boh-Netz massiv ausbaut worn. 1983 is fia deInternationale Gartenausstellung (IGA) aufn ehemolign Industrieglanda und Brachland da Westpark gstoit worn.

1992 is daFlughofn Minga Franz Josef Strauß aufgmocht und daFlughofn Minga-Ream gleizeiti gschlossa worn. Aufm Glanda vom oidn Flughofn is de Messestod Ream mitm Reama Park aufbaut worn. 2005 is da Reama Park im Rahma vo da Bundesgartnschau (BUGA) eaeffnet worn.

Politik

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

Ois Landeshaptstod is Minga aa da Sitz vom Bayerischn Landdog und vo da Staatsregiarung. Weidas is Minga da Sitz vo da Regiarung voObabayern, vom Beziak Obabayern und vomLandkroas Minga. Danem is Minga Sitz vom deitschn Bundesfinanzhof und vom Eiropäischn Patentamt.

Seit 2014 wead Minga vom ObabuagamoastaReiter Dieter (SPD) regiat. Da zwoate Buagamoasta is da Schmid Josef (CSU) und de dritte Buagamoastarin de Strobl Christine (SPD). Seit 2014 wead da Mingara Stodrot vo na Koalition aus SPD, und da CSU gfiat. Da mo ned gwusst hoad, wer jetzad neier Buagamoastar wern soi, hoad mo am 30.Maez a Stichwahl abghoitn. De Woil hoad ergebn, des da Schmid Josef 180.053 Stimma bkumma hoad und daReiter Dieter 235.826 Stimme bkumma hoad. Somit hoad da Reiter Dieter de Stichwahl gwunna und is neier Obaburgamoasta woarn.

De Sitzvateilung im Stodrot seit 1946
Stodrotswoi16. Meaz 20142. Meaz 200803. Meaz 200210. Meaz 199612. Juni 199418. Meaz 199018. Meaz 198405. Meaz 197811. Juni 197213. Meaz 196627. Meaz 196018. Meaz 195630. Meaz 195230. Mai 194826. Mai 1946
SPD253335312936353144363428251517
CSU262330323025354229161616131020
FDP35323446531232
Greane13110808090806
ÖDP21111
Rosa Liste Minga1111
Die Linke231
BP0110103040713
Freie Wähler21
Bürgerinitiative Ausländerstopp11
Alternative für Deutschland2-
Piraten1-
HUT1-
Republikaner1146
DaGG / DaCG111
ASP11
BFB2
Junge Liste2
SRB1
MB12243
SD721
BHE1222
NPD1
Parteifreie Wählerschaft111
Evangelische Wählergemeinschaft1
KPD2462
Flieger- und Kriegsgeschädigte1
Sozialgemeinschaft der Entrechteten1
Königspartei1
WAV31
Parteilose Katholiken1
Parteilose1
Sitze gsamt808080808080808080606060605041
Woibeteiligung in Prozent42,047,651,052,859,265,465,066,265,363,966,660,562,679,585,0

Partnastädd

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

Minga hod zua Zeit siebm Partnastädd:

SchottlandSchottlandEdinburgh (Schottland) seid 1954
ItalienItalienVerona (Italien) seid 1960
FrankreichFrankreichBordeaux (Frankreich) seid 1964
JapanJapanSapporo (Japan) seid 1972
USAUSACincinnati (USA) seid 1989
UkraineUkraineKiew (Ukraine) seid 1989
SimbabweSimbabweHarare (Zimbabwe) seid 1996

De Stod Verona hod de Statue vo da Julia am Oidn Rathaus gstifdt.

Godnschaft (Patnschaft)

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

Am 17. August 1952 is de Godnschaft fia de vatrieban Sudetndeitschn vo da Stod und vom Kroas Aussig an da Elbe ibanumma worn.

Um an Wiedaaufbau im ehemoligen Jugoslawien z'untastitzn, hod Minga 1999 a Godnschaft fia de bosnische Gmoa Vogošća und 2000 fia de serbische Gmoa Subotica ibanumma.[10]

Nama und Woppm

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
as grosse Woppm

As Woppm vo da Stod Minga zoagt auf suiban Grund an Mench mit ana goidgrandatn schwoazn Kuttn und roudn Schuach; in da Linkn hoid a a rouds Eidbuach, de Rechte hod a zum Schwur eahobm. De Stodforbm san schwoaz-gejb (goid). S heitige Stodwoppm is as sognenntekloane Woppm, des wo 1957 vom Stodrot festglegt worn is.

As sognenntegrosse Woppm zoagt auf suiban Grund a offans Stoddor zwischn zwoa Zinnatiam, mit schwoaz-goid zickzack-vaziatn Dachln; aufm Dor huckt a goidna Lewe mit na goidnan Kron; im Tor stäht da Mench vom kloana Woppm.

Im amtlichn Vakea wead nur no s'kloane Woppm vawendt.

Ausm Mench im Woppm hod se im Laff vo da Zeit sMinchna Kindl entwicket.

De Mingara Stodfoabm san seit da Zeit vumLudwig IV., da Bayer ghoassn de Foam vumHeilign Remischn Reich: Schwoaz und Goid.

Kuitua und Sengswiadigkeitn

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

Architektur

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
Oids Rathaus z Minga

Ejtaste Bauweak

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

Da Marienplotz im Zentrum vo da Oidstod guit ois da Middlpunkt vo Minga. Do stenga s'Neie und s'Oide Rathaus, des wo aus da Gotik kimmt. In da unmiddlborn Nächn liegt dePeterskiach, de ejtaste Kiach vo da Oidstod. Urspringli wors a romanischa Bau, heit is a gotische Neibau, wo im Innan barockisiat worn is. As Wohrzeichn vo da Stod is de gotische Frauenkiach, mit zwoa markantn Tiam. Vo da oanstign Stodbefestigung stamma s'Isartor, s'Sendlinga Tor, s'Karlstor und da Lewentuam am Rindermarkt.

Vo Reneissance bis Rokoko

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
De Theatinakiach

De Architektur in da Stod is im Spadmiddloida in easchta Linie vom Biagadum dominiat worn. Nach da Wiedavaeinigung vo Bayern hod wieda da Hof in architektonischn Ton ogebn.

Bedeitende Bauwerke vo da Reneissance san bsondas de Michaeliskiach, de gresste Reneissancekiach neadle vo deOipn, de Oide Akademie, da Innenhof vo da Oidn Münzn sowia a boar Trakte vo da Residenz. Vo da Maxburg, am Stodpalast vo da Reneissance, hod si nua da Tuam dahoidn. AsHofbräuhaus, wo in da Reneissance grindt worn is, is heit in am Bau ausm 19. Joarhundat am Platzl.

Bavaria-Statue an da Theresienwiesn

De friaasteBarockkiach vo da Stod is de heit säkularisiate Karmelitnkiach, de wo no in da Tradition von da boarischnBauhittn entstandn is. Mitm Bau vo da Theatinykiach (St. Kajetan) is nacha da italienische Barock z'Minga eizogn, wo fia mearane Joarzehnt an Ton ogebm hod, bis zum Zeitpunkt wo defranzesisch gschuitn Architektn Joseph Effner und François de Cuvilliés Hofbaumoasta worn san. Zoireiche weidane Kiacha aus da Barockzeit san in da Stod z'findn, so wia de Biagasoikiach und de Dreifoitigkeitskiach. Driba ausse gibts mearane Palais, bsundas as Palais Porcia, s'Oide und s'Neie Palais Neihaus-Preysing und s'Palais Holnstein, de wo heit de Residenz vom Erzbischof is. De Hauptweak vom boarischn Barock san de Schlessa Nymphenburg und Schleißheim. Deitle kloana is s'gleizeiti enstandne Schloss Fiaschtnriad im Sidwestn vo da Stod.

Beim Sendlinga Tor liegt de Asamkiach, de wo im Innan in an prunkvoin Spadbarock gstoidt worn is. Mit St. Anna im Lechl is de easchte Rokokokiach in Bayern baut worn. De bedeitendste Rokokiach aussahoib vo da Innenstod is St. Michael in Berg am Loam. Prunkstickln vom Rokoko san aa de Amalienburg im Nymphenburga Schlosspark und s Cuvilliés-Theata in da Residenz.

Klassizismus, Historismus und Jugendstui

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
Neies Rathaus

AsNationaltheata unweit vo da Residenz is a Hauptweak vom Klassizismus. Vo da Residenz weg fian aa de via grossn Prachtstrassn, wo vo de Bayrischn Kinig oglegt worn san, in de oanzlnan Stodtei eine. Bsundas da KiniLudwig I. hod scho ois Kronprinz in de Planung eigriffa. Duach de Architektn Leo vo Klenze und Friedrich vo Gärtner hod a an Hauffn klassizistische Prachtbautn baun lossn.

Noch Westn Richtung Nymphenburg fiat de Brienner Strass, de wo vo da Zastearung aussnZwoatn Wejdkriag zeichnet is. Untabrocha wead de Strass vom Karolinaplatz mit seim Obeliskn und am Kiniplotz mitm Prachtor vo de Propyleen und vo da Glyptothek. Vo da lockan friaklassizistischn Bebaung hod si unta andam s Almeida Palais dahoidn.

Nach Noadn RichtungSchwabing is zwischen Fejdherrnhoin und Siegestor de Ludwigstrass baut worn. Do liegn deBayerische Staatsbibliothek, de Ludwigskiach und de Ludwig-Maximilians-Universitet. Ebba zua gleichn Zeit is an da Theresienwiesn deBavaria vua da Ruhmeshoin baut worn.

Maximilianeum

Sidle vo da Residenz, vua da Oper, fangt de Maximilianstrass o, de wo in da Mittn vom 19. Joarhundat ois Paradestrass oglegt worn is. Se fiat vo da Oidstod auf Ostn iwa de Isar in Richtung vom Maximilianeum, am Sitz vom Bayrischn Landdog. Do liegn aa s'Mingara Schauspuihaus, s'Regiarungsgebaide voObabayern und s Vejkakundemuseum, de wo spada in Jugendstui umgstoidt worn san. Heit is de Strass a luxuriöse Einkaufsmein.

Vom friaklassizistischn Prinz-Carl-Palais am Hofgartn fiat de Prinzregentenstrass auf Ostn. Do liegn s' Bayerische Nationalmuseum, de Schackgalerie, deVilla Stuck und as Prinzregententheata. An da Isarterrassn stehd da Friednsengl.

Vo de Konstruktiona aus Glas- und Eisnmaterial, de wo zu iara Entstehungszeit in da Mittn vom 19. Joarhundat ois technische Moastaweak goitn ham, hod se de Schrannahalle am Viktualienmarkt teiweis dahoidn, wearend da Glaspalast 1931 obrennt is. Seitn End vom 19. Joarhundat san vui Kircha und Prachtbautn im Historismus entstand: So s neigotische Neie Rathaus am Marienplotz (Architekt:Georg von Hauberrisser), de Paulskiach [St. Paul], da neibarocke Justizpalast am Stachus, as Armeemuseum am Hofgartn (heit is duatn de Bayerische Staatskanzlei) und de imAkademie der Bildenden Künste im Stui vo da Nei-Reneissance inSchwabing. Do stenga aa mearane Wohnhaisa im Jugendstui.

As Müllersche Voiksbad in da Au is im Jugendstui baut worn und is as äjtaste effentliche Hoinbod z'Minga (anno 1901 aufgmochd). In Minga gibts ebba 1.200 Brunna, davo ghean umara 700 da Stod sejm. Da äjtaste is da Fischbrunna aufm Marienplotz. Weidane markante Brunna san bsundas da Wittelsbachabrunna am Lenbachplotz und da Voda-Rhein-Brunna auf da Museumsinsl. De zwoa san vom Adolf vo Hildebrand.

Moderne

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
Jidisches Gmoahaus (links) und Jidisches Museum (rechts)

De Borstei is a denkmoigschitzte Wohnsiedlung im Stodtei Moosach, de wo zwischn 1924 und 1929 baut worn is.

Vo de Bautn aus da Zeit vomNationalsozialismus ham se unta andam s'Haus der Kunst und de Parteigebaide am Ostrand vom Kenigsplotz dahoidn.

Im Zwoatn Wejdkriag is da gresste Tei vo de Mingare Gebaide in 66 Luftogriff stark bschedigt oda zasteat worn. Nur 2,5 % vo de Gebaide san unbschedigt bliebm und fast de Hejftn vo da gsamtn Baumassn is vanicht worn. Bsundas stark betroffa wor de Bohhofsgegnd, de Oidstod und Schwabing. Fost olle historischn Bautn, de wo heit s Mingara Stodbuid auszeichna, san nachn Kriag wieda aufbaut worn; zum Tei ois Rekonstruktion, zum Tei im Stui vo da Oidstod.

In de Joarzehnt nachn Zwoatn Wejdkriag san nur vaoanzlt wichtige Beispui fia moderne Architektur enstandn. Seit de 1990a Joar hod si des owa gendat und es is wieda meara hochklassige Architektur baut worn. Ois bsundas guade Beispui gejtn vor oim de Allianz Arena, deBMW-Wejd, as BMW-Hochhaus (da "Viazylinda"), de Highlight-Towers zSchwabing und s neie Jidische Zentrum. Mit 146 m is mitn "Uptown München" s hechste Hochhaus vo da Stod entstandn.

Am 9. Novemba 2006 is as neie Jidische Zentrum am St.-Jakobs-Platz in da Innastod daeffnet worn. Des is as gresste jidische Zentrum voEiropa. Damit san ollejidischn Eirichtunga vo da Israelitischn Kultusgmoa an oam Ort vaeinigt und des middn im Zentrum vo da Stod. Des Ensemble besteht aus da neien Haptsynagogn, im jidischn Gmoahaus und im Jidischn Museum. Da Entwuaf kimmt vo de ArchitektenWandel, Hoefer und Lorch, de wo aa scho de Dredsna Synagogn umbaut ham. As Jidische Zentrum hod anDeitschtn Städtbaupreis 2008 gwuna.

Parks, Woid und Wiesn

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
Monopteros imEnglischa Gartn

Z Minga gibts a boar scheene Parks wia

  • inEnglischn Gartn (wo ma imGrafn Rumford z'vadanga hod) mit sein bekanntn Biergartn am Chinesischen Turm. Sei Valängarung iwan Middlan Ring entlang vo da Isar hoaßt Hirschau.
  • Meara zua Stodmiddn hi gibts an Hofgartn, wo inan Englischn Gartn iwageht und in da Nechn vom Hauptbohhof in Oidn Botanischn Gartn.
  • DesSchloss Nymphenburg hod an grossn Schlosspark und nebno is glei da Neie Botanische Gartn.
  • Glei nemdro westle liegt daHirschgartn, wo tatsächle Roudwuid zicht wead. Do drin liegt mid 8000 Plätz da gresste Biagartn vo Minga[11] und vamuatle vo da ganzn Wejd.
  • Entlang vo da Isar verlaffd a broada Greastroafa, de Isarauen, wo duach de ganze Stod und driwa ausse gähd.
  • Mittn in da Maxvuastod (Oidschwabing) liegt da Leopoldpark, glei hinta da Mensa vo da Uni.
  • Iwrigblim vo de Olympischn Spui 1972 is am Obawiesnfejd da Olympiapark mit seim Aussichtsbergl. Ma ko owa aa mitm Aufzug afn Olympiatuam auffifoan und vo do a guade Aussicht.
  • Zwischn Olympiapark und an Englischn Gartn gibts no an Luitpoldpark, mit an Aussichtsbergl und an grossn Spuiplatz fia de Kinda[12]. A do gibts an scheenan Biergartn, dazua a Summaschwimmbad im Noadn.
  • Im ehemolign Mollglände liegt da Westpark, oglegt zua IGA 1983 und inzwischn a wengal vakloanat.
  • Im Westn, in Pasing, ziagt se entlang da Wiam daPasinga Stodpark und Paul Diehl Park und in Owamenzing zum Nymphnburga Park hi. AnDuachblick.
  • Im Nordwestn, z'Allach gibts trotz Rangierbohhof und A99, an Allacha Woid, dea wo ois Lohwoid middlawein wos extrem sejtans dorstejt. Dazua hod ma um an Rangiabohhof an Park mid am See (Hundssee) drin oglegt, wo se vo da Lasallestrass bis zum Allacha Forst entlang vo de Gleis ziagt.

Aussadem gibts in Allach no d Angerloh, emfois a Lohwoid und am oidn Autobohdamm (Kiesbeag) a neis Noheaholungsgebiet, des wo imLochhoiz endt. Vom Schoddavabrauch voam oidn Autobohdamm und aem neicha Autobohring West(A99) is da Grosse Langwieda Sää und da kloane Langwieda See (Birkensee) und da Luassee iwablliem, de im Summa stork ois Bodeseen gnutzt wern[13]. Z'Aubing hods de Aubinga Loh und de Moosschwaing

  • Im Ostn gibts in Ostpark mitn Michaelibad, an Tei vom Perlacha Forst und im Truderinga Woid im Stodgebiet, a weng mea zua Stod zua an Zamilapark und an Denninga Anger.
  • Im Sidn is da Sendlinga Woid, aa Sidpark gnennt und z'Hintabrui da Hintabruija Park.
  • Im Noadostn liegt beim ehemolign Flughofn Ream, heid Messestod-Ost, da Reama-Park midm Reama See.
Schlosspark Nymphenburg

Museen

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
Glyptothek

Minga is international fia sei Sammlunga vo da oidn und klassischn Kunst bekonnt. DeOide- und deNeie Pinakothek, und dePinakothek vo da Moderne und asLenbachhaus khean beispuisweis zu de wejdweit renommiatastn Galerien. Zamma mit daGlyptothek, daStaatlichn Antiknsammlunga und imMuseum Brandhorst buidns asKunstareal Minga, as Mingara Kunstzentrum. Aa asStootliche Museum fia Ägyptische Kunst kriagt an Neibau im Kunstareal.

Neman Kunstareal is mitn Lechl a weidane Museumslandschoft:Haus der Kunst,Nationalmuseum,Archäologische Staatssammlung,Schackgalerie undVejkakundemuseum. Estli vo da Isar an da Prinzregentenstrass liegts oanzigartige JugendstuigebaideVilla Stuck mit a Gmejdesammlung (Franz Stuck) und Wexlausstejunga. AsMingara Stodmuseum steht am ehemolign Zeighaus am St.-Jakobs-Platz – gengiwa vom Jidischn Museum, des wo duatn mit da neienSynagogn und amjidischn Gmoazentrum as neie Jidische Zentrum buidn duat.

De Staatliche Münzsammlung is in daResidenz untabrocht. ImSchloss Nymphenburg is asMarstallmuseum, deNymphenburga Porzlansammlung und as naturkundlicheMuseum Mensch und Natur. Dazua gibts in da Stod weidane Museen mit naturwissenschoftlichn Sammlunga vom Staat, de wo bis etz no ned zammgfosst woan san: AsPaläontologische Museum, asMuseum Reich der Kristalle, und Museen fia deAnthropologische, deGeologische, deBotanische und deZoologische Staatssammlung. A Publikumsmagnet is aa asDeitsche Jagd- und Fischereimuseum. AsDeitsche Museum is as gresste technisch-naturwissenschoftliche Museum vo da Wejd und khead mit iwa oana Million Bsucha pro Joar zua de frequentiatastn Museen voEiropa. Zweigstejn san deFlugwerft Schleißheim und as nei eaeffnede Vakeasmuseum an da Theresienwiesn.

AsValentin-Musäum is a Museum, wo im legendean Mingara KomikaKarl Valentin gwidmet is. De Hoamat vom Museum is as Isartor, wo a Tei vo da ehemolign Stodbefestigung is.

Kunst und Literatua

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

Im 19. Joarhundat ham unta andam daHeinrich Heine, daFriedrich Hebbel und daHans Christian Andersen fia längare Zeit z'Minga glebt.

In de letztn Joarzehnt vom Kinireich Bayern hods literarische Lebm z'Minga an grossn Aufschwung ealebt. As Zentrum dabei wor vor oim Schwabing. De bedeitendstn Schriftstella aus dera Zeit san:Lena Christ,Ludwig Thoma,Thomas Mann,Rheiner Maria Rilke undFrank Wedekind.

In da Weimara Republik worn de bekontastn Mingara Literaten daBertolt Brecht und daOskar Maria Graf. Spada daEugen Roth und daErich Kästner.

Hofbraihaus und Wiesn

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
Hofbräuhaus
(Philip de Laszlo, 1892)
DWiesn bei Nacht

AsHofbräuhaus am Platzl, middn im Zentrum is de berihmdaste Biahoin vo da gonzn Wejd. De Firma betreibt aa s zwoatgresste Zejt auf daWiesn, im berihmtasdn Voiksfest vo da Wejd. Zwoa Wocha lang, Ende Septemba bis Ofang Oktoba, ziagts Oktobafest Milliona vo Besucha in de Biazejd und zu de andan Attraktiona. As Oktobafest is zan easchtn Moi am 12. Oktoba 1810 obghoitn worn, es wor a Fest zua Feia vo da Hozad vom KronprinznLudwig I mit da Prinzessin Therese vo Sachsen-Hildburghausen. De Hauptattraktion wor dabei a Rossrenna. De Sportvaostoitung is in de foigenden Joar wiedahoit worn und mit da Zeit is draus as Oktobafest worn, wia mas heit kennt.

Lukullisches Minga

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
Prinzregentnduatn
Weisswuascht

DeWeißwuascht is 1857 z'Minga dafundn woan und is de woi berihmtasde kulinarische Spezialität vo Minga.Schweinsbrodn mitKnedln und Kraut sowiaSchweinshaxn san typische Hauptspeisn. Unvazichtbor ois Gruispezialitätn san a hoibs Hendl und aSteggalfiisch. De berihmtasde Mingara Suppm is de Lebaknedlsuppm. Beliabte Siassspeisn sanOpfestrudl mit Vanillesauce,Millirahmstrudl,Dampfnudln,Schmoiznudln (Auszogane) und de brihmtePrinzregentnduatn. Gfrogte Brodzeitspezialitetn isanObatzda,Radi,Brezn,Lebakaas, Wuascht- undEadepfesalod. Und unvazichtbor as MingaraBia.

Minga is a fia seine Brauarein bekonnt und fiasWeissbia (Weizenbia odaWoaznbia), wo a boarische Spezialitet is. AMass is a Lita Bia und de wichtigsteBiaeinheit z'Minga. ARadler is a Mischung zua Hejftn aus hejm Bia und weissnKracherl. Z'Minga gibts aa rund 20 wichtige Biageatn, da gresste is da Hirschgoartn.

De bekonntastn Brauarein z'Minga san:

Meakte

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

DaViktualienmarkt is z'Minga da populeaste Morkt fia frische Nohrungsmiddl und fia Delikatessn.

DeAuer Duit gheat zu de ejtasdn Meakte vo Minga und wead dreimoi im Joar obghoidn. Da Auer Duit guit ois da gresste Gschirrmarkt voEiropa. Auf an Hauffa Standln wean Porzellan, Keramik und Tepf obotn. Dazua owa aa no vui meara: Haushoitszuabehea, Gwand, Antiquitetn usw.

Drei Wocha vor Weihnochtn gibts z'Minga reglmassi Christkindlsmeakte aufm Marienplotz und auf ondan Platzln.

Sport

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
Olympiasee
Olympiastadion

De gresste Sportvaostoitung z'Minga worn de Olympischn Summaspui 1972. Zua Zeit bewiabt si Minga um de Olympischn Wintaspui 2018. Im Noadn vo da Stod liegt daOlympiapark, wo fia de Olympischn Summaspui 1972 oglegt worn is. Des Glanda ist wejdberihmd, vua oim zweng da futuristischn Zejtdochkonstruktion vom Olympiastadion. Im Mai 2005 is deAllianz Arena aufgmochd worn, de wo am Nordend vo da Stod liegt. De Allianz-Arena wor da Austrogungsort fias Eaeffnungspui vo da Fuassboiwejdmoastaschoft 2006. S traditionsreichste und ejtaste Stadion z'Minga is asStadion an da Greawoida Strass (ehemoligs 60a-Stadion). Fian Pferdlsport gibts deTrabrennboh Daglfing und deGalopprennboh Ream.

Da bekonntaste Mingara Sportvarein is da meafoche deitsche FuassboimoastaFC Bayern Minga, wo seit 1965 ununtabrochn in da Fuassboi-Bundesliga spuit. Da Varein spuit seit 2006 in da neienAllianz Arena z'Frettmaning draussn. Da zwoate grosse Fuassboivarein san de Sechzga (TSV 1860 Minga). DaFC Wacker Minga wor friaha da drittgresste Mingara Fuaßboivarein und spuid zua Zeit nua no in da Kroasklass Minga.

Wissnschoft und Buidung

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

Hochschui und Forschungsinstitut

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
Ludwig-Maximilians-Uni Minga
Akademie der Bildenden Künste
  • Ludwig-Maximilians-Universität Minga (LMU); grindt 1472 inInglstod, 1802 aufLandshut und vo duat 1826 auf Minga valegt, oane vo de nein deitschn Eliteuniversitätn.
  • Technische Universität Minga (TUM); grindt 1868 ois Polytechnische Schui Minga, 1872 um a landwirtschafdliche Abteilung daweidat, 1930 is de Hochschui fia Landwiatschafd und BrauereiFachhochschui Weihenstephan eigliedat worn. Seit 1970 trogts in heitign Nama. Oane vo de nein deitschn Eliteuniversitätn.
  • Hochschui fia ogwandte Wissnschafdn – FH Minga /Munich University of Applied Sciences; grindt 1971 duach Zammaschluss vo siem Ingenieurschuin und Hehan Fochschuin, is de gresste Fachhochschui vo Bayern und de zwoatgresste in Deitschland
  • Munich Business School (MBS) – private, staatlich onakannte Hochschui
  • Helmholtz Zentrum Minga – Deitsches Forschungszentrum fia Gsundheit und Umwejd (HMGU); S'HMGU erforscht Grundlogn vo ana zuakinftign Medizin und Vasorgung sowia Ökosysteme mit wesentlicha Bedeitung fia de Gsundheit.
  • Hochschui fia Politik Minga; grindt 1950; interdisziplinäres Studium mid an ObschlussDiplomaticus scientiae politicae Universitatis (Dipl. sc. pol. Univ.), wo vo da Ludwig-Maximilians-Universität valiehn wead.
  • Universität vo da Bundeswehr Minga; mid Sitz z Neubiberg; de Hochschui is 1973 ois Ausbuidungsstättn fia Offiziere und Offiziersowärta vo da Bundeswehr. Studian deafa in da Regl do nua Oghearige vo da Bundeswehr.
  • Akademie der Buidenden Künste Minga; grindt 1808 ois Kenigliche Akademie vo de Buildenden Künste, 1946 mid da Keniglichn Kunstgwerbeschui Minga und da Akademie vo da Ogwandtn Kunst vaeinigt.
  • Hochschui fia Musik und Theater Minga; grindt 1830 ois Singschui, 1867 auf Oregung vom Richard Wagner in de Kenigli-boarische Musikschui umgnennt. Nach mearan weidan Umbenennunga hods seit 1998 in heitign Nama.
  • Hochschui fia Fernseng und Fuim Minga; grindt 1966 ois staatliche Eirichtung zur Ausbuidung vo Redakteurn, Regisseurn und Drehbuchautorn
  • Hochschui fia Philosophie Minga; grindt 1925 in Pullach; a Hochschui fia Priestaausbuidung. 1971 auf Minga umzogn. Träga vo da Hochschui is da Jesuitnordn.
  • Fachhochschui fia Oekonomie & Management; private, staatlich oerkannte Fachhochschui mit bundesweitn Studienzentren.
  • Katholische Stiftungsfachhochschui Minga; grindt 1971 aus via hehan Fochschuin fia Sozialarbat und Sozialpädagogik. Des is a Fachhochschui in Trägerschafd vo da katholischn Kiach, de wo zBenediktbeiern imKlosta Benediktbeiern a weidare Abteilung hod.
  • Ukrainische Freie Universität München (UFU) is a private Exil-Universität
  • Euro Business College (EBC) is a private, staatlich ned oakannte Fachhochschui fia Betriebswirtschafd.
  • AKAD-Privathochschui is a private, staatlich-onakannte Hochschui

Akademien

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
  • Bayerische Akademie der Wissenschaften, a Keapaschafd vom effentlichn Recht, wo Wissenschafdla und Glehrte eine beruafn wern, de wo duach eanare Forschunga zu ana bedeitendn Daweidarung vom Wissnsstand vo eanan Fach beitrogn ham
  • Bayerische Akademie fia Werbung und Marketing (BAW) grindt 1949 ois Ausbuidungsinstitut fia Beruaf in Marketing, Kommunikation, PR und Medien.
  • Bayerische Verwaltungsschule (BVS) mitn BVS-Buidungszentrum Minga, is a Obieta fia Aus- und Fortbuidung im stootlichn und kommunaln Bereich in Deitschland.
  • Fachakademie fia Augnoptik (FFA), Voizeitschui fia beruafliche Weidabuidung im Bereich vo da Augnoptik. Schwaapunkt is de Ausbuidung zum/zua Stootlich priaftn Augnoptika(rin).

Institute

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
Max-Planck-Gsejschafd
  • Max-Planck-Gsejschafd
  • Fraunhofer-Gsejschafd
  • Bundeswehr Institute
  • Institut fia Rundfunktechnik (IRT)
  • Institut fia Sozialwissenschafdliche Forschung (ISF)
  • Deitsches Jugendinstitut (DJI)
  • Goethe-Institut
  • Spanisches Kuituainstitut (Instituto Cervantes)
  • Franzesisches Kuituainstitut (Institut français)
  • Britisches Kuituainstitut (British Council)
  • Italienisches Kuituainstitut (Istituto Italiano di Cultura)
  • Sprochn & Dolmetscha Institut Minga

Wiatschoft und Infrastruktur

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

Wiatschoft

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
BMW-Zentrale mitm BMW-Viazylinda und BMW-Museum
Eiropäisches Patentamt

A Vagleichsstudie (vo de ZeitschriftnWirtschaftswoche, vo daInitiative Neue Soziale Marktwirtschaft (INSM) und vo da KölnaIW Consult GmbH) zoagt, dass Minga unta de 50 gresstn deitschn Städd de zwoathexte Wiatschoftskroft hod.[14] De neiaste Studie vo daInitiative Neue Soziale Marktwirtschaft und vom MagazinWirtschaftswoche fiat Minga sogor wieda ois wiatschoftli eafoigreichst Stod vo Deitschland. De Studie beweatet Wiatschofts- und Struktur-Indikatorn wia Produktivität, Bruttoeinkommen, Investitiona, Innovationa, Orbatslosnquotn und de Zoi vo de Hochqualifiziatn.

Mit mea wia 20.000 Hightech-Firmen is Minga de Spitzn unta de deitschn Technologiestandplätz. Es san oba aa vui andare Branchen z'Minga stork vatretn. Wichtige san da Tourismus, da Foazeig- und Maschinenbau, de Elektrotechnik und Softwareindustrie. Minga is aa a wichtiga Finanzplotz und as wichtigste Vasicharungszentrum vo Deitschland. De Stod und de VuastodPlanegg san a bedeitenda Standort fia Biotechnologie. Owa aa ois Medienstandort hod de Stod a grosse Bedeitung. Z'Minga hom wejdweit, nochNew York, de Stod wo de moastn Valog ian Sitz hom; und aa Fernseng- und Fuimindustrie san in da Stod und in da unmiddlborn Umgebung vatretn (Fernsehindustrie z'Untafehring und Fuimindustrie z'Geiselgasteig und z'Greawoid). DeMesse Minga is a bedeitenda Messeplotz. MitAllianz SE,BMW,Linde AG,MAN,Münchener Rück undSiemens ham sechsDAX-Unternehman z'Minga ian Haptsitz. Damit belegt de Stod vuaDüsseldorf undFrankfurt am Main mit je drei DAX-Firmen an Spitzenplotz in da deitschtn Statistik. Unta de Städd mitFortune Global-500-Unternehmen is Minga 2008 wejdweit auf Rang 9 glegn.[15]

Effentliche Einrichtungen fia de Wiatschoft z'Minga san unta ondam s'Eiropäische Patentamt und de Deanst vom Landesbeauftrogtn vom THW Landesvaband Bayern vo da Bundesostoit Technisches Huifswerk.

Medien

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

Minga is Sitz vomBoarischn Rundfunk und vo da Programmdirektion vomARD-GmoaschoftsprogrammDas Erste. Weidas gibts z'Minga und im direktn Umland an Haufa private Fernseng- und Radiosenda.

Minga is mit 250 Valogn aa a wichtige Standort fia Printmedien; Beispui san: da Burda Valog, da Süddeutscher Valog und Langenscheidt. De gresste Dogeszeidung is de Süddeitsche, weidas gibts no an Merkur und mit da AZ und da TZ no zwoaTradschbladdln.

Vakaffte Auflog vo Togeszeidunga z'Minga
TitlAusgob OrtVakaffte Auflog Mo-FrVakaffte Auflog Sa
Süddeutsche ZeitungGsamtausgob425.994535.250
Süddeutsche ZeitungMinga117.486137.830
tzMinga104.391127.887
AbendzeitungMinga100.856114.547
Bild ZeitungMinga66.37857.507
Münchner MerkurMinga26.86427.982

[16][17]

Infrastruktua

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]

Minga hod sea guad ausbaute Vakeasnetze.

Radlvakea

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
Radlweg in da Mingara Goethestrass

S Mingara Radlwegnetz is mea wia 1.200 Kilometa lang; dees is ebba mea wia 50 Prozent vo da gsamtn Leng vom Mingara Strassnnetz. Fia de Radlfohra gibts in da Stod iba 25.000 Radlstenda und on de Hoitestejn vo effentlichn Nohvakea gibts iba 50.000 Stejpletz fia Radln (Stand: 2010).

2010 hod da Radlvakea 14 Prozent vom Vakeasafkomma z Minga ausgmocht. Damit is Minga Spitznreida unta oin deitschn Grosstedd. De Stodvawoitung hod es Zui an Radlvakeasotei bis 2015 auf 17% z'steigan. Dazua wean de Middl fia de Feadarung vom Radlvakea ob 2010 vadreifocht - auf 4,5 Millionen Euro.

Luftvakea

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
Flughofn Minga

Im Arrdinga Moos nordestli vo da Stodmiddn liagt da internationale FlughofnFranz Josef Strauß (internationala Flughofn-Code:MUC (IATA-Code)EDDM (ICAO-Code). Ea is mit fost 35 Milliona Passagian im Joar 2008 da zwoatgresste Flughofn vo Deitschland und da siemtgresste voEiropa gwen. Seit da Entscheidung vo daLufthansa, Minga ois zwoats Draakreiz nebm Frankfurt z etablian, wead da Flughofn international imma bessa einbundn. Iwa 20 Langstrecknflugzeig san do stationiat. Des Kontinentalnetz vo da Lufthansa is sogor umfongreicha ois bei jedm ondan deitschn Flughofn. Da Flughofn is iwa de Autoboh A92 z'dareicha, genauso wia mit de S-Bohlinien S1 und S8 vo da Mingara Innastod aus.

Weidare Flughofn in da Mingara Umgebung san Obapfahofa und Schleißham, wo fia de oigmoane Luftfohrt zum Tei nua eingschrenkt nutzbor san. Da 90 km entfeante Flughofn Memmingen wead voRyaneir oisFlughofn Minga-West vamarktet.

Schienavakea

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
Mingara Haptbohhof

Auf da Schien is Minga guad ans internationale Strecknnetz ogeschlossa. Unta andam passian foigende Fernvakeasvabindunga in Mingara Haptbohhof oda fanga duatn o:

Danem gibts mitm Bohhof Minga-Pasing und Minga Ost zwoa weidane Fernbohhef.Fian Eisenbohgitavakea hod ma an Rangierbohhof Minga Nord Rbf.

Duach Nochtzig gibts unta andam Direktverbindunga mit de foigandn Destinationa:

Strassnvakea

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
Autobohna und Middlara Ring

Des Stroßnetz um Minga is lange Zeit vo Fejplanunga betroffa gwen. De Stod hod wirtschoftliche Valuste befiachdt, wen da storke Urlaubavakea aufItalien ned in da Stod ohoidn dadat. Deswegn is da Autobohring um Minga, dea wo scho in da Vorkriagszeit trassiat worn is, nua schleppend ausbaut worn. In de 1960a is ois Easotz da Middlare Ring baut worn. Da Autobohring um Minga is bis heit ned voiständig ferti gstejt.

Foigande Autobohna fian vo und auf Minga:

Nebm da Bundesstroß 471, de wo parallej zum heitign Autobohring lafft, fian foigande Bundesstraßn duach Minga:

  • Bundesstrass 2 Grenz/PL –Berlin – Leipzig –NiambergAugschburg – Minga –Garmisch-Partakira – Grenz/A
  • Bundesstrass0 2 R Middlara Ring/Minga
  • Bundesstrass011 Grenz/CZ –Landshut – Minga – Kochel am See – Grenz/A
  • Bundesstrass012 Lindau (Bodensee) – Minga(ois A 94/ A96)Passau – Grenz/CZ
  • Bundesstrass013WiazburgInglstod – Minga –Dejz
  • Bundesstrass 304Dachau – Minga – Freilassing

Z'Minga is am 1. Oktoba 2008 a Umwejdzona eingricht worn. De umfosst de Strassn innahoib vom Middlan Ring. Da Middlare Ring sejm ghead ned zua Umwejdzon, um a nochteilige Valogarung vom Vakeasfluss z'vameidn. De Umwejdzon deaf nua mit Kroftwogn mit ana Feinstaubplakettn passiat wean.[18]

Effentlicha Nohvakea

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
MVV Schienennetz mit Metrobuslinien

Im effentlichn Personanahvakea gibts achtS-Boh-Linien. Im Bereich vo da Innastod san olle Hauptlinien in am zentrein Stammstreckntunnej bindlt. Wei da Tunnej scho voi ausglosdt is, wead deazeit da Bau vo na parallej valaffandnZwoatn Stammstreckn vuabereidt. De MVG (Münchner Verkehrsgesellschaft), a Dochta vo de Stodwerke Minga, betreibt siebm U-Bohlinien, zehn Strassnbohlinien und a umfangreichs Busnetz mit 67 Linien. Da Vakea im Busnetz is dabei zu etwa 45% an private Kooperationspartna ausglogad. AsU-Boh-Netz vo Minga is mit 103 km as drittlengste vo Deitschland (untairdisch mit 80,4 km sogoa as zwoatlengste) und befeadat Dog fia Dog rund 920.000 Leit.[19]Olle effentlichn Vakeasmiddl vo Minga forn zan oaheitlichn Tarif innahoib vomMünchna Verkehrs- und Tarifverbund (MVV).

Beleg

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
  1. Genesis Online-Datenbank des Bayerischen Landesamtes für Statistik Tabelle 12411-001 Fortschreibung des Bevölkerungsstandes: Gemeinden, Stichtage (letzten 6) (Einwohnerzahlen auf Grundlage des Zensus 2011) (Hilfe dazu).
  2. München in Zahlen (ogebm füas End 2017)
  3. Statistisches Taschenbuch München 2008 (PDF)
  4. Guat dorgstejt im Stickl "Ein Münchner im Himmel" vomLudwig Thoma, des wo bsondas bekonnt woan is in da Hearspuiversion vomAdolf Gondrell
  5. Statistisches Amt Minga:Die ausländische Bevölkerung nach der Staatsangehörigkeit
  6. Archivierte Kopie. Archiviert vom Original[1] am 19. Juli 2011; abgerufen am 1. April 2011. 
  7. Alfred Bammesberger, Theo Vennemann: Languages in Prehistoric Europe. Winter, Heidelberg 2003, 319-332.ISBN 3-8253-1449-9
  8. Elisabeth Hamel und Theo Vennemann:Vaskonisch war die Ursprache des Kontinents, Spektrum der Wissenschaft Mai 2002, Seite 32
  9. Augsburger Schiedsspruch Kaiser Friedrich I., 1158, Bayerisches Hauptstaatsarchiv München
  10. Europabericht 2002, S. 24
  11. Archivierte Kopie. Archiviert vom Original[2] am 27. Aprü 2019; abgerufen am 12. Dezember 2009. 
  12. Do steht a Statue vom bekanntastn Mingara Koboid: vomPumuckl
  13. Bis 2009 is da MVV midm "Bodebus" an Sää ogfahrn
  14. INSM: Frankfurt am Main belegt an 1. Plotz bei da Wiatschoftsleistung
  15. Städd mit via oda mea Fortune-500-Unternehmen
  16. IVWIVW Online. Mai 2009
  17. IVW Verbreitungsanalyse:IVW Verbreitungsanalyse Online Mai 2009.
  18. Umweltplakette für MünchenUmweltplakette für München (Memento desOriginals[3] vom 19. Juli 2009 imInternet Archive) i Info: Der Archivlink wurde automatisch eingesetzt und noch nicht geprüft. Bitte prüfe Original- und Archivlink gemäßAnleitung und entferne dann diesen Hinweis.@1@2Vorlage:Webachiv/IABot/www.muenchen.de
  19. De Mingara Vakeasgsejschoft in Zoin@1@2Vorlage:Toter Link/www.mvg-mobil.de (Seite nicht mehr abrufbar; Suche inWebarchiven)

Literatua

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
  • Peter Klimesch:Isarlust - Entdeckungen in München, MünchenVerlag, Minga 2011,ISBN 978-3-937090-47-4. Die Münchner Isar von der Großhesseloher Eisenbahnbrücke bis zur St.-Emmeram-Brücke.
  • Christina Haberlik:Das Gesicht der Stadt - Münchens schönste Fassaden, MünchenVerlag, Minga 2011,ISBN 978-3-937090-31-3 (Essays zur „Fassade“ und Fassadenpreise 1970-2009)
  • Peter Claus Hartmann:Münchens Weg in die Gegenwart. Von Heinrich dem Löwen zur Weltstadt. Schnell & Steiner 2008,ISBN 978-3-7954-2009-3.
  • Joachim Käppner, Wolfgang Görl, Christian Mayer (Hrsg.):München - Die Geschichte der Stadt. Süddeutsche Zeitung Edition, Minga 2008,ISBN 978-3-86615-622-7.
  • Reinhard Heydenreuter:Kleine Münchner Stadtgeschichte. Pustet,Rengschburg 2007,ISBN 978-3-7917-2087-6.
  • Hubert Ettl und Bernhard Setzwein (Hrsg.):München. Reise-Lesebuch. Text-Bildband, Hardcover, 179 S., mit Texten vonHerbert Achternbusch,Carl Amery,Bruno Jonas, Hermann Lenz,Gerhard Polt u. a. und Fotos von Volker Derlath, Heinz Gebhardt, Regina Schmeken u. a. edition lichtung, Viechtach 1999,ISBN 3-929517-28-0.

Im Netz

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
 Commons: Minga – Sammlung vo Buidl, Videos und Audiodateien

Video

[Werkeln |Am Gwëntext werkeln]
Flagge der Bundesrepublik Deutschland
Landeshauptstädt vo daBundesrepublik Deitschland

Berlin |Bremen |Dresdn |Düssldoaf |Erfurt |Hamburg |Hannover |Kiel |Magdebuag |Mainz |Minga |Potsdam |Saarbrücken |Schwerin |Stuagart |Wiesbodn

Da Boarische Sprochraum
Regiona imBoarischsproching Raum

BurgnlandKarntnMingaNiedabayernNiedaöstareichObabayernOwaöstareichOwerpfoizNord-, Ost-, undSiidtiaroiSoizburgSteiamoakWean

Flagge der Bundesrepublik Deutschland
Deitsche Groußstädt

iwa 1.000.000 Eiwohna:Berlin |Hamburg |Köln |Minga

mehra wia 500.000 Eiwohna:Bremen |Dortmund |Dresden |Düsseldorf |Essen |Frankfurt am Main |Hannover |Leipzig |Niamberg |Stuttgart

mehra wia 250.000 Eiwohna:Augschburg |Bielefeld |Bochum |Bonn |Duisburg |Gelsenkirchen |Karlsruhe |Mannheim |Mönchengladbach |Münster |Wiesbaden |Wuppertal

mehra wia 100.000 Eiwohna:Aachen |Bergisch Gladbach |Bottrop |Braunschweig |Bremerhaven |Chemnitz |Darmstadt |Erfurt |Erlangen |Freiburg im Breisgau |Fürth |Göttingen |Hagen |Halle (Saale) |Hamm |Heidelberg |Heilbronn |Herne |Inglstod |Jena |Kassel |Kiel |Koblenz |Krefeld |Leverkusen |Lübeck |Ludwigshafen am Rhein |Magdeburg |Mainz |Moers |Mülheim an der Ruhr |Neuss |Oberhausen |Offenbach am Main |Oldenburg |Osnabrück |Paderborn |Pforzheim |Potsdam |Recklinghausen |Rengschburg |Remscheid |Reutlingen |Rostock |Saarbrücken |Siegen |Solingen |Trier |Ulm |Wolfsburg |Wiazburg

Des is a beriga Artike.
Dea Artike is oiszimfti in deHall of Fame (Ruhmeshoin) aufgnumma worn.


Referenzfehler: Es sind<ref>-Tags für die Gruppe „A“ vorhanden, jedoch wurde kein dazugehöriges<references group="A" />-Tag gefunden.

Voh „https://bar.wikipedia.org/w/index.php?title=Minga&oldid=849144
Kategoariner:
Vastéggte Kategorien:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp