Movatterモバイル変換

Эстәлеккә күсергә

3 сентябрь

Һылтанмаларҙы төҙәтергә

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте

3 сентябрь
Аҙна көнө	Йәкшәмбе, Дүшәмбе, Шишәмбе, Шаршамбы, Кесаҙна, Йома һәм Шәмбе
3 сентябрь Викимилектә

3 сентябрь —григориан стиле буйынса йылдың 246-сы (кәбисә йылында 247-се) көнө. Йыл аҙағына тиклем 119 көн ҡала.

←сентябрь→
Дш	Шш	Шр	Кс	Йм	Шб	Йш
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30
2025 йыл

Байрамдар һәм иҫтәлекле даталар

Халыҡ-ара

Ер:Икенсе бөтә донъя һуғышы тамамланған көн.
- ДНК-ның үҙенсәлеге асылған көн.
- Бекон көнө.
- Һаҡал көнө (сентябрҙең беренсе шәмбеһе).
- Күкрәксәнең тыуған көнө.

Милли

Австралия: Флаг көнө.
Катар: Бойондороҡһоҙлоҡ көнө.
Ҡытай: МиллитаристикЯпонияны еңгән көн.
Рәсәй Федерацияһы:Терроризм менән көрәштә теләктәшлек көнө.
Сан-Марино: Республика нигеҙләнгән көн.

Һөнәри

Молдова: Милли ғәскәр көнө.
Тажикстан: Граждандар авиацияһы көнө.

Тарихи ваҡиғалар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

1875:Мәскәүҙә хәҙерге Дәүләт тарих музейы бинаһы төҙөлөшөндә тантаналы шарттарҙа тәүге нигеҙ ташы һалына.
1880:Петербургта инженер Фёдор ПироцкийРәсәй империяһындағы (ҡайһы бер мәғлүмәттәр буйынса, хаттадонъялағы) тәүгеэлектр трамвайын халыҡҡа эшләтеп күрһәтә.
1945: Икенсе бөтә донъя һуғышы тамамлана.
1947:Туймазы девон нефтенең тәүге партияһы 183 километрлыҡ «Туймазы — Өфө» магисталь торба үткәргес буйлапЧерниковкалағы нефть эшкәртеү заводына килә. Был Урал—Себер төбәгендәге магистраль нефть һәм уның продукттары үткәргестәре системаһын булдырыуға башланғыс һала.
1947: Хәҙерге «Транснефть–Урал» йәмғиәте ойошторола.
1957:Нефтекама ҡалаһына нигеҙ һалына.

Был көндө тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Башҡортостан менән бәйле шәхестәр

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Мостаев Йәүҙәт Әхәт улы (1920—18.09.1999),ғалим-тау инженеры. 1939—1940 йылдарҙағысовет-фин һәмБөйөк Ватан һуғыштарында ҡатнашыусы. 1960—1990 йылдарҙаБашҡортостан нефть ғилми-тикшеренеү һәм проект институты хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1960 йылдан өлкән инженер, 1965 йылдан лаборатория мөдире, 1983 йылдан — сектор мөдире, 1986 йылдан — баш ғилми хеҙмәткәр. Техник фәндәр докторы (1984).Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған нефтсеһе (1974),СССР-ҙың нефть сәнәғәте отличнигы (1978) һәм почётлы нефтсеһе (1980). 3-сө дәрәжәДан (1944) һәм II дәрәжәВатан һуғышы ордендары кавалеры.
Фәтихов Рәшит Ғабдулла улы (1945), ғалим-хирург. 1976 йылданБашҡорт дәүләт медицина институты һәмБашҡорт дәүләт медицина университеты уҡытыусыһы. Медицина фәндәре докторы (2004), профессор (2005).Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған һаулыҡ һаҡлау отличнигы (2012). Сығышы менәнӨфө ҡалаһынан.
Ғәйнуллина Асия Солтан ҡыҙы (1955), режиссёр, халыҡ-ижады буйынса белгес-консультант,Сибай ҡалаһында сәсәндәр мәктәбе ойоштороусы. Башҡортостандың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре. Сығышы менән хәҙергеБашҡортостан Республикаһының Хәйбулла районы Бәләкәй Арыҫланғол ауылынан.
Кустиков Сергей Иванович (1960),уҡытыусы,спортсы,волейбол һәмсаңғы спорты тренеры. Саңғы спорты буйынса спорт мастерлығына кандидат (2013). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған уҡытыусыһы (2012). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан РеспубликаһыныңМәсетле районы Оло Ыҡтамаҡ ауылынан.

1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Симонов Вадим Дмитриевич (1916—16.07.2004),ғалим-химик-технолог. 1960 йылдан «Башнефтехимзаводы» берекмәһенең начальник урынбаҫары, Бөтә союз гербицидтар һәм үҫемлектәрҙең үҫеүен көйләгестәр ғилми-тикшеренеү технология институтына нигеҙ һалыусы һәм 1964—1987 йылдарҙа уның директоры, бер үк ваҡытта 1970—1980 йылдарҙаӨфө нефть институты уҡытыусыһы. Техник фәндәр докторы (1976), профессор (1977).РСФСР-ҙың (1984) һәмБашҡорт АССР-ының (1966) атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре,СССР-ҙың почётлы химигы (1974).Ленин (1971),Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1981) һәм«Почёт Билдәһе» (1965) ордендары кавалеры.
Штабель Альфред Артурович (1926—6.11.2002),рәссам-график,журналист. 1957–1987 йылдарҙа«Һәнәк» журналының художество мөхәррире. 1958 йылдан СССР-ҙың Журналистар, 1973 йылдан — Рәссамдар союздары ағзаһы.Башҡортостан Республикаһының халыҡ рәссамы (2002). Йәштәрҙең республика фестивале лауреаты (1957).
Шәйхетдинов Зәйнулла Ғәйфулла улы (1936—4.07.2001), ғалим-инженер-механик. 1965 йылданӨфө авиация институты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1969—1989 йылдарҙа авиация двигателдәре теорияһы кафедраһы мөдире, 1982—1986 йылдарҙа авиация двигателдәре факультеты деканы. Техник фәндәр докторы (1974), профессор (1975).Рәсәй Федерацияһының (1992) һәм Башҡорт АССР-ының (1976) атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре.«Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1986).
Довлатов Сергей Донатович (1941—24.08.1990),журналист, публицист, яҙыусы. Сығышы менәнӨфө ҡалаһынан.
Дәүләтшин Рәйес Имаметдин улы (1941), һаулыҡ һаҡлау өлкәһе ветераны, ғалим-педиатр.Башҡорт дәүләт медицина университеты уҡытыусыһы, балалар хирургияһы кафедраһы профессоры. Медицина фәндәре кандидаты. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған табибы.
Ляхова Нина Павловна (1941),педагогик хеҙмәт ветераны. 1963—2003 йылдарҙаСалауат ҡалаһының 16-сы балалар баҡсаһы мөдире. Башҡортостан уҡытыусыларының 8-се (Өфө, 1987) һәм уҡытыусыларҙың Бөтә Рәсәй (Мәскәү, 1987) съездары делегаты. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған халыҡ мәғарифы хеҙмәткәре (1998),РСФСР-ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (1980). Сығышы менән хәҙергеСиләбе өлкәһенең Златоуст ҡалаһынан.
Әйүпов Рәшит Фазлырахман улы (1946),ауыл хужалығы ветераны. 1980—1985 һәм 1995—2006 йылдарҙаҠалтасы районы «Родина» хужалығы рәйесе. Башҡортостандың атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре, «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры. Райондың почётлы гражданы (2006). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан РеспубликаһыныңСаҡмағош районы Ташҡалмаш ауылынан.
Зөфәр Тимербулатов (1951),партия органдары һәм дәүләт хеҙмәте ветераны, журналист, ғалим. 1991—1994 һәм 2000—2004 йылдарҙаБашҡортостандың матбуғат министры. М. Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университеты уҡытыусыһы. Философия фәндәре кандидаты (2006). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1993),Шәһит Хоҙайбирҙин (2004) һәмЗәйнәб Биишева (2009) исемендәге премиялар лауреаты.

2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Хәсәнов Хәлидар Мөҡсин улы (1922—25.03.2003),Бөйөк Ватан һуғышында һәм совет-япон һуғышында ҡатнашыусы.112-се Башҡорт кавалерия дивизияһы яугиры,сержант. 2-се дәрәжәВатан һуғышы (1985) һәмҠыҙыл Йондоҙ (1945) ордендары кавалеры.
Пирожок Пётр Иванович (1927—11.12.2020), тау инженеры-геолог. 1945 йылғы совет-япон һуғышында ҡатнашыусы. 1985—1996 йылдарҙаУчалы тау-байыҡтырыу комбинатының баш геологы.Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған геологы (1995),СССР Министрҙар Советы премияһы лауреаты (1985). 2-се дәрәжә Ватан һуғышы ордены кавалеры (1985). Сығышы менән хәҙергеУкраинаның Хмельницкий өлкәһе Белогорье районының Семёнов ауылынан.
Ғилманов Миңлебай Саҙри улы (1927—2017), төҙөүсе. 1945 йылғы совет-япон һуғышында ҡатнашыусы.Күмертау ҡалаһындағы 325-се механикалаштырылған күсмә колоннаның элекке ташсыһы һәм бригадиры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған төҙөүсеһе.Октябрь Революцияһы, Ватан һуғышы һәм Ҡыҙыл Йондоҙ ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан РеспубликаһыныңМиәкә районы Көсөгән ауылынан.
Йыһангирова Тәсбиә Сәйет ҡыҙы (1937), почта хеҙмәткәре.Ҡариҙел районы Ҡариҙел почта бүлексәһенең элекке оператор-контролеры.Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған элемтәсеһе.
Кадиков Зәки Нурихан улы (1937),ауыл хужалығы, совет һәмпартия органдары хеҙмәткәре, йәмәғәтсе. 1971 йылданКПСС-тың Башҡортостан өлкә комитеты инструкторы, 1976 йылданМәсетле район Советы башҡарма комитеты рәйесе, 1980—1984 йылдарҙа КПСС район комитетының беренсе секретары. Башҡорт АССР-ының унынсы саҡырылыш (1980—1985)Юғары Советы депутаты, КПСС-тың XXVI съезы делегаты (1981). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре (1996).«Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1981). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан РеспубликаһыныңНуриман районы Рәтүш ауылынан.
Мөҙәрисов Рим Төхбәй улы (1937), механизатор. 1951 йылданБлаговар районы «Октябрь» колхозы механизаторы, шул иҫәптән 1964—1997 йылдарҙа — сөгөлдөр комбайны машинисы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре (1995), 3-сө дәрәжәХеҙмәт Даны ордены кавалеры (1976). Сығышы менән ошо райондың2-се Сулпан ауылынан.
Ҡоломбәтов Фәрит Йәнбәк улы (1942—29.12.2012),инженер. 1971—1977 йылдарҙаХәйбулла районы «Маҡан» совхозының инженер-контролёры, төҙәтеү оҫтаханаһы мөдире; 1985—1997 йылдарҙа — баш инженеры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре (1994), Башҡорт АССР-ы Юғары Советы Президиумының Почёт грамотаһы менән бүләкләнеүсе (1977). Сығышы менән ошо райондыңИләс ауылынан.
Дауытов Ирек Хәмзә улы (1952), табип, педагог. 1984—1986 йылдарҙа Салауат медицина училищеһы уҡытыусыһы, 2000—2003 йылдарҙа — директоры; 1988—2000 йылдарҙа«Салауатнефтемаш» производство берекмәһе медсанчасының табип-травматологы; 2004 йылдан — ҡала дауаханаһының хирургик профилле көндөҙгө стационары мөдире. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған табибы (2002). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан РеспубликаһыныңСтәрлебаш районы Стәрлебаш ауылынан.
Вайссвеккер Ольга Петровна (1972),музыкант-балалайкала уйнаусы, педагог. 1994 йылданТатарстан Республикаһының Халыҡ музыка ҡоралдары дәүләт ансамбле артисы, бер үк ваҡытта 1997 йылдан Ҡазан педагогия институты, 1999—2001 йылдарҙа — Ҡазан консерваторияһы, артабан балалар музыка мәктәптәре уҡытыусыһы. Татарстан Республикаһының атҡаҙанған артисы (2004). Сығышы менәнСалауат ҡалаһынан.

3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Айһылыу Йәғәфәрова (1948), педагогик хеҙмәт ветераны,башҡорт балалар яҙыусыһы, 1989 йылданСССР Яҙыусылар союзы ағзаһы,Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалеры (1986),Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған халыҡ мәғарифы (1992) һәм атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1993).Ким Әхмәтйәнов (1996) һәмРәмзилә Хисаметдинова (2008) исемендәге премиялар лауреаты.

4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Бохараева Розалия Фәтих ҡыҙы (1939), педагогик хеҙмәт ветераны, 1982—1997 йылдарҙаНефтекама ҡалаһындағы 1-се интернат-мәктәп директоры.Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған уҡытыусыһы.
Заһиҙуллин Рәшит Ғәзизулла улы (1939), балалар яҙыусыһы. 1999 йылданБашҡортостан Яҙыусылар союзы ағзаһы.

Дөйөм исемлек

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

3 сентябрҙә тыуғандар

1695: Пьетро Локателли,Италия скрипкасыһы, композитор.
1710: Абраам Трамбле,Швейцария натуралисы.
1875: Фердинанд Порше,Австрия автоконструкторы.
1895: Николай Адуев,СССР-ҙыңсатирик яҙыусыһы, юморист,шиғри пьесалар авторы.
1900: Урхо Калева Кекконен,Финляндияның 8-се президенты (1956—1981).
1905: Карл Дэвид Андерсон,АҠШ-тыңғалим-физигы, позитронды асыусы,Нобель премияһы лауреаты (1936).
1920: Чабука Гранда,Перу йырсыһы,йырҙар авторы.
1950: Евгений Паперный, СССР һәмУкраина актёры, Украинаның халыҡ артисы (1992).
1955: Стив Джонс,Британияның рок-гитарисы, йырсы, «Sex Pistols» төркөмөн ойоштороусыларҙың береһе.
1960: Перри Бэмоунт, Британия музыканты, «The Cure» рок төркөмөнөң элекке ағзаһы.
1965: Марина Зудина, актриса,Рәсәйҙең атҡаҙанған артисы.
1965: Чарли Шин (төп исеме Карлос Ирвин Эстевес), АҠШ актёры, сценарист, «Алтын глобус» премияһы лауреаты.

Был көндө вафат булғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

3 сентябрҙә вафат булғандар

1883: Иван Тургенев,Рәсәй империяһы яҙыусыһы, драматург.
1981: Фәтхерахман Әхмәҙиев, үҙешмәкәртатар композиторы. («Йәйҙең матур аяҙ таңдарында», «Чистай вальсы», «Мәңге йәшәйһе килә» һ.б.)
1995:Шәриф Бикҡол,Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашҡанбашҡорт шағиры, яҙыусы һәм журналист. РСФСР‑ҙың (1980) һәмБАССР-ҙың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре,Башҡортостан комсомолыныңҒәлимов Сәләм исемендәге премияһы лауреаты.

Йыл көндәре

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Ай һәм көндәр
Ғинуар	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Февраль	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29
Март	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Апрель	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Май	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Июнь	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Июль	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Август	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Сентябрь	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Октябрь	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Ноябрь	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Декабрь	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

Ай исемдәре
Һыуығай (ғинуар) Шаҡай (февраль) Буранай (март) Алағарай (апрель) Һабанай (май) Һөтай (июнь) Майай (июль) Урағай (август) Һарысай (сентябрь) Ҡарасай (октябрь) Ҡырпағай (ноябрь) Аҡъюлай (декабрь)

«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=3_сентябрь&oldid=1152849» битенән алынған

Категориялар:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp