Movatterモバイル変換

Эстәлеккә күсергә

30 март

Һылтанмаларҙы төҙәтергә

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте

30 март
Аҙна көнө	Йәкшәмбе, Дүшәмбе, Шишәмбе, Шаршамбы, Кесаҙна, Йома һәм Шәмбе
Категория для рождений в этот период времени	Категория:30 мартта тыуғандар
Категория смертей за этот период времени	Категория:30 мартта вафат булғандар
30 март Викимилектә

30 март —григориан стиле буйынса йылдың 89-сы (кәбисә йылында 90-сы) көнө. Йыл аҙағына тиклем 276 көн ҡала.

←март→
Дш	Шш	Шр	Кс	Йм	Шб	Йш
					1	2
3	4	5	6	7	8	9
10	11	12	13	14	15	16
17	18	19	20	21	22	23
24	25	26	27	28	29	30
31
2025 йыл

Байрамдар һәм иҫтәлекле даталар

Халыҡ-ара

Ер: Ҡәләм көнө.
- Ҡояш менән «ҡосаҡлашыу» көнө.
- Паркта саф һауала йөрөү көнө.

Милли

Испания:Барселона:Сәскәләр көнө.
Фәләстин Дәүләте:Ерҙе яҡлау көнө.

Һөнәри

Ер:Һөнәрселәр көнө.
АҠШ: Табиптар көнө.
Корея Халыҡ-Демократик Республикаһы:Инженерҙар көнө.
Рәсәй Федерацияһы: Ракета-космос оборонаһы ғәскәрҙәре көнө.

Тарихи ваҡиғалар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

1919:Мәскәүҙә Бөтә Рәсәй Үҙәк Башҡарма Комитеты ҡарамағында Башҡортостан АССР-ының вәкиллеге булдырыла.
1970: СССР-ҙа «Белое солнце пустыни» фильмы экрандарға сыға.
1981:СССР-ҙа тәүге тапҡырйәйге ваҡыт индерелә.

Был көндө тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Башҡортостан менән бәйле шәхестәр

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Кушнаренко Иван Ильич (1895—17.09.1935), СССР-ҙыңпартия, дәүләт һәм хужалыҡ эшмәкәре. 1933—1935 йылдарҙаБашҡорт АССР-ы Ер эштәре халыҡ комиссариаты машина-трактор станцияларының сәйәси секторы начальнигы.Октябрь революцияһында һәмРәсәйҙәге Граждандар һуғышында ҡатнашыусы,ауыл хужалығында коллективлаштырыуҙы ойоштороусыларҙың береһе. ФамилияһыКушнаренко районына бирелгән.
Бәхтизин Рәмил Нәзиф улы (1955), ғалим-математик, юғары мәктәп һәм йәмәғәт эшмәкәре. 2014—2019 йылдарҙаӨфө дәүләт нефть техник университеты ректоры.Башҡортостан Республикаһы Фәндәр Академияһы академигы (2016), физика-математика фәндәре докторы (1992), профессор (1994).Башҡортостан Республикаһының 6-сы саҡырылышДәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты (2016). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2001),Рәсәй Федерацияһы газ сәнәғәтенең почётлы хеҙмәткәре (1998) һәм почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре. (2010).Башҡортостан комсомолының фән һәм техника өлкәһендәге премияһы лауреаты (1986).Вьетнамдың (2016) һәмТажикстан Республикаһының (2016) Дуҫлыҡ ордендары кавалеры.

тулы исемлек

Чуйков Юрий Сергеевич (1950), ғалим-биолог,Әстерхан дәүләт университетының биология кафедраһы профессоры, биология фәндәре докторы (1995). Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған экологы (1996), Фән һәм техника өлкәһендә хөкүмәт премияһы (2001) һәм Ф. Р. Штильмарк исемендәге әҙәби премия лауреаты. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан РеспубликаһыныңДәүләкән ҡалаһынан, хәрби лётчик улы.
Һиҙиәтов Илдар Ишмырҙа улы (1960), ғалим-хирург. 1994 йылданБашҡорт дәүләт медицина университеты уҡытыусыһы, 2011 йылдан топографик анатомия һәм оператив хирургия кафедраһы мөдире, бер үк ваҡытта 2000 йылданӨфөләге 2-се Республика клиник дауаханаһы табибы. Медицина фәндәре докторы (1999), профессор (2002). Башҡортостан РеспубликаһыныңХәйбулла районы Аҡъяр ауылында тыуған. Атаһы, билдәле ғалим-табип Ишмырҙа Һиҙиәтовтың тыуған ауылы — Әбйәлил районы Ҡужан ауылы.
Иҙрис Кәлимуллин (1965),йырсы,театр актёры. 1997 йылдан «Сәйәр» эстрада театры етәксеһе. Башҡортостан Республикаһының халыҡ (2011),Татарстан Республикаһының атҡаҙанған артисы, эстрада артистарының Бөтә Рәсәй конкурстары лауреаты.
Котов Игорь Николаевич (1970),спортсы,педагог.Салауат ҡалаһы спорт мәктәбенең директор урынбаҫары. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған физик культура хеҙмәткәре, самбо буйынсаРәсәйҙең спорт мастеры.
Руслан Нуртдинов (1980),хоккейсы,«Салауат Юлаев» хоккей клубы тәрбиәләнеүсеһе. Ике тапҡыр Рәсәй чемпионы (2007, 2008),Шпенглер кубогын яулаусы (2005).

1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Айвазов Борис Викторович (1911—15.07.2004),ғалим-физик-химик, юғары мәктәп эшмәкәре. 1958—1982 йылдарҙаБашҡорт дәүләт университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1962 йылдан — ғилми эштәр буйынса проректор, бер үк ваҡытта 1962—1967 йылдарҙа физик һәм аналитик химия кафедраһы мөдире. Химия фәндәре кандидаты (1949).Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1967),СССР-ҙың юғары белем биреү отличнигы (1975).Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалеры (1954).
Рәдиф Ғаташ (Ғатауллин Рәдиф Кәшфулла улы; 1941),журналист,шағир. 1975—2011 йылдарҙа «Казан утлары» журналының шиғриәт бүлеге мөдире.Татарстан Республикаһының халыҡ шағиры (2012) һәм атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (2001),Татар АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1982). Татарстан Республикаһының Ғ. Туҡай исемендәге дәүләт премияһы лауреаты (2008). Сығышы менән хәҙергеБашҡортостан Республикаһының Кушнаренко районы Марс ауылынан.

тулы исемлек

Баһауетдинов Фәтих Йәһүҙә улы (1951), ғалим-тупраҡ белгесе. 1976 йылданСССР Фәндәр Академияһы Башҡортостан филиалы Биология институты хеҙмәткәре, 1984 йылдан — өлкән ғилми хеҙмәткәр; 1997 йылданБашҡорт дәүләт аграр университеты уҡытыусыһы. Биология фәндәре докторы (1997), профессор (1998).
Редькина Нина Николаевна (1961), ғалим-ботаник. 2000 йылданБашҡорт дәүләт университетының Сибай институты, 2008 йылдан — Башҡорт дәүләт университеты уҡытыусыһы. Биология фәндәре докторы (2009). Сығышы менән хәҙергеТомск өлкәһе Кожевников районы Терсалгай ауылынан.
Щепарёв Алексей Михайлович (1976),спортсы. Ғәмәли хәрби күпбәйгеләр буйынса 1999—2006 йылдарҙа «Динамо» физкультура-спорт йәмғиәте өсөн сығыш яһаусы. 2000—2004 йылдарҙаРәсәй йыйылма командаһы ағзаһы. Рәсәйҙең халыҡ ара класлы (2000) һәм атҡаҙанған (2007) спорт мастеры. Йәйгебиатлон буйынса өс тапҡырЕвропа һәм өс тапҡыр Рәсәй чемпионы. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан РеспубликаһыныңБелорет ҡалаһынан.

2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Йәсәүиева Әлиә Сәит ҡыҙы (1947),педагогик хеҙмәт ветераны. 1969—2010 йылдарҙаӨфө ҡалаһындағы хәҙерге 42-се лицейҙың башланғыс синыфтар уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1969—2002 йылдарҙа директорҙың башланғыс синыфтарҙа уҡыу-тәрбиә эштәре буйынса урынбаҫары.Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған уҡытыусыһы (1993).
Бәкеров Наил Кутлужан улы (1952),ғалим-математик, профессор, физика-математика фәндәре докторы (1995). Ихтималлыҡ теорияһы һәм математик статистика өлкәһе белгесе.

тулы исемлек

Ишмөхәмәтова Галина Ғәзим ҡыҙы (1957), матбуғат ветераны,журналист, йәмәғәтсе. 2002 йылдан «Уфа» журналының, 2009 йылдан — «Уфа-Ведомости» гәзитенең, 2018 йылдан — «Уфимские ведомости» гәзитенең һәм «Уфа» журналының баш мөхәррире. Башҡортостан Республикаһының бишенсе саҡырылыш (2013—2018)Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты.Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (2013),Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре (2006).
Гурова Зөһрә Ғилмешәрип ҡыҙы (1962), һаулыҡ һаҡлау өлкәһе ветераны, ғалим-табип. 1980 йылданӨфө дауаханалары шәфҡәт туташы, 1990 йылдан — акушер-гинекологы. Медицина фәндәре кандидаты (2007).Рәсәйҙең атҡаҙанған һаулыҡ һаҡлау хеҙмәткәре (2018), Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған табибы (2012) һәм һаулыҡ һаҡлау отличнигы (2006). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан РеспубликаһыныңДүртөйлө районы Һабанай ауылынан.

3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Маньков Кирилл Терентьевич (1883—19.06.1979),ғалим-иҡтисадсы, йәмәғәтсе. 1938—1977 йылдарҙаБашҡортостан ауыл хужалығы институты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1957 йылға тиклем иҡтисад һәм социалистик ауыл хужалығы предприятиеларын ойоштороу кафедраһы мөдире, бер үк ваҡытта 1940—1945 йылдарҙа институт директоры урынбаҫары.Өфөнөң бер нисә саҡырылыш ҡала советы депутаты. Ауыл хужалығы фәндәре докторы (1946), профессор (1946).Башҡорт АССР‑ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1950),СССР-ҙың социалистик ауыл хужалығы отличнигы (1970).Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1949) һәм«Почёт Билдәһе» ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙергеҺамар өлкәһенән.
Гордеев Алексей Ильич (1918—2.04.1982),ауыл хужалығы хеҙмәткәре.Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1948 йылданХәйбулла районы «Победа» колхозы рәйесе, 1955 йылдан «Ҡыҙыл Йондоҙ» колхозының ферма мөдире, 1959 йылдан Ленин исемендәге колхоз бригадиры, 1970—1978 йылдарҙа — хужалыҡ мөдире (завхоз). 3-сө дәрәжәДан ордены кавалеры (1945). Сығышы менән хәҙергеЫрымбур өлкәһенең Яңы Ташлы утарынан.

тулы исемлек

Солтанов Фуат Фәйзрахман улы (1928—2003), ғалим-физиолог. 1988 йылданТөркмән ССР-ы Фәндәр академияһының вице-президенты.Төркмәнстан Фәндәр академияһы (1975) һәм Медицина фәндәре академияһы (1992) академигы,Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһының почётлы академигы (1995), медицина фәндәре докторы (1965), профессор (1967). Төркмәнстандың атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1991), Төркмән ССР-ының Дәүләт премияһы лауреаты (1970).Халыҡтар Дуҫлығы (1986) һәм «Почёт Билдәһе» (1978) ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге ТөркмәнстандыңТашауыҙ ҡалаһынан.
Климова Нина Николаевна (1948),нефтсе. 1968—1996 йылдарҙа «Южарланнефть» нефть һәм газ сығарыу идаралығы операторы.Рәсәй Яғыулыҡ һәм энергетика министрлығының атҡаҙанған хеҙмәткәре. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан РеспубликаһыДүртөйлө районының Әңгәсәк ауылынан.
Кашанова Альбина Рәфис ҡыҙы (1968),театр артисы. 1991 йылдан хәҙергеМостай Кәрим исемендәге милли йәштәр театры актрисаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы (2003). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан РеспубликаһыБалтас районының Түбәнге Һикеяҙ ауылынан.

4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Стариков Алексей Маркович (1909—14.03.1984),төҙөүсе-инженер, йәмәғәтсе. 1946 йылданӨфөләге «Башнефтезаводстрой» тресы идарасыһы, 1970 йылдан —Өфө нефть институтының капиталь төҙөлөш буйынса проректорыБашҡорт АССР-ының дүртенсе (1955—1959) һәм етенсе (1967—1971) саҡырылышЮғары Советы депутаты.Социалистик Хеҙмәт Геройы (1966).РСФСР-ҙың атҡаҙанған төҙөүсеһе (1965). Сығышы менәнБарнаул ҡалаһынан.
Имашев Рәшит Фәтих улы (1939—11.03.2007),рәссам. 1973 йылданСССР Рәссамдар союзы ағзаһы.Татарстан Республикаһының халыҡ рәссамы (2003),Башҡортостан Республикаһының (1995) һәм Татар АССР‑ының (1986) атҡаҙанғансәнғәт эшмәкәре.Фәтих Кәрим (1999) һәмМифтахетдин Аҡмулла исемендәге (2006) премиялар лауреаты.

тулы исемлек

Гриньков Валерий Данилович (1949—9.03.2021),театр актёры, радио- һәм телетапшырыуҙар, төрлө сараларҙы алып барыусы. 1989—2021 йылдарҙаБашҡортостан Республикаһы Рус дәүләт академия драма театры актёры, бер үк ваҡытта 1999 йылданӨфөнөң 6‑сы лицейының «Зеркало» балалар театр студияһы, 2011 йылдан —Башҡорт дәүләт медицина университеты «Диалог № 38» халыҡ театрының художество етәксеһе. 1979 йылдан СССР Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы.Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы (2014). Сығышы менән хәҙергеЕкатеринбург ҡалаһынан.
Әлмөхәмәтов Илдар Әмин улы (1949), инженер-ғалим, йәмәғәтсе. 1973 йылдан Мәләүез химия заводының яуаплы хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1991—2001 йылдарҙа — директоры. Техник фәндәр кандидаты (2000). Башҡортостан Республикаһының беренсе саҡырылыш (1995—1999)Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанғанхимигы (1995),Мәләүез районының һәмМәләүез ҡалаһының почётлыгражданы (2019).
Абуталипова Рәмзәнә Әсхәт ҡыҙы (1954),тел белгесе-ғалим,шағир.Башҡорт дәүләт университетының һәмӨфө фән һәм технологиялар университетының Стәрлетамаҡ филиалы уҡытыусыһы. 2001 йылданРәсәй һәмБашҡортостан Яҙыусылар союздары ағзаһы. Филология фәндәре докторы (2009), профессор.Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары һөнәри биреү хеҙмәткәре (2009). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған уҡытыусыһы (2004) һәм мәғариф отличнигы (1996).
Ниғмәтуллин Эльбрус Хәмит улы (1974), спортсы, йәмәғәтсе. «Рәсәйҙең иң көслө кешеһе» исемен йөрөтөүсебашҡорт бәһлеүәне. Башҡортостан Республикаһының етенсе саҡырылыш (2023 йылдан) Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты. Пауэрлифтинг һәм армрестлинг буйынса спорт мастеры, 2005 йылдағы «Планетаның иң көслө кешеһе» ярышының вице-чемпионы.
Баһаутдинов Радик Олег улы (1979),тарихсы-ғалим, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Тарих фәндәре кандидаты (2007), доцент. Сығышы менәнМәсетле районы Ләмәҙтамаҡ ауылынан.
Әхмәтдинова Юлиә Риф ҡыҙы (1979), спортсы.Еңел атлетика буйынса Рәсәйҙеңхалыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1999). Күреү буйынса инвалидтар араһында эстафетала ике тапҡырдонъя чемпионы (2003).Паралимпия уйындарында ҡатнашыусы (2000). Сығышы менәнӨфө ҡалаһынан.

Дөйөм исемлек

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

30 мартта тыуғандар

1135: Маймонид,йәһүд философы, мәғрифәтсе, Талмудты аңлатыусы.
1870: Фәтих Кәрими, нәшерсе, яҙыусы.

тулы исемлек

1899:Хоменко Василий Афанасьевич, СССР-ҙың хәрби эшмәкәре, генерал-лейтенант.
1905: Алексей Горегляд, СССР-ҙың дәүләт эшмәкәре,Социалистик Хеҙмәт Геройы (1945).
1920: Алексей Абдалов,Бөйөк Ватан һуғышы яугиры,Дан орденының тулы кавалеры.
1925: Павел Хомский, СССР-ҙыңтеатр режиссёры,педагог.РСФСР-ҙың халыҡ артисы (1980).
1948: Андрей Толубеев, СССР-ҙың театр һәм и кино актёры, РСФСР-ҙың халыҡ артисы (1991).

Был көндө вафат булғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

30 мартта вафат булғандар

2011: Людмила Гурченко,СССР-ҙың һәмРәсәйҙең кино һәм театр актёры, эстрада йырсыһы, кинорежиссёр,СССР-ҙың халыҡ артисы (1983),Рәсәй Федерацияһының Дәүләт премияһы лауреаты (1994).

Йыл көндәре

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Ай һәм көндәр
Ғинуар	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Февраль	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29
Март	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Апрель	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Май	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Июнь	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Июль	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Август	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Сентябрь	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Октябрь	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Ноябрь	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Декабрь	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

Ай исемдәре
Һыуығай (ғинуар) Шаҡай (февраль) Буранай (март) Алағарай (апрель) Һабанай (май) Һөтай (июнь) Майай (июль) Урағай (август) Һарысай (сентябрь) Ҡарасай (октябрь) Ҡырпағай (ноябрь) Аҡъюлай (декабрь)

«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=30_март&oldid=1270514» битенән алынған

Категориялар:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp