Movatterモバイル変換

Эстәлеккә күсергә

18 сентябрь

Һылтанмаларҙы төҙәтергә

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте

18 сентябрь —григориан стиле буйынса йылдың 261-се көнө (кәбисә йылында 262-се). Йыл аҙағына тиклем 104 көн ҡала.

←сентябрь→
Дш	Шш	Шр	Кс	Йм	Шб	Йш
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30
2025 йыл

Байрамдар һәм иҫтәлекле даталар

Халыҡ-ара

Ер: Электрон китап көнө.
- Бамбук көнө.
- Һут көнө.

Милли

АҠШ:Бейеү көнө.
- Беренсе мөхәббәт көнө.
- Гимнастика көнө.
- Ҡатын-ҡыҙҙар дуҫлығы көнө.
Иран:Фарсы әҙәбиәте әҙәбиәте һәм шиғриәте көнө.
Ҡаҙағстан: Әсәләр көнө.
СССР: Совет гвардияһының тыуған көнө.
Хорватия: Хәрби-диңгеҙ флоты көнө.
Чили: Бойондороҡһоҙлоҡ көнө.
Әзербайжан: Миллимузыка көнө.
Әрмәнстан:Астрономия көнө.

Һөнәри

АҠШ: Хәрби-һауа көстәренең тыуған көнө.
Молдова: Халыҡты социаль яҡлау өлкәһе хеҙмәткәрҙәре көнө.
Украина: Рационализаторҙар һәм уйлап табыусылар көнө.
- Фармацевтика хеҙмәткәрҙәре көнө.

Тарихи ваҡиғалар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

1793:Вашингтонда Капитолий төҙөлөшө башлана.з
1810:Чили бойондороҡһоҙлоҡ иғлан итә.

тулы исемлек

1851: «Нью-Йорк таймс» гәзитенең беренсе һаны донъя күрә.
1898: ХәҙергеКраснокама районының Яңы Бура ауылында мәктәп асыла.
1918: ХәҙергеОдесса милли политехник университеты эш башлай.
1934:СССР Милләттәр Лигаһына инә.
1943:Башҡорт АССР-ы Халыҡ Комиссарҙары Советы өлкә гәзит һәм журналдары нәшриәтен (хәҙер «Башҡортостан» нәшриәте) ойоштороу тураһында ҡарар ҡабул итә.
1947:АҠШ-таҮҙәк разведка идаралығы (ЦРУ) ойошторола.
1954: Кама ГЭС-ы файҙаланыуға тапшырыла.
1978:Өфөлә Башҡорт дәүләт академия драма театры алдындаБашҡортостандың халыҡ шағиры Мәжит Ғафуриға һәйкәл асыла.
2008:Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай Башҡортостан Республикаһының Дәүләт гимнының тексын ҡабул итә.

Был көндө тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Башҡортостан менән бәйле шәхестәр

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Яшин Захарий Михайлович (1885—1965),агроном,ғалим-инженер. 1938—1961 йылдарҙаБашҡортостан ауыл хужалығы институты уҡытыусыһы, ауыл хужалығы машиналары кафедраһы мөдире, бер үк ваҡытта 1950—1958 йылдарҙа ауыл хужалығын механизациялау факультеты деканы.Рәсәй империяһында, шул иҫәптән илдең Үҙәгендә һәм Алыҫ Көнсығышында 1904—2012 йылдарҙағы революцион хәрәкәттә ҡатнашыусы. Техник фәндәр кандидаты (1935), профессор (1958). Социалистик ауыл хужалығы отличнигы (1943).Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалеры (1955). Сығышы менәнҠазан губернаһы Тәтеш өйәҙенән.
Дәүләтҡолова Әнүзә Шәрифулла ҡыҙы (1935), хеҙмәт ветераны, почта элемтәһе алдынғыһы. 1955—1990 йылдарҙа Өфө почтамты почтальоны, шул иҫәптән 1964 йылдан — бригадир.Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған элемтәсеһе (1974).СССР-ҙың элемтә мастеры (1969).Социалистик Хеҙмәт Геройы (1976).Советтар Союзында ошо юғары маҡтаулы исемгә лайыҡ булған өс почтальондың береһе.

тулы исемлек

Зөбәржәт Йәнбирҙина (1945—9.05.2009), шағир. 1973 йылданСтәрлетамаҡ ҡалаһы һәмСтәрлетамаҡ районының төрлө предприятие һәм учреждениелары хеҙмәткәре, 1992—1994 йылдарҙа һәм 2000—2009 йылдарҙаБашҡортостан Республикаһы Яҙыусылар союзының Стәрлетамаҡ яҙыусылар ойошмаһының әҙәби консультанты; 1996—2000 йылдарҙа Башҡортостан Республикаһы Яҙыусылар союзының «Шишмә» Күмертау яҙыусылар ойошмаһы яуаплы секретары. 1990 йылданСССР Яҙыусылар союзы ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (2006).Хәким Ғиләжев исемендәге премияның ике тапҡыр лауреаты (2001, 2006).

1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Ғирфанов Камил Вәли улы (1926), юғары мәктәп ветераны;уҡытыусы,журналист,ғалим-педагог.СССР Журналистар союзы ағзаһы. 1967 йылданБашҡорт дәүләт университеты уҡытыусыһы. Педагогия фәндәре кандидаты (1967), доцент; Башҡорт дәүләт университетының почетлы профессоры (2006).Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре,Рәсәйҙең почётлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре һәм мәғариф отличнигы.
Миңлебаев Руфил Ғафар улы (1931—20.06.2013), ғалим-ботаник,эколог, йәмәғәтсе. 1963 йылдан Башҡорт дәүләт университеты уҡытыусыһы, 2006 йылға тиклемботаника кафедраһы мөдире, бер үк ваҡытта 1970—1975 һәм 1980—1991 йылдарҙабиология факультеты деканы. 1970—2013 йылдарҙа СССР һәм Рәсәй ботаника йәмғиәтенең Башҡортостан бүлексәһе рәйесе.Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһының почётлы академигы (1998), биология фәндәре докторы (1969), профессор (1970). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1977), СССР‑ҙың юғары белем биреү отличнигы (1981),Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (1999).

тулы исемлек

Горюшин Виктор Сергеевич (1946), педагогик хеҙмәт ветераны. Өфө индустриаль-педагогия техникумы һәмМ. Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университеты колледжы уҡытыусыһы. Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған уҡытыусыһы (1996) һәм почётлы урта һөнәри белем биреү хеҙмәткәре.
Тимеркәйев Тимерғәли Мәғҙән улы (1946), хеҙмәт ветераны,ауыл хужалығы эшмәкәре, йәмәғәтсе. 1976 йылданШаран районы «Шаран» совхозы директоры, 1986 йылдан — район ауыл хужалығы идаралығы етәксеһе, 1998—2018 йылдарҙа «Шаранагрогаз» йәмғиәте директоры. Башҡортостан Республикаһының өсөнсө саҡырылыш (2003—2008)Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре,«Почёт Билдәһе» һәм«Башҡортостан Республикаһында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн» (2005) ордендары кавалеры, Шаран районының почётлы гражданы (2005). Сығышы менән ошо райондыңЙомаҙыбаш ауылынан.
Князева Ольга Александровна (1956), ғалим-биохимик. 1994 йылдан Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Биохимия һәм генетика институтының өлкән ғилми хеҙмәткәре, 2005 йылданБашҡорт дәүләт медицина университеты уҡытыусыһы. Биология фәндәре докторы (2008), профессор (2010). Сығышы менәнСтәрлетамаҡ ҡалаһынан.
Кокин Валерий Иванович (1956—15.01.2012), хәрби хеҙмәткәр һәм дәүләт эшмәкәре, ғалим-философ. 2006—2012 йылдарҙа Наркотиктарҙың законһыҙ әйләнешен контролдә тотоу буйынса федераль хеҙмәттең Башҡортостан Республикаһы буйынса идаралығы етәксеһе, полиция генерал-лейтенанты. Философия фәндәре кандидаты (2009). Наркоконтроль органдарының почётлы хеҙмәткәре.
Нурисламов Борис Шәрифғәли улы (1956), педагог, муниципаль хеҙмәткәр. 1998 йылданЯңауыл район хакимиәте башлығы урынбаҫары, 2007 йылданБорай район хакимиәте башлығы, 2019 йылдан «Башҡортостандың муниципаль берәмектәр советы» ассоциацияһының башҡарма директоры. Башҡортостандың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре, Рәсәйҙең почётлы дөйөм белем биреү хеҙмәткәре. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Борай районыҠолай ауылынан.

2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Атанов Михаил Александрович (1912—20.01.1978), моторҙар эшләүсе.Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1948—1972 йылдарҙаӨфө моторҙар эшләү заводының яуаплы хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1948 йылдан — цех начальнигы, 1950—1954 йылдарҙа — директор урынбаҫары. ИкеХеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1971, 1975),Ҡыҙыл Йондоҙ (1945) һәм«Почёт Билдәһе» (1957) ордендары кавалеры.Башҡорт АССР-ы Юғары Советы Президиумының Почёт грамотаһы менән бүләкләнеүсе. Сығышы менән хәҙергеРостов өлкәһе Красный Сулин ҡалаһынан.
Куваев Сергей Иванович (1912—26.02.1991), Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашҡан хәрби хеҙмәткәр, контр-адмирал.Ҡыҙыл Байраҡ (1952), 1-се дәрәжәВатан һуғышы (1985), Ҡыҙыл Йондоҙ (1947) һәм «Почёт Билдәһе» (1944) ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙергеБашҡортостан Республикаһының Йәрмәкәй районы Рождественское ауылынан.

тулы исемлек

Исмәғилева Мәнәүәрә Ғәбделсабир ҡыҙы (1927—17.11.1991),малсы.Хәйбулла районы «Матрай» совхозының элекке һауынсыһы.Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған малсыһы (1973),«Почёт Билдәһе» (1980) һәм 3-сө дәрәжәХеҙмәт Даны (1975) ордендары кавалеры. Сығышы менән ошо райондыңТүбәнге Ысмаҡ ауылынан.
Әбүбәкерова Алмабикә Әхмәтсафа ҡыҙы (1932), малсы. 1949 йылдан Хәйбулла районы Фрунзе исемендәге, 1964—1987 йылдарҙа «Красный доброволец» колхозы һауынсыһы. «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1982). Сығышы менән ошо райондыңАҡъяр ауылынан.
Кинйәбаев Тәлғәт Талха улы (1957),комсомол,партия органдары һәм элемтә өлкәһе хеҙмәткәре. 1982 йылдан ВЛКСМ-дыңБөрйән район комитетының ойоштороу бүлеге мөдире, икенсе секретары; 1986 йылдан КПСС район комитеты инструкторы, бүлек мөдире; 1991 йылданИҫке Собханғол район элемтә бүлеге начальнигы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған элемтәсеһе. Сығышы менән ошо райондыңИҫке Собханғол ауылынан.
Мәжитов Ринат Марсель улы (1967),бейеүсе. 1988—1990 һәм 1995—2012 йылдарҙаФәйзи Ғәскәров исемендәге дәүләт академия халыҡ бейеүҙәре ансамбле, 1992—1995 йылдарҙа «Мираҫ» фольклор бейеү ансамбле солисы.Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы (2009).

3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Костарев Антон Дмитриевич (1928—15.08.1985), механизатор. 1958—1975 йылдарҙаБөрө районы «Урал» колхозы тракторсыһы, бригадиры һәм механизацияланған отряд етәксеһе.Социалистик Хеҙмәт Геройы (1966). Сығышы менән хәҙергеБашҡортостан Республикаһы Мишкә районы Кесе Нәкәрәк ауылынан.
Сахно Зинаида Андреевна (1938—7.02.2008),театр рәссамы,педагог. 1960 йылданОктябрьский ҡалаһының 1-семузыка мәктәбе, артабанБашҡорт АССР-ы Хор йәмғиәте уҡытыусыһы; 1968 йылдан хәҙергеБашҡорт дәүләт ҡурсаҡ театры рәссамы, бер үк ваҡытта 1978—1980 йылдарҙаӨфө дәүләт сәнғәт институты уҡытыусыһы; 1980—1995 йылдарҙа Бөтә Рәсәй Һуҡырҙар йәмғиәтенең Башҡортостан бүлексәһе мәҙәниәт һарайы рәссамы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған рәссамы (1977). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан РеспубликаһыныңӘлшәй районы Николаевка ауылынан.

тулы исемлек

Зарипов Баян Ғәйнеғелим улы (1943—2011), мелиоратор. 1993—2006 йылдарҙа «Башводмелиорация» берекмәһенеңБорай районы үҙәгеБорай ауылындағы 6-сы ПМК-һы начальнигы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанғанауыл хужалығы хеҙмәткәре (2003). Сығышы менән ошо райондыңШүнәк ауылынан.
Харрасов Мөхәмәт Хәдис улы (1948),физик-ғалим, юғары мәктәп уҡытыусыһы, йәмәғәтсе. 2000-2010 йылдарҙаБашҡорт дәүләт университеты ректоры. Башҡортостан Республикаһының 3-сө (2003—2008) һәм 4-се (2008—2013) саҡырылышДәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты.Башҡортостан Республикаһы Фәндәр Академияһының ағза-корреспонденты (2002),Чечен Республикаһы Фәндәр Академияһының почётлы академигы (2008), физика-математика фәндәре докторы (1995), профессор (1996), Башҡортостан Республикаһының (1997) һәмРәсәй Федерацияһының (2008) атҡаҙанған фән эшмәкәре. Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (2001) һәм мәғариф отличнигы (2003).
Шакирова Рида Баян ҡыҙы (1958), педагог. 1982—2012 йылдарҙаДүртөйлө районы Өсбүлә урта мәктәбе уҡытыусыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған уҡытыусыһы (2009),Рәсәйҙең почётлы дөйөм белем биреү хеҙмәткәре (2003). Сығышы менән ошо райондыңИҫке Байыш ауылынан.

4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Третьякова Ольга Николаевна (1909—19.09.1975), ғалим-ветеринария табибы. 1948—1963 йылдарҙаБашҡортостан ауыл хужалығы институты уҡытыусыһы. Ветеринария фәндәре докторы (1968), профессор (1968). Сығышы менән хәҙергеҠаҙағстандың Ҡыҙылурҙа ҡалаһынан.
Баскаков Анатолий Михайлович (1939—16.10.2010), ғалим-педагог, комсомол һәмпартия органдары хеҙмәткәре. 1986–1994 йылдарҙа хәҙергеСиләбе дәүләт мәҙәниәт институтының педагогика һәм психология кафедраһы мөдире. Педагогия фәндәре докторы (2000), профессор (2001).Почёт ордены кавалеры (1994). Сығышы менән хәҙергеБашҡортостан Республикаһының Баймаҡ районы Крепостной Йылайыр ауылынан.

тулы исемлек

Плечев Владимир Вячеславович (1949), ғалим-хирург. 1976 йылданБашҡорт дәүләт медицина институты һәмБашҡорт дәүләт медицина университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1993 йылдан — госпиталь хирургияһы кафедраһы мөдире, бер үк ваҡытта БДМУ клиникаһының хирургия хеҙмәте етәксеһе.Афған һуғышы һәм Төньяҡ Кавказдағы хәрби хәрәкәттәрҙә ҡатнашыусы, медицина хеҙмәте полковнигы.Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы академигы (2018), медицина фәндәре докторы (1990), профессор (1991).Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1999).Рәсәй Федерацияһының (2010) һәм Башҡортостан Республикаһының (1995) атҡаҙанған табибы, һаулыҡ һаҡлау отличнигы (2007), Фән һәм техника өлкәһендәге дәүләт премияһы (2013) һәм А. Н. Бакулев исемендәге премия (2004) лауреаты.

Дөйөм исемлек

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

18 сентябрҙә тыуғандар

1709:Сэмюэл Джонсон,Англия тәнҡитсеһе,шағир.
1819:Жан Бернар Леон Фуко,Франция физигы.

тулы исемлек

1925:Ғариф Ахунов,Татарстан Республикаһының халыҡ яҙыусыһы.

Был көндө вафат булғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

18 сентябрҙә вафат булғандар

1783:Леонард Эйлер,Германия математигы.
1911:Пётр Аркадьевич Столыпин,Рәсәй империяһы сәйәсмәне.

тулы исемлек

1964:Шон «Джон» О’Кейси,Ирландия драматургы.
2002:Рәфил Нәбиуллин,СССР һәмРәсәй театр актёры, Рәсәйҙең атҡаҙанған (2000) һәмБашҡорт АССР-ының халыҡ артисы (1989).

Йыл көндәре

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Ай һәм көндәр
Ғинуар	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Февраль	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29
Март	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Апрель	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Май	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Июнь	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Июль	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Август	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Сентябрь	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Октябрь	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Ноябрь	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Декабрь	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

Ай исемдәре
Һыуығай (ғинуар) Шаҡай (февраль) Буранай (март) Алағарай (апрель) Һабанай (май) Һөтай (июнь) Майай (июль) Урағай (август) Һарысай (сентябрь) Ҡарасай (октябрь) Ҡырпағай (ноябрь) Аҡъюлай (декабрь)

«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=18_сентябрь&oldid=1253810» битенән алынған

Категориялар:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp