Movatterモバイル変換

Эстәлеккә күсергә

14 ғинуар

Һылтанмаларҙы төҙәтергә

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте

14 ғинуар
Аҙна көнө	Йәкшәмбе, Дүшәмбе, Шишәмбе, Шаршамбы, Кесаҙна, Йома һәм Шәмбе
Категория для рождений в этот период времени	Категория:14 ғинуарҙа тыуғандар
Категория смертей за этот период времени	Категория:14 ғинуарҙа вафат булғандар
14 ғинуар Викимилектә

14 ғинуар —григориан стиле буйынса йылдың 14-се көнө. Йыл аҙағына тиклем 351 көн ҡала (кәбисә йылында 352).

←ғинуар→
Дш	Шш	Шр	Кс	Йм	Шб	Йш
		1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30	31
2025 йыл

Байрамдар һәм иҫтәлекле даталар

Халыҡ-ара

БМО:Логика көнө.
Иҫкесә Яңы йыл.

Милли

Грузия: Дәүләт флагы көнө.
Таиланд: Балалар көнө.
- Урмандарҙы һаҡлау көнө.
Тунис: Революция һәм йәштәр көнө.

Һөнәри

Рәсәй Федерацияһы: Ҡораллы Көстәрҙең Торба үткәреүсе ғәскәрҙәре көнө.
- Ҡораллы Көстәрҙең Хәрби-оркестр хеҙмәте ойошторолған көн.
- Халыҡ табибы көнө
Үзбәкстан: Ватанды һаҡлаусылар көнө.

Тарихи ваҡиғалар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

1929:Мәскәү өлкәһе ойошторола.
1966:Өфө ҡалаһының Зорге урамында автовокзал файҙаланыуға тапшырыла.
1966: Өфөлә яңыаэропорт асыла.

Был көндө тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Башҡортостан менән бәйле шәхестәр

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Швецов Пётр Филимонович (1910—9.06.1992),ғалим-инженер-гидрогеолог. 1939—1961 йылдарҙа СССР Фәндәр академияһының Туң ҡатламдарҙы өйрәнеү ғилеме институты хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1948 йылдан — директор урынбаҫары, 1956 йылдан — директор, 1958 йылдан — өлкән ғилми хеҙмәткәр, Төньяҡ бүлек (Воркута ҡалаһы) мөдире; 1961 йылдан Бөтә Союз гидрогеология һәм инженерлыҡ геологияһы ғилми-тикшеренеү институтының бүлек мөдире, геокриология лаборатория етәксеһе, директорҙың фән буйынса урынбаҫары; 1980 йылдан СССР Фәндәр академияһы Литосфера институтының физик география бүлеге етәксеһе, кәңәшсе. СССР Фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы (1953), геология-минералогия фәндәре докторы (1951), профессор (1965).РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1980). СССР-ҙың Дәүләт премияһы лауреаты (1952).Октябрь Революцияһы (1971), 2-се дәрәжәВатан һуғышы (1944),Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1975) ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙергеБашҡортостан Республикаһы Өфө районының 20-се быуат аҙағында бөткән Ҡазан ауылынан.
Бычкова Маргарита Александровна (1925), педиатр, 1967—1992 йылдарҙаБашҡорт дәүләт медицина институты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1974—1985 йылдарҙа балалар ауырыуҙары пропедевтикаһы кафедраһы мөдире, бер үк ваҡытта 1980—1985 йылдарҙа Башҡорт АССР-ы Һаулыҡ һаҡлау министрлығының баш гастроэнтерологы. Медицина фәндәре докторы (1976), профессор (1978). Сығышы менәнӨфө ҡалаһынан.
Мерәсев Рәхим Зәки улы (1940),тел белгесе, педагог. 1963 йылдан (өҙөклөктәр менән)Башҡорт дәүләт университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1970—1975, 1978—1983 һәм 1990—1998 йылдарҙанемец филологияһы кафедраһы мөдире, 1992 йылдан — роман-герман филологияһы факультеты деканы. Филология фәндәре докторы (1991), профессор (1992). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1993),Рәсәй Федерацияһы юғары мәктәбенең атҡаҙанған хеҙмәткәре (2000). 2-се дәрәжә «Ватан алдында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн» ордены кавалеры (2006).
Фәйзуллин Нәзиф Солтан улы (1960), инженер-механик. 2004—2019 йылдарҙа «Белорет май-сыр һәм консерва комбинаты» яуаплылығы сикләнгән йәмғиәт директоры. Башҡортостан Республикаһының аҙыҡ‑түлек индустрияһының атҡаҙанған хеҙмәткәре.
Хөсәйенов Булат Әхмәтнур улы (1960), педагог,Асҡын районы Яңы Ҡаҙансы урта мәктәбе директоры. Рәсәй Федерацияһының почётлы дөйөм белем биреү хеҙмәткәре.

1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Илья Эренбург (1891—31.08.1967),СССР яҙыусыһы,шағир.Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. «Красная звезда» гәзитенең хәрби хәбәрсеһе.112-се Башҡорт кавалерия дивизияһы яугирҙары хаҡында ошо баҫмала 1942 йылда донъя күргән «Башҡорттар» очергы авторы. Башҡорт яугирҙарының батырлығын уларҙың ата-бабаларының хәрби традицияларына бәйләй:1773—1775 йылдарҙағы Крәҫтиәндәр һуғышы ваҡытында рус казактары һәм башҡорттар бойондороҡһоҙлоҡ өсөн көрәшә,1812 йылғы Ватан һуғышы осоронда һәм Бөйөк Ватан һуғышында рус халҡы менән берлектә Тыуған ил азатлығын һаҡлай тип яҙа. Халыҡтар араһындағы дуҫлыҡты нығытҡан өсөн (1952) халыҡ-ара һәм ике тапҡыр Сталин (1942, 1948) премияһы лауреаты. Сығышы менәнКиев ҡалаһынан.
Наумкин Василий Дмитриевич (1936—10.08.1993), металлургия эшсеһе, йәмәғәтсе. 1956—1993 йылдарҙа Магнитогорск металлургия комбинатының домна эшсеһе, өлкән домна эшсеһе, домна мейесе газсыһы, металлургия ҡорамалдарының слесарь ремонтсыһы.РСФСР-ҙың 8‑се саҡырылыш Юғары Советы депутаты. РСФСР ҙың атҡаҙанған металлургы (1979), СССР-ҙың почётлы металлургы (1968). Ике тапҡырСоциалистик Хеҙмәт Геройы (1976, 1985).
Шакиров Рәсим Сабирйән улы (1956), инженер-төҙөүсе. «Нефтекама төҙөлөш-монтаж идаралығы» яуаплығы сикләнгән йәмғиәт директоры.Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған төҙөүсеһе.
Бугера Михаил Евгеньевич (1961), ғалим-иҡтисадсыһы,сәйәси эшмәкәр, юғары мәктәп уҡытыусыһы.Рәсәй Федерацияһының 2-се, 3-сө, 4-се һәм 7-се саҡырылышФедераль йыйылышының Дәүләт думаһы депутаты. Иҡтисад фәндәре кандидаты, доцент.Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған иҡтисадсыһы. 2‑се дәрәжә «Ватан алдында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн» орден миҙалы кавалеры (2006).
Сафина Әнисә Мөхәмәт ҡыҙы (1961), табип, 1988 йылданСибай ҡалаһы үҙәк дауаханаһының участка терпевы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған табибы.
Шөғәйепова Минзәлә Нурмөхәмәт ҡыҙы (1961), комсомол,партия органдары,дәүләт хеҙмәте һәм матбуғат хеҙмәткәре,шағир. 2018 йылданБашҡортостан Яҙыусылар союзы ағзаһы.

2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Туҡаев Мөхәмәтшакир Мөхәмәтхарис улы (1862—1932),Өфө губернаһынан Рәсәй империяһының 2-се (1907) һәм 3-сө (1907—1912) саҡырылышДәүләт Думаһы депутаты, Рәсәй мосолмандары союзы ағзаһы.
Коваленко Константин Иосифович (1912—23.11.1988),ғалим-инженер-нефтсе. 1954—1965 йылдарҙа«Башнефть» берекмәһенең баш инженеры һәм начальнигы. Техник фәндәр кандидаты (1964).РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1957),СССР-ҙың почётлы нефтсеһе (1971). ИкеЛенин (1959, 1966) һәмХеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1948) кавалеры.
Әжмәғолов Мөхәмәт Әжмәғол улы (1917—25.01.1989),Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы,112-се Башҡорт кавалерия дивизияһы һәм16-сы гвардия Чернигов кавалерия дивизияһы яугиры, гвардия рядовойы. II дәрәжәВатан һуғышы,Ҡыҙыл Йондоҙ ордендары кавалеры.
Гусляков Георгий Иванович (1922—27.02.1998), Бөйөк Ватан һуғышы яугиры, хәрби хеҙмәткәӨфө ҡалаһынан саҡырылған танкист, гвардия старшинаһы.Рәсәй Федерацияһы Геройы (1994). Сығышы менән хәҙергеБүрәт Республикаһы Тарбағатай районы Оло Куналей ауылынан.
Йәрмөхәмәтова Флүрә Хәкимйән ҡыҙы (1942), муниципаль хеҙмәт ветераны. 1978—1997 йылдарҙаМәләүез район Советы башҡарма комитетының һәм район хакимиәтенең архив бүлеге мөдире. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1997). Сығышы менән хәҙергеБашҡортостан Республикаһының Хәйбулла районы Аҡъяр ауылынан.
Ханов Юнир Ғәфүр улы (1947), һаулыҡ һаҡлау өлкәһе ветераны. 1977 йылданМәләүез үҙәк район дауаханаһының табиб-травматолог-ортопеды, шул иҫәптән 1986—2017 йылдарҙа травматология бүлеге мөдире. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған табибы, райондың почётлы гражданы. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан РеспубликаһыныңСалауат районы Малаяҙ ауылынан.
Рафиҡов Тимерйән Рәхимйән улы (1952), хеҙмәт ветераны. 1974—2001 йылдарҙа «Саҡмағошнефть» нефть һәм газ сығарыу идаралығының слесарь-ремонтсыһы.Рәсәйҙең почётлы нефтсеһе (1998). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан РеспубликаһыныңДүртөйлө районы Түбәнге Маншыр ауылынан.
Йосопова Гөлдәриә Ғәтиәт ҡыҙы (1967), тележурналист.«Башҡортостан» дәүләт телерадиокампанияһы телевидение студияһының баш белгесе.Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре (2003).

3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Атласов Хәбибрахман Ғабдрахман улы (1878—15.12.1949), табип. 1904 йылдан хәҙергеБелорет районының Сермән ауылындағы участка дауаханаһы, 1908—1914 йылдарҙа хәҙергеБаймаҡ районының Темәс ауылындағы земство дауаханаһы мөдире. 1922 йылдан Өфө судмедэксперт, 6-сы амбулатория мөдире, 1936—1942 йылдарҙа үҙәк поликлиника табибы, 1943—1949 йылдарҙа«Башнефть» берекмәһенең үҙе ойошторған поликлиникаһының баш табибы.РСФСР-ҙың (1944) һәмБашҡорт АССР-ының (1940) атҡаҙанған табибы. Ике«Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1943, 1949).
Кириллов Василий Михайлович (1918—24.02.1999),рәссам,педагог. 1946—1950 йылдарҙаРига сәнғәт академияһы уҡытыусыһы.СССР Рәссамдар союзы ағзаһы. РСФСР-ҙың атҡаҙанған рәссамы. Сығышы менән хәҙергеБашҡортостан Республикаһының Йылайыр районы Йылайыр ауылынан.
Ғибәҙәтов Ишбулды Сәйфулла улы (1933), механизатор.Әбйәлил районы XXII партсъезд исемендәге колхоздың элекке тракторсы-комбайнсыһы.Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалеры (1966). Сығышы менән ошо райондыңҠаҙмаш ауылынан.
Вәлиев Мөхәмәтнур Мөхәмәдулла улы (1938—6.07.2015),СССР һәмРәсәйҙең газ сәнәғәте хеҙмәткәре, йәмәғәтсе һәм спортсы. 1978—2002 йылдарҙа «Баштрансгаз» йәмғиәтенең генераль директоры. Башҡортостан Республикаһының беренсе һәм икенсе саҡырылышДәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты (1995—2003).Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған нефть һәм газ сәнәғәте хеҙмәткәре (1996), Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған төҙөүсеһе. Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалеры.Бокс буйынса СССР спорт мастеры.Нуриман һәмХәйбулла райондарының почётлы гражданы.
Бойкова Валентина Андреевна (1953),һатыусы. 1973 йылдан Әбйәлил районы ауыл магазиндары һатыусыһы, кассиры, магазин һәм келәт мөдире, 1996—1999 йылдарҙа ауыл ҡулланыусылар йәмғиәте идараһы рәйесе, «Урал» совхозы сауҙа предприятиеһы директоры. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сауҙа хеҙмәткәре (1988). Сығышы менән ошо райондыңСеверный ауылынан.
Ибраһимов Шамил Мирвәли улы (1953),нефтсе, йәмәғәтсе. 1976 йылдан Саҡмағош нефть һәм газ сығарыу идаралығы инженеры, мастеры, өлкән һәм әйҙәүсе геологы, цех начальнигы урынбаҫары; 2006 йылдан — Саҡмағош нефть һәм газ сығарыу цехы, 2012—2018 йылдарҙа Башнефть-Петротест йәмғиәтенең территориаль подразделениеһы начальнигы. 1978—2006 йылдарҙа 2-се һәм 4-се нефть һәм газ сығарыу цехтарының профком рәйесе. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған нефтсеһе (2006). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан РеспубликаһыныңҠырмыҫҡалы районы Боҙаяҙ ауылынан.

4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Анисимова Нина Александровна (1909—23.09.1979),балет артисы һәмпедагог-балетмейстер. 1929—1958 йылдарҙаЛенинград дәүләт опера һәм балет театры солисы. 1944 һәм 1952 йылдарҙа хәҙергеБашҡорт дәүләт академия опера һәм балет театрында башҡорт милли балетының үҫеш юлдарын билдәләүсе «Сыңрау торна» спектаклен ҡуйыусы.РСФСР-ҙың атҡаҙанғансәнғәт эшмәкәре (1957),Башҡорт АССР-ының халыҡ артисы (1957). 2-се дәрәжәСталин премияһы лауреаты (1949).«Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1955). Сығышы менән ошоҡаланан.
Васильев Павел Ефимович (1909—29.07.1978),Бөйөк Ватан һуғышында һәм 1945 йылғы совет-япон һуғышында ҡатнашыусы, инженер-сапер батальоны командирының сәйәси эштәр буйынса урынбаҫары,капитан. 1947—1963 йылдарҙа урындағы башҡарма һәмпартия органдары хеҙмәткәре, шул иҫәптәнБишбүләк район советы башҡарма комитеты рәйесе һәмКПСС-тың Бишбүләк район комитетының беренсе секретары.Башҡорт АССР-ының өсөнсө (1951—1955) һәм дүртенсе (1955—1959) саҡырылышЮғары Советы депутаты.Советтар Союзы Геройы (1945). Сығышы менән ошо райондыңЕрекле ауылынан.

тулы исемлек

Заманов Мәсғүт Фәйзрахман улы (1914—16.02.1988), механизатор. 1939—1940 йылдарҙағы Совет-фин һуғышында ҡатнашыусы. 1934—1938 йылдарҙаБаймаҡ районы хужалыҡтары механигы, 1941 йылдан —трактор бригадаһы бригадиры, 1955 йылдан Сибай МТС-ы, 1957—1960 йылдарҙа — «Сибай» совхозы комбайнсыһы.СССР-ҙың бишенсе саҡырылыш (1958—1962)Юғары Советы депутаты.Социалистик Хеҙмәт Геройы (1957). Сығышы менән ошо райондыңИҫәнбәт ауылынан.
Варламов Иван Павлович (1924—1999),геолог-ғалим. 1955—1963 йылдарҙаСССР Фәндәр академияһы Башҡортостан филиалы Геология институтының өлкән ғилми хеҙмәткәре.Геология-минералогия фәндәре докторы.
Мортаев Ғәйзулла Ғәрифулла улы (1924—18.04.1996), педагог. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1961 йылданХәйбулла районы Быҙаулыҡ мәктәбе уҡытыусыһы, 1968—1985 йылдарҙа —директоры. 2-се дәрәжәВатан һуғышы (1985) һәм 3-сө дәрәжәДан (1943) ордендары кавалеры. Сығышы менән ошо райондың 1960 йылдар башында бөткән Айыулы ауылынан.
Беляев Виктор Васильевич (1949),иҡтисадсы. 1970—2009 йылдарҙаКүмертау авиация етештереү предприятиеһының яуаплы хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1997 йылдан — генераль директорҙың иҡтисад буйынса урынбаҫары. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған машина эшләүсеһе (2003). «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры.
Роднов Михаил Игоревич (1959),тарихсы-ғалим. 1985—1990 йылдарҙа һәм 1995 йылдан —Өфөләге Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты хеҙмәткәре, шул иҫәптән 1999—2011 йылдарҙа — бүлек мөдире; 1990—1995 йылдарҙаБашҡортостан Республикаһы Милли музейының директор урынбаҫары.Тарих фәндәре докторы (2004). Сығышы менәнЯрославль ҡалаһынан.
Әминева Альбина Ленар ҡыҙы (1974),биолог-ғалим, йәмәғәтсе.Рәсәй Фәндәр академияһы Өфө федераль тикшеренеүҙәр үҙәгенең Башҡортостан ауыл хужалығы ғилми-тикшеренеү институты хеҙмәткәре.Биология фәндәре докторы (2023).

Дөйөм исемлек

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

14 ғинуарҙа тыуғандар

1925:Юкио Мисима,Япония яҙыусыһы, драматург.
1948:Валерий Харламов,СССР хоккейсыһы.
1973:Артур Айвазян,спортсы,Олимпия чемпионы (2008)

Был көндө вафат булғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

14 ғинуарҙа вафат булғандар

Йыл көндәре

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Ай һәм көндәр
Ғинуар	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Февраль	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29
Март	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Апрель	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Май	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Июнь	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Июль	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Август	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Сентябрь	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Октябрь	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Ноябрь	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Декабрь	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

Ай исемдәре
Һыуығай (ғинуар) Шаҡай (февраль) Буранай (март) Алағарай (апрель) Һабанай (май) Һөтай (июнь) Майай (июль) Урағай (август) Һарысай (сентябрь) Ҡарасай (октябрь) Ҡырпағай (ноябрь) Аҡъюлай (декабрь)

«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=14_ғинуар&oldid=1266701» битенән алынған

Категориялар:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp