Movatterモバイル変換

Эстәлеккә күсергә

14 февраль

Һылтанмаларҙы төҙәтергә

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте

14 февраль
Аҙна көнө	Йәкшәмбе, Дүшәмбе, Шишәмбе, Шаршамбы, Кесаҙна, Йома һәм Шәмбе

Категория для рождений в этот период времени	Категория:14 февралдә тыуғандар
Категория смертей за этот период времени	Категория:14 февралдә вафат булғандар
14 февраль Викимилектә

14 февраль —григориан стиле буйынса йылдың 45-се көнө. Йыл аҙағына тиклем 320 көн ҡала (кәбисә йылында 321).

←февраль→
Дш	Шш	Шр	Кс	Йм	Шб	Йш
					1	2
3	4	5	6	7	8	9
10	11	12	13	14	15	16
17	18	19	20	21	22	23
24	25	26	27	28
2025 йыл

Байрамдар һәм иҫтәлекле даталар

Изге Валентин көнө

Халыҡ-ара

Ер:Бөтә донъя ғашиҡтар көнө.
- Китапхана яратыусылар көнө.
- Бөтә донъя китап бүләк итеү көнө.
- Музыка терапеяһы (тауыш менән дауалау) көнө.

Милли

АҠШ: Компьютерҙы таҙартыу көнө.
Сомали Судан Иран Ираҡ Катар Оман Сүриә: Атайҙар көнө.
Финляндия: Дуҫтар көнө.

Һөнәри

Ер: Компьютерсы һәм программист көнө.
Болгария: Виноград үҫтереүселәр көнө —Трифон Зарезан.
Украина: Радицион, химик һәм биологик һаҡ ғәскәрҙәре көнө.

Тарихи ваҡиғалар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

842 йыл:Француз теленең тыуған көнө: Людовик II Немец һәм Карл II Пеләш Страсбург анттарын роман (иҫке француз) телендә әйтә.
1009 йыл: Тәүге тапҡыр тарихи сығанаҡтарҙа (Кведлинбург анналдарында)Литва топонимы телгә алына: миссионер Брунон Бонифаций Русь һәм Литва сигендә үлтерелгән, тиелә.

тулы исемлек

1076 йыл: Рим Папаһы Григорий VIIРимда СинодтаИзге Рим империяһының императоры Генрих IV тәхеттән төшөрөлөүе һәм сиркәүҙән ҡыуылыуы тураһында иғлан итә. Ул быны Генрихтың Сиркәүгә ҡаршы баш күтәреүе, тимәк, король була алмауы менән аңлата.
1610 йыл:Смоленск ҡалаһы янында Польша короле һәм Литваның бөйөк кенәзе Сигизмунд III һәм Мәскәү вәкиллеге араһында король улы Владиславтың православиены ҡабул иткәндән һуң рус тәхетенә ултырырға тейешлеге тураһында килешеү төҙөлә. Владислав бер ҡасан да Рәсәй менән идара итмәй, әммә 1634 йылға тиклем батша исемен йөрөтә.
1706:Мәскәүҙең төньяҡ ситендә Сухарев манараһы артындаПетр I бойороғо менән дарыу үләндәре үҫтереү өсөн Дарыуханасы баҡсаһына нигеҙ һалына. Хәҙер ул —Мәскәү дәүләт университеты биология факультетының ботаника баҡсаһы, Рәсәйҙәге иң тәүгеботаника ғилми учреждениеларының береһе.
1721: Тантаналы рәүештә Урыҫ православие сиркәүенең Изге Синоды асыла.
1735: Герцог Карл Фридрих Гольштейн-Готторп үҙенең ҡатыны, Петр I ҡыҙы хөрмәтенә Изге Анна ордены булдыра. Рәсәйгә орден герцогтың улы, буласаҡ император Петр III менән күсә, һәм уның менән тәүге тапҡыр батшабикә Елизавета Петровна фельдмаршал Шереметевтың улын бүләкләй.
1834: Лионда туҡыусыларҙың дөйөм стачкаһы башлана, уның барышында эшселәрҙең көрәш символы булараҡ тәүге тапҡыр ҡыҙыл байраҡ күтәрелә.
1859: Орегон территорияһыАҠШ-тың 42-се штаты итеп иғлан ителә.
1876: АҠШ-та Александр Грэхем Белл «телмәрҙе һәм башҡа тауыштарҙы электр тулҡындары ярҙамында телеграф буйынса тапшырыу методын һәм аппаратын» тасуирлаған 174465-се патент ала. Асылда һүҙ телефон тураһында бара.
1907: Львов сәнғәт галереяһы асыла.
1912: Аризона биләмәһе АҠШ-тың 48-се штаты була.
1918: Халыҡ Комиссарҙары Советының «Социалистик Эшсе-Крәҫтиән Ҡыҙыл Флоты тураһында» декреты сыға.
1918:Совет Рәсәйе григориан календарына күсә (юлиан календары буйынса 1 февраль).
1933:Парижда тәүге «теүәл ваҡыт» телефон хеҙмәте асыла.
1937:Мәскәүҙең Горький урамында (әле Тверская) Актёр йорто асыла. Хәҙер ул А. И. Яблочкина исемендәге Үҙәк актёрҙар йорто.
1943: Уңышлы хәрби операциялар өсөн112-се Башҡорт кавалерия дивизияһының исеме «16-сы гвардия кавалерия двизияһы» тип үҙгәртелә.
1943:Дондағы Ростов фашистарҙан тулыһынса азат ителә.
1946:АҠШ армияһының баллистик тикшеренеүҙәр лабораторияһында донъялағы беренсеэлектрон компьютер ЭНИАК (ENIAC) ҡулланыуға индерелә.
1949: Тәүге тапҡырИзраиль парламентыКнессет йыйыла.
1950: МәскәүҙәСССР һәмҠХР араһында Дуҫлыҡ, берҙәмлек һәм үҙ-ара ярҙам тураһында килешеүгә ҡул ҡуйыла (1950 йылдың 11 апреленән 1980 йылдың 11 апреленә тиклем ғәмәлдә була).
1956: Мәскәүҙә КПСС-тың ХХ съезы асыла. Ул тәү сираттаСталиндың шәхес культын фашлау менән билдәлелек ала.
1958:Ираҡ короле Фейсал II һәмИордания короле Хөсәйен Берләштерелгән Ғәрәп Республикаһы барлыҡҡа килеүгә яуап итеп үҙҙәренең ике Хашимит короллеген Ғәрәп Федерацияһына берләштерә.
1961: 103-сөхимик элемент лоуренсий асыла.
1967:Латин Америкаһы һәм Кариб бассейны дәүләттәре башлыҡтарыныңМехиколағы осрашыуында «Латин Америкаһында һәм Кариб бассейнында ядро ҡоралын тыйыу тураһында килешеү»гә ҡул ҡуйыла.
1972: «Тени исчезают в полдень» телевизион нәфис фильмының (режиссёрҙары Валерий Усков һәм Владимир Краснопольский) премьераһы була. Һуңғараҡ телесериалдағы «Гляжу в озёра синие» йыры Рәсәйҙең дәүләт гимны варианты итеп тәҡдим ителә.
1975: КоролеваЕлизавета II «Австралия граждандарының һәм башҡа кешеләрҙең ҡаҙаныштарын һәм маҡтаулы хеҙмәтен билдәләү маҡсатында» Австралия орденын булдыра.
1979: АҠШ-тыңАфғанстандағы илсеһе Адольф Дабс аманатҡа алына һәм һуңынан үлтерелә. Был ваҡиға АҠШ-тың Афғанстандағы сәйәсәтен ҡырҡа ҡатыландырыуына килтерә һәм башланғаннизағтың бер сәбәбе була.2002 йылға тиклем АҠШ-тың был илдә илсеһе булмай.
1988: Рәсәй Фәндәр АкадемияһыныңЛенинградтағы китапхана бинаһында янғын сыға. Тәүҙә ут өсөнсө ҡатта урынлашҡан гәзит фондының бер өлөшөн юҡ итә, ә янғын һүндерелгәс,15 февраль иртәнге бишенсе яртыла 4-се һәм 5-се ҡаттарға ут ҡабына. Китапханаларҙағы янғындар тарихында иң аяуһыҙы була.
1990:Ҡояш системаһы сиген үтеп киткән Voyager I тәүге тапҡыр уны «ситтән» фотоға төшөрә.
1992:БДБ дәүләт башлыҡтарыныңМинскиҙағы осрашыуында «Хеҙмәттәшлек нигеҙҙәре тураһында декларация» ҡабул ителә, БДБ-ның Оборона министрҙары советы һәм БДБ-ның Электроэнергетик советы булдырыла.
1992:Рәсәй Федерацияһы һәмУкраина араһында дипломатик мөнәсәбәттәр урынлаштырыла.
1995: Borland Delphi-ҙың тәүге версияһын тәҡдим итә.
2005:YouTube хеҙмәте булдырыла.
2011:Әхмәтзәки Вәлиди көндәрендә ҡатнашыу өсөнХалыҡ-ара төрки мәҙәниәте ойошмаһы (ТӨРКСОЙ) делегацияһыБашҡортостан Республикаһына килә.

Был көндө тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Башҡортостан менән бәйле шәхестәр

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡадир Даян (1910—19.10.1975),Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашҡанбашҡорт шағиры, яҙыусы һәм драматург. 1936—1941 йылдарҙаК. А. Тимирязев исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия институтының (хәҙерБашҡорт дәүләт университеты) башҡорт филологияһы кафедраһы мөдире. 1938 йылданСССР Яҙыусылар союзы, 1947 йылдан — КПСС ағзаһы.Ҡыҙыл Йондоҙ (1945), ике«Почёт Билдәһе» (1945, 1955) ордендары кавалеры,Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1969).
Әхмәҙиев Әхәт Абдрахман улы (1910—30.09.1989), хужалыҡ эшмәкәре. 1965—1968 йылдарҙа хеҙмәтсәндәр депутаттарыныңСтәрлетамаҡ район Советы башҡарма комитеты рәйесенең 1-се урынбаҫары — ауыл хужалығы идаралығы начальнигы.Совет-фин, Бөйөк Ватан һәм совет-япон һуғыштарында ҡатнашыусы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре (1965). Башҡорт АССР-ының 4-се саҡырылышЮғары Советы депутаты.Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1955), I дәрәжәВатан һуғышы (1985) һәм Ҡыҙыл Йондоҙ (1945) ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙергеБашҡортостан Республикаһының Мәләүез районы Томансы ауылынан.
Сәлимов Мөхәмәт Кәрим улы (1925—4.12.2000), төҙөүсе. 1955—1985 йылдарҙа «Уфимтрансстрой» тресы 826-сы төҙөлөш-монтаж поезының балта оҫталары бригадиры. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы.Социалистик Хеҙмәт Геройы (1966).

1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Шакирова Лиә Закир ҡыҙы (1921—29.07.2015),ғалим-педагог‑методист. 1948—2003 йылдарҙа хәҙерге Ҡазан педагогия университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1965—1990 йылдарҙаурыҫ теле кафедраһы мөдире, бер үк ваҡытта 1961—1963 йылдарҙа Милли мәктәптәр ғилми-тикшеренеү институтыныңТатарстан филиалы (Ҡазан) мөдире. Педагогия фәндәре докторы (1974), профессор (1975).РСФСР-ҙың (1981) һәмТатар АССР-ының (1976) атҡаҙанған фән эшмәкәре, ТАССР мәктәбенең атҡаҙанған уҡытыусыһы (1968),СССР‑ҙың мәғариф отличнигы (1976).Ленин ордены кавалеры (1971).Башҡорт теле белгесе Закир Шакировтың ҡыҙы.
Бикбулатов Наил Вәли улы (1931—18.04.1996), ғалим-этнограф. 1957 йылданСССР Фәндәр академияһы Башҡортостан филиалының Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты хеҙмәткәре, 1971 йылдан өлкән ғилми хеҙмәткәр, 1978—1993 йылдарҙа бүлек мөдире. Тарих фәндәре кандидаты (1965).
Абдуллин Миннивасиҡ Ғатаулла улы (1946), ветеран-спортсы,еңел атлет, ғалим-педагог. 1991 йылдан Башҡорт дәүләт педагогия институты һәмМ. Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университеты уҡытыусыһы, 2001 йылдан — физик культура кафедраһы мөдире. Педагогия фәндәре кандидаты, доцент. СССР-ҙың спорт мастеры (1977). Ике тапҡыр СССР, алты тапҡыр РСФСР чемпионы.
Ғилманов Александр Йән улы (1961), ғалим-биохимик, клиник лаборатор диагностика табибы. 1987 йылданБашҡорт дәүләт медицина институты һәмБашҡорт дәүләт медицина университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1999 йылдан — биоорганик һәм клиник химия кафедраһы мөдире, 2003 йылдан БДМУ-ның дипломдан һуң белем биреү институтының лаборатор диагностика кафедраһы мөдире. Медицина фәндәре докторы (2001), профессор (2001).Сығышы менәнӨфө ҡалаһынан.

2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Масьянов Иван Иванович (1907—3.03.1969),Бөйөк Ватан һуғышы яугиры.Дан орденының тулы кавалеры.
Хәмиҙуллина Фатима Хәмиҙулла ҡыҙы (1917—24.09.1989),китапханасы. 1936—1940 йылдарҙаДүртөйлө район китапханасыһы, 1945—1973 йылдарҙа — китапхана мөдире.Ленин ордены кавалеры (1967). Сығышы менән ошо райондыңИҫке Солтанбәк ауылынан.
Пикунова Габриэль Раймондовна (1927),мәҙәниәт өлкәһе ветераны,педагог,сәнғәт белгесе. 1950—1953 йылдарҙаБашҡорт театр-художество училищеһы, 1952—1970 йылдарҙа (өҙөклөктәр менән)К. А. Тимирязев исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия институты һәмОктябрҙең 40 йыллығы исемендәге Башҡорт дәүләт университеты уҡытыусыһы, бер үк ваҡытта 1962—1981 йылдарҙа хәҙергеМ. В. Нестеров исемендәге Башҡорт дәүләт художество музейы директоры. 1957 йылданСССР-ҙың Театр эшмәкәрҙәре, 1966 йылдан — Рәссамдар союздары ағзаһы.Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1975). Сығышы менәнЖитомир ҡалаһынан.

тулы исемлек

Әхмәтйәнов Мәхмүт Рәхим улы (1927—4.04.2010),ғалим-педагог,журналист һәмяҙыусы. 1959—1970 йылдарҙаҠазанда нәшер ителгән «Совет мәктәбе» журналы редакцияһының бүлек мөдире. 1973—1988 йылдарҙа Ҡазан дәүләт педагогия институты уҡытыусыһы. Педагогия фәндәре кандидаты.Татарстан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1998),Ҡол Ғәли исемендәге халыҡ-ара премия һәм Татарстан Журналистар союзыныңХөсәйен Ямашев исемендәге премияһы лауреаты.
Минеев Михаил Иванович (1932–16.03.2006), комсомол һәмпартия органдары, юғары мәктәп хеҙмәткәре, ғалим-тарихсы. 1955 йылдан ВЛКСМ-дыңСтәрлетамаҡ ҡала комитетының беренсе секретары, 1960 йылдан —ВЛКСМ-дың Башҡортостан өлкә комитеты секретары; 1962 йылданКПСС-тың Башҡортостан өлкә комитетының фән һәм уҡыу йорттары бүлеге инструкторы; 1963 йылдан КПСС-тың Стәрлетамаҡ ҡала комитеты секретары; 1970 йылдан КПСС-тың Башҡортостан өлкә комитеты фән һәм уҡыу йорттары бүлегенең мөдир урынбаҫары; 1981—1997 йылдарҙа Октябрҙең 40 йыллығы исемендәге Башҡорт дәүләт университетының киске һәм ситтән тороп уҡыу буйынса проректоры. Тарих фәндәре кандидаты (1970). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1995). Сығышы менән Стәрлетамаҡ ҡалаһынан.
Моратов Фәрит Хәлим улы (1937), эшсе. 1965—1998 йылдарҙа«Салауатбыяла» берекмәһе быяласыһы. 2-се (1986) һәм 3-сө (1975) дәрәжәХеҙмәт Даны ордены кавалеры. Сығышы менән хәҙергеБашҡортостан Республикаһының Бүздәк районы Ахун ауылынан.
Муллағәлләмова Клара Ярулла ҡыҙы (1937), табип-инфекционист. 1961—1992 йылдарҙаАсҡар үҙәк район дауаханаһы табибы, шул иҫәптән 1974—1988 йылдарҙа баш табиптың дауалау эштәре буйынса урынбаҫары. РСФСР-ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1975),Башҡорт АССР-ы Юғары Советы Президиумының Почёт грамотаһы менән бүләкләнеүсе (1969), Ленин (1981) һәм«Почёт Билдәһе» (1976) ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Бүздәк районыныңБатырша-Ҡобау ауылынан.
Хәмиҙуллина Светлана Ғәли ҡыҙы (1937—3.04.2002),музыкант-пианист, педагог, йәмәғәтсе. 1961—1968 йылдарҙаӨфө сәнғәт училищеһы уҡытыусыһы, 1974—1978 йылдарҙа — директоры, бер үк ваҡытта 1961 йылдан Мәскәүҙең Гнесиндар исемендәге Музыка-педагогия институтының Өфө уҡыу-консультация пункты, 1968 йылдан — хәҙергеЗаһир Исмәғилев исемендәге Өфө дәүләт сәнғәт институты уҡытыусыһы, доцент. 1998—2002 йылдарҙа Рәсәй мәҙәниәт фондының Башҡортостан филиалы директоры. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған артисы (1974). Сығышы менәнӨфө ҡалаһынан.
Бабичева Клара Михайловна (1942—25.01.1985),металлург,спортсы.Череповец һәмНорильск металлургия комбинаттарының элекке кран машинисы.Саңғы спорты буйынса СССР-ҙың спорт мастеры (1963). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан РеспубликаһыныңБлаговар районы Башбүләк ауылынан.
Ғимаев Илдар Рәйес улы (1962—16.06.2008), ғалим-хоҡуҡ белгесе-иҡтисадсы,муниципаль хеҙмәткәр,дәүләт һәм юғары мәктәп эшмәкәре. 1996 йылданБишбүләк районы хакимиәте башлығы, 1999 йылданБашҡортостан Республикаһы Президенты Хакимиәтенең Территориялар һәм кадрҙар менән эшләү буйынса баш идаралығы начальнигы, 2000 йылдан — Хакимиәт етәксеһе; 2003 йылданБашҡортостан дәүләт хеҙмәте һәм идара итеү академияһы, 2007 йылдан —Башҡорт дәүләт аграр университеты ректоры. Башҡортостан Республикаһының икенсе (1999—2003) һәм дүртенсе (2008—20013) саҡырылышДәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты. Юридик фәндәр докторы (2005), иҡтисад фәндәре кандидаты (1997). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре (2002).
Ғәбитова Зәкиә Муллағәле ҡыҙы (1962), педагог, методист. Башҡортостан Мәғарифты үҫтереү институтының башҡорт һәм башҡа туған телдәр һәм әҙәбиәттәр кафедраһы мөдире. Филология фәндәре кандидаты (2004) доцент. Рәсәйҙең почётлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәғариф хеҙмәткәре.Зәйнәб Биишева исемендәге премия лауреаты (2016).
Ғөбәйҙуллина Гөлназ Радик ҡыҙы (1992), заманса бишалыш менән шөғөллөнеүсе спортсы. 2016 йылдаРио-де-Жанейро ҡалаһында үткән 31-сеЙәйге Олимпия уйындарында ҡатнашыусы.Донъя чемпионы (2017).

3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡол Ғәли (1183—1236),шағир һәм мәғрифәтсе. Боронғо шиғри ҡомартҡы —«Ҡисса-и-Йософ» әҫәренең авторы. Сығышы менәнәйле ырыуынан.
Ташкин Михаил Александрович (1918—30.04.1945),Бөйөк Ватан һуғышында һәләк булған яугир, уҡсылар бригадаһының орудие командиры,өлкән сержант.Советтар Союзы Геройы (1946, үлгәндән һуң). 1937—1940 йылдарҙаСССР Дәүләт банкыһыныңУчалы районы Учалы ауылындағы бүлексәһе хеҙмәткәре. Сығышы менән хәҙергеСиләбе өлкәһе Ҡыҙыл районының Һырт ауылынан.
Йәнгилдин Әхтәм Хәйретдинович (1943),ауыл хужалығы хеҙмәткәре. 1957 йылданБаймаҡ районы «Һәүәнәк» совхозы эшсеһе, 1961 йылдантракторсы, 2000—2003 йылдарҙа –агроном. 3-сө дәрәжәХеҙмәт Даны ордены кавалеры (1979). Сығышы менән ошо райондыңСемёновка ауылынан.
Сологуб Валерий Александрович (1948),төҙөүсе. «Уфажилремстрой» тресының генераль директоры.Башҡорт АССР-ының ун икенсе саҡырылыш (1990—1993)Юғары Советы депутаты.Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған төҙөүсеһе.
Андреев Иван Ильич (1953),авиатор. 1999 йылдан «Башаэронавигация» дәүләт унитар предприятиеһы генераль директорының беренсе урынбаҫары. Башҡорт АССР-ының 12-се саҡырылыш Юғары Советы депутаты.
Маджар Сергей Владимирович (1958), рәссам, график, педагог. 2002 йылданӨфө сәнғәт училищеһы, 2007—2010 йылдарҙаӨфө дәүләт нефть техник университеты уҡытыусыһы. 1993 йылдан Рәссамдар союзы ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған рәссамы (2013).
Жданов Константин Валерьевич (1968), хәрби табип, медицина хеҙмәте полковнигы. С. М. Киров исемендәге Хәрби-медицина академияһының кафедра начальнигы.Рәсәй Фәндәр академияһының ағза-корреспонденты (2016), Рәсәйҙең атҡаҙанған фән эшмәкәре (2021). Сығышы менәнӨфө ҡалаһынан.
Сәмситова Луиза Хәмзә ҡыҙы (1973),ғалим-тел белгесе. 2000 йылданМ. Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университеты уҡытыусыһы, 2007 йылданбашҡорт теле кафедраһы мөдире, 2012 йылдан — башҡортфилологияһы факультеты деканы; 2022 йылдан Башҡортостан Республикаһы Стратегик тикшеренеүҙәр институтының баш ғилми хеҙмәткәре. Филология фәндәре докторы (2015), профессор. Башҡортостан Республикаһының мәғариф отличнигы (2010) һәм Фән һәм техника өлкәһендәге йәштәр дәүләт премияһы лауреаты (2007).

4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Крупская Надежда Константиновна (1869—27.02.1939), революционер,дәүләт органдары хеҙмәткәре,педагог. 1898 йылдан РСДРП ағзаһы. 1898 йылдаӨфө губернаһына һөргөнгә ебәрелә, 1900—1901 йылдарҙа тимер юл оҫтаханаларындағы социал‑демократик түңәрәктә дәрестәр алып бара, «Искра» гәзитенең терәк пунктына,А. Д. Цюрупа менән берлектәӨфө социал-демократик ойошмаһына етәкселек итә.Лениндың ҡатыны.
Төхвәт Йәнәби (1894—10.07.1938),журналист,шағир,яҙыусы һәм йәмәғәтсе. 1927—1930 һәм 1932—1937 йылдарҙа«Башҡортостан» гәзитенең яуаплы мөхәррире.Граждандар һуғышында ҡатнашыусы. совет яҙыусыларының 1‑се Бөтә Союз съезы (Мәскәү, 1934) делегаты. Сәйәси золом ҡорбаны.

тулы исемлек

Заһиҙуллин Зариф Шакир улы (1904—4.08.1982), терапевт-ғалим. 1934 йылданБашҡорт дәүләт медицина институты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1956 йылдан госпиталь терапеяһы кафедраһы мөдире.Медицина фәндәре докторы (1961), профессор (1962).РСФСР‑ҙың атҡаҙанған табибы (1946),Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1956). Ике«Почёт Билдәһе» ордены (1949, 1955) кавалеры. Сығышы менәнӨфө ҡалаһынан.
Макаев Ғариф Дәүләт улы (1904—22.01.1981, хәрби хеҙмәткәр, полковник.Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы,112-се Башҡорт кавалерия дивизияһының 313-сө кавалерия полкы командиры.Ленин (1951),Ҡыҙыл Байраҡ (1946), 1-се дәрәжәВатан һуғышы һәм икеҠыҙыл Йондоҙ (1942, 1944) ордены кавалеры.
Таһир Күсимов (1909—10.05.1986), хәрби хеҙмәткәр, кавалерист, генерал-майор (1969).Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1963—1969 йылдарҙа Башҡорт АССР-ының хәрби комиссары.РСФСР-ҙың 2-се һәм 3‑сө, Төрөкмән ССР‑ының 4‑се һәм Башҡорт АССР-ының 7‑се саҡырылышЮғары Советтары депутаты.Советтар Союзы Геройы (1944). Сығышы менән хәҙергеБашҡортостан Республикаһы Әбйәлил районының Күсем ауылынан.
Ғиззәтуллина Мәстүрә Зиннәт ҡыҙы (1919—2005),педагог. 1938—1974 йылдарҙаБаймаҡ районы мәктәптәре уҡытыусыһы, Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған уҡытыусыһы.
Демидов Николай Иванович (1924—23.06.1989), педагог,партия органдары, матбуғат,ауыл хужалығы һәммәғариф хеҙмәткәре. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1946 йылданХәйбулла районының «Знамя Победы»гәзите мөхәррире, 1954 йылдан партия район комитеты секретары, 1957 йылдан «Маҡан»совхозы директоры, 1959 йылданКПСС район комитетының 2-се секретары, 1962 йылдан район советы башҡарма комитеты рәйесе һәм колхоз-совхоз идаралығы начальнигы, 1964 йылданАҡъярҙағы 1-семәктәп директорының производствоға өйрәтеү буйынса урынбаҫары, 1976—1980 йылдарҙа 2-се мәктәп уҡытыусыһы.Башҡорт АССР-ы Юғары Советы Президиумының ике (1962, 1964) Почёт грамотаһы менән бүләкләнеүсе. 1-се дәрәжә Ватан һуғышы (1985), Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1957) һәм Ҡыҙыл Йондоҙ (1968) ордендары кавалеры. Райондың атҡаҙанған сиҙәмсеһе (1974). Сығышы менәнЯңы Петровка ауылынан.
Фәрхетдинов Рәфәғәт Рауил улы (1949),биофизик-ғалим, патофизиолог. 1975 йылдан Башҡорт дәүләт медицина институты уҡытыусыһы, 1978 йылдан — өлкән, 1989 йылдан — төп ғилми хеҙмәткәр, 2010 йылдан — үҙәк фәнни тикшеренеү лабораторияһы мөдире. Медицина фәндәре докторы (1988), профессор (2000). Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
Ивлиев Владимир Михайлович (1959),инженер-металлург.Силәбе өлкәһе Магнитогорск металлургия комбинатыныңҡорос иретеүсеһе.Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған металлургы. Г. И. Носов исемендәге премия лауреаты.
Азамат Тимеров (1969),йырсы.Хөсәйен Әхмәтов исемендәге Башҡорт дәүләт филармонияһы солисы,Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы (2006), төрлө кимәл ижади конкурстар лауреаты.

Дөйөм исемлек

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

14 февралдә тыуғандар

1825: Ҡәйүм Насыри,татар мәғрифәтсеһе.
1855: Всеволод Гаршин,Рәсәй империяһы яҙыусыһы, шағир һәм әҙәби тәнҡитсе.
1870: Фёдор Крюков, Рәсәй империяһы яҙыусыһы.
1915: Мария Мордасова, йырсы,СССР-ҙың халыҡ артисы (1981),Социалистик Хеҙмәт Геройы (1987).
1935: Григорий Виеру, СССР һәмМолдавия шағиры, йыр текстары авторы.Молдованың халыҡ яҙыусыһы (1992).

Был көндө вафат булғандар

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

14 февралдә вафат булғандар

1779:Джеймс Кук,Бөйөк Британия диңгеҙ сәйәхәтсеһе, донъя тирәләй ойошторолған экспедиция етәксеһе.

Йыл көндәре

[үҙгәртергә |сығанаҡты үҙгәртеү]

Ай һәм көндәр
Ғинуар	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Февраль	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29
Март	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Апрель	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Май	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Июнь	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Июль	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Август	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Сентябрь	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Октябрь	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Ноябрь	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Декабрь	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

Ай исемдәре
Һыуығай (ғинуар) Шаҡай (февраль) Буранай (март) Алағарай (апрель) Һабанай (май) Һөтай (июнь) Майай (июль) Урағай (август) Һарысай (сентябрь) Ҡарасай (октябрь) Ҡырпағай (ноябрь) Аҡъюлай (декабрь)

«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=14_февраль&oldid=1268138» битенән алынған

Категориялар:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp