Татарстан —Рәсәй Федерацияһы составындағы республика, Волга буйы федераль округына ҡарай.Киров,Ырымбур һәмҺамар,Ульяновск өлкәләре,Сыуашстан,Мари Иле,Башҡортостан һәмУдмурт республикалары менән сиктәш. Баш ҡалаһыҠазан,Мәскәүҙән 797 саҡырымда.
ТатарстанРәсәй үҙәгендә,Көнсығыш-Европа тигеҙлегенең көнсығыш өлөшөндә, ике ҙур йылға —Иҙел һәмКама ҡушылған ерҙә урынлашҡан. Дөйөм майҙаны — 67836,2 квадрат километр, төньяҡтан көньяҡҡа 290 саҡырым һәм көнбайыштан көнсығышҡа 460 саҡырым. Уртаса бейеклеге диңгеҙ кимәленән 170 метр, 90 процент ерҙәр 200 метрҙан юғарыраҡ, тик айырым урындар ғына 300—350 метрға етә.Территория — башлыса урманлы ерҙә ятҡан тигеҙлек, уның 16 процентыурман менән ҡапланған. Көнсығыш Европа тигеҙлегеВолганан алып көнсығышҡа,Урал тауҙарына табан күтәрелә бара, шуға ла республиканың ер өҫтө өсөн дә был үҙенсәлек хас: уның иң түбән урындары —Иҙел аръяғының көнбайышында, ә иң бейек ерҙәре көнсығышта ята. Республиканың көньяҡ-көнсығышында Бөгөлмә-Бәләбәй ҡалҡыулығы урынлашҡан.
Фаунаһында биш мендән артыҡ хайуан төрө иҫәпләнә.
2002 йылғы БөтәРәсәй халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса, Татарстанда 3 миллион 776 мең 265 кеше йәшәй, шуларҙын 14 мең 901-ебашҡорт милләтенән.
Татарстанда халыҡ тығыҙлығыЙөмһүриәтенә Татарстан Конституцияһына һәм Татарстан телдәре турындағы законға ярашлытатар һәмурыҫ телдәретигеҙ хоҡуҡлы дәүләт телдәре итеп иғлан ителгән.
Татарстанда мендән артыҡ дини берләшмә теркәлгән, диндарҙар араһынанислам һәмхристиан динен тотоусылар күпселекте тәшкил итә.
Татарстан —Рәсәйҙәге иҡтисади яҡтан яҡшы үҫешкән төбәктәрҙең береһе, улМәскәү,Санкт-Петербург,Башҡортостан Республикаһы,Ленинград,Свердловск һәм Ярославль өлкәләре менән бер рәттән иң алдынғылар төркөмөндә килә. Республиканың иҡтисади нигеҙенсәнәғәт һәмауыл хужалығы тәшкил итә. Сәнәғәт башлысаяғыулыҡ һәмнефть химияһы тармаҡтары, конкуренцияға һәләтле продукция етештереүсе (ауыр йөк ташыусы машиналар, вертолеттар, самолеттар һәм авиадвигателдәр, компрессорҙар, йылға һәм диңгеҙ суднолары, автомобилдәр) машина эшләү предприятиеларынан тора. Илдә етештерелгәнтракторҙарҙың — 24, ауырйөк машиналарының 17,5 проценты бында сығарыла. Электр һәм радио приборҙары эшләү сәнәғәте лә яҡшы үҫешкән. Йылына 32 миллион тоннаға яҡыннефть сығарыла (Йәлил (ҡасаба), Әлмәт ятҡылыҡтары).Рәсәйҙә етештерелгәнполиэтилен,синтетик каучук һәм автошиналар күләменең өстән бер өлөшөн тап ошо төбәк сәнәғәте етештерә.
Өҫтөнлөклө тармаҡтарҙың береһе булған агросәнәғәт комплексы ла ныҡ үҫешкән.Рәсәйҙәге ауыл хужалығы ерҙәренең 2,1 процентын биләгән республика ауыл хужалығы продукцияһының дөйөм күләменең 4,7 процентын етештерә.
Татарстан 43 муниципальрайондан һәм 2 ҡала округтан тора.
Татарстан административ картаһы (русса)- Аҙнаҡай
- Әлмәт
- Баулы
- Бөгөлмә
- Быуа
- Алабуға
- Зәй
- Йәшел Үҙән
- Ҡазан — баш ҡала
- Лениногорск
- Яр Саллы
- Түбәнге Кама
- Норлат
- Тәтеш
- Чистай
| № | Район | Үҙәк | Майҙан
км² | Халыҡ һаны[7]
кеше | Тығыҙлыҡ
кеше/км² |
|---|
| 1 | Әгерже районы | Әгерже ҡалаһы | 1796,6 | 36423 | 20,27 |
| 2 | Аҙнаҡай районы | Аҙнаҡай ҡалаһы | 2143,3 | 64274 | 29,99 |
| 3 | Аҡсубай районы | Аҡсубай ҡтҡ | 1440,1 | 32124 | 22,31 |
| 4 | Аҡтаныш районы | Аҡтаныш ауылы | 2037,8 | 31161 | 15,29 |
| 5 | Алексеевск районы | Алексеевск ҡасабаһы | 2080,1 | 26080 | 12,54 |
| 6 | Әлки районы | Базарлы Матаҡ ауылы | 1726,8 | 20688 | 11.98 |
| 7 | Әлмәт районы | Әлмәт ҡалаһы | 2500,2 | 194892 | 77,95 |
| 8 | Апас районы | Апас ҡасабаһы | 1047,5 | 22264 | 21,25 |
| 9 | Арса районы | Арса ҡалаһы | 1843,6 | 51223 | 27,78 |
| 10 | Әтнә районы | Оло Әтнә ауылы | 681,4 | 13681 | 20,08 |
| 11 | Баулы районы | Баулы ҡалаһы | 1210,4 | 37479 | 30,96 |
| 12 | Балтас районы | Балтас ҡтҡ | 1094,5 | 33634 | 30,73 |
| 13 | Бөгөлмә районы | Бөгөлмә ҡалаһы | 1408,6 | 112043 | 79,54 |
| 14 | Быуа районы | Быуа ҡалаһы | 1543 | 45144 | 29,29 |
| 15 | Үрге Ослан районы | Үрге Ослан ауылы | 1373,9 | 16493 | 12,00 |
| 16 | Бейек тау районы | Бейектау ҡасабаһы | 1701,2 | 43241 | 25,42 |
| 17 | Сүпрәле районы | Иҫке Сүпрәле ауылы | 1029,5 | 26302 | 25,55 |
| 18 | Алабуға районы | Алабуға ҡалаһы | 1362,1 | 81392 | 59,75 |
| 19 | Зәй районы | Зәй ҡалаһы | 1861,6 | 58121 | 31,22 |
| 20 | Йәшел Үҙән районы | Йәшел Үҙән ҡалаһы | 1396 | 159986 | 114.6 |
| 21 | Ҡайбыҫ районы | Оло Ҡайбыҫ ауылы | 995,40 | 15166 | 15,24 |
| 22 | Кама Тамағы районы | Кама Тамағы ҡтҡ | 1199 | 16776 | 13,99 |
| 23 | Ҡуҡмара районы | Ҡуҡмара ҡтҡ | 1493 | 52210 | 34,97 |
| 24 | Лайыш районы | Лайыш ҡалаһы | 2094,43 | 36968 | 17,65 |
| 25 | Лениногорск районы | Лениногорск ҡалаһы | 1843,20 | 88840 | 48,20 |
| 26 | Мамадыш районы | Мамадыш ҡалаһы | 2600,7 | 45516 | 17,50 |
| 27 | Менделеевск районы | Менделеевск ҡалаһы | 746,4 | 30610 | 41,01 |
| 28 | Минзәлә районы | Минзәлә ҡалаһы | 1923,4 | 30136 | 15,67 |
| 29 | Мөслим районы | Мөслим ауылы | 1464,3 | 21604 | 14,75 |
| 30 | Түбәнге Кама районы | Түбәнге Кама ҡалаһы | 1672,3 | 265691 | 158,88 |
| 31 | Яңы Шишмә районы | Яңы Шишмә ауылы | 1315,3 | 15362 | 11,68 |
| 32 | Норлат районы | Норлат ҡалаһы | 2309 | 60444 | 26,18 |
| 33 | Питрәc районы | Питрәc ауылы | 1352,4 | 28875 | 21,35 |
| 34 | Балыҡ Биҫтәһе районы | Балыҡ Биҫтәһе ҡтҡ | 2052 | 27964 | 13,63 |
| 35 | Саба районы | Байлар Сабаһы ҡтҡ | 1097,7 | 30738 | 28,00 |
| 36 | Сарман районы | Сарман ауылы | 1385 | 36680 | 26,48 |
| 37 | Спас районы | Болғар ҡалаһы | 2028 | 20171 | 9,95 |
| 38 | Тәтеш районы | Тәтеш ҡалаһы | 1632 | 24794 | 15,19 |
| 39 | Туҡай районы | Яр Саллы ҡалаһы | 1744 | 547497 | 313,93 |
| 40 | Теләсе районы | Теләсе ауылы | 1160 | 14438 | 12,45 |
| 41 | Сирмешән районы | Сирмешән ауылы | 1364 | 20922 | 15,34 |
| 42 | Чистай районы | Чистай ҡалаһы | 1823 | 81365 | 44,63 |
| 43 | Ютазы районы | Урыссу ҡтҡ | 759 | 22526 | 29,68 |
 Татарстан административ-территориаль бүленеше |
|---|
| | |
| |
|---|
| Ағзалары | |
|---|
| Күҙәтеүсе-ағзалары | |
|---|
| Элекке күҙәтеүсе-ағзалары | |
|---|
_-_Tatarstan.svg)
